Τελικά… άξιζε η αναμονή για το μετρό Θεσσαλονίκης!

Η Θεσσαλονίκη… έχει μετρό! Αυτό που εδώ και αρκετές δεκαετίες ακουγόταν ως ανέκδοτο, σήμερα είναι γεγονός. Το μετρό της Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε λειτουργία και είναι το πιο σύγχρονο, αλλά και το πιο όμορφο της Ευρώπης. Αποτελεί, μάλιστα, και ένα ανοιχτό μουσείο, χάρη στα αρχαία ευρήματα που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του. Σε αυτό το σημείο να σημειωθεί ότι το μετρό κινείται παράλληλα με την αρχαία Εγνατία Οδό, την Decumanus Maximus, η οποία διέσχιζε την καρδιά της Θεσσαλονίκης τον 6ο αιώνα μ.Χ.

Μετά από αναμονή σχεδόν σαράντα χρόνων, αρκετές δικαστικές και κατασκευαστικές περιπέτειες, παλινωδίες, καθυστερήσεις, ματαιώσεις, αναβολές και «παγώματα» αποφάσεων, το μετρό της Θεσσαλονίκης παραδόθηκε στους πολίτες της. Τουλάχιστον η βασική γραμμή. Γιατί έχει μέλλον, και ακόμη πολλή δουλειά σε κατασκευαστικό επίπεδο για την επέκτασή του προς την Καλαμαριά, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025, ενώ δυτικά και προς το αεροδρόμιο σχεδιάζονται και αναζητούνται χρηματοδοτικοί πόροι.

Βασικό έργο

Το βασικό έργο έχει μήκος γραμμής 9,6 χλμ., 13 σύγχρονους σταθμούς και ένα αμαξοστάσιο, συνολικής έκτασης 55 στρεμμάτων, στην περιοχή της Πυλαίας. Σύμφωνα με την Ελληνικό Μετρό ΑΕ, το μετρό της Θεσσαλονίκης έχει 18 υπεραυτόματους driverless συρμούς τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιματιζόμενους και συστήματα αυτόματων θυρών επί των αποβαθρών κάθε σταθμού για καλύτερη εξυπηρέτηση και μέγιστη ασφάλεια του επιβατικού κοινού. Έτσι, το μετρό δεν αποτελεί μόνο ένα μέσο μετακίνησης και συγκοινωνίας, αλλά και ένα παράθυρο στην ιστορία της πόλης, ένα νέο τοπόσημο, όπως δήλωσε στην τελετή των εγκαινίων ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ενσωματώνει την πλέον σύγχρονη τεχνολογία με τα αρχαιολογικά ευρήματα που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν της πόλης, ενώ με τις επεκτάσεις που σχεδιάζονται και προβλέπονται με χρονικό ορίζοντα το 2040, ανοίγει την πόλη σε ευρωπαϊκούς δρόμους ανάπτυξης και πολιτισμού.

Οικονομικά και άλλα οφέλη

Η ολοκλήρωση του βασικού έργου του μετρό Θεσσαλονίκης φέρνει σημαντικά οφέλη για την πόλη και τους κατοίκους της, που αναμένεται να αλλάξουν τρόπο ζωής. Αρχικά, θα μειώσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία, με την κατασκευή του βασικού έργου και της επέκτασης προς την Καλαμαριά, αναμένεται να εξυπηρετούνται καθημερινά 313.000 επιβάτες. Επιπρόσθετα με τη λειτουργία του έργου στο σύνολό του, θα κυκλοφορούν καθημερινά περίπου 57.000 ΙΧ οχήματα λιγότερα, επιφέροντας αντίστοιχα μείωση των ρύπων CO2 κατά 212 τόνους ημερησίως.

Από την άλλη σκοπιά, αναμένεται να αναγεννηθούν και να πάρουν εκ νέου αξία άλλοτε εμπορικές περιοχές, οι οποίες «ρήμαξαν» εδώ και δεκαετίες με λουκέτα σε καταστήματα και επιχειρήσεις υπό το βάρος των έργων του μετρό που δεν έλεγαν να ολοκληρωθούν.

Η ιδέα για την κατασκευή

Οι πρώτες σκέψεις για την κατασκευή ενός αστικού συστήματος μεταφοράς επιβατών έγιναν μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1917. Η φτωχή, όμως, Ελλάδα, δεν μπορούσε να αντέξει ένα τέτοιο έργο κι έτσι οι όποιες σκέψεις εγκαταλείφθηκαν.

Η ιδέα επανήλθε το 1976 από τον Μακεδόνα πρωθυπουργό και μετέπειτα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ούτε τότε, όμως, υπήρχε η οικονομική δυνατότητα. Αρκετά χρόνια αργότερα, και ως μέσο πίεσης ο τότε δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Σωτήρης Κούβελας, έκανε την πρώτη απόπειρα κατασκευής του, ξεκινώντας έργα, το 1988, στο τμήμα μεταξύ Πλατείας Σιντριβανίου και Στρατιωτικής Σχολής. Τα έργα κατασκευής του θα τα χρηματοδοτούσαν οι δημοτικοί σταθμοί, θα ήταν δηλαδή ένα δημοτικό έργο. Ωστόσο, τα έργα «πάγωσαν» λόγω δυσκολίας χρηματοδότησης και η όλη ενέργεια έμεινε γνωστή με την περίφημη φράση η «τρύπα του Κούβελα».

Το 1995, σταμάτησε κάθε κουβέντα εξαιτίας κομματικών διαφωνιών, ενώ το 2004 το έργο εντάχθηκε στον κρατικό προϋπολογισμό. Από τα αρχικά 500 εκατ. ευρώ που είχαν προβλεφθεί, φτάσαμε σήμερα στα 3 και πλέον δισ. ευρώ.

Το έργο διακόπηκε πολλές φορές, ενώ συνάντησε άπειρα εμπόδια και «παγώματα» αποφάσεων εξαιτίας των ευρημάτων από την αρχαιότητα, τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο. Κυρίως, όμως, για τη μετακίνηση των αρχαίων του σταθμού Βενιζέλου και την εκεί επανατοποθέτησή τους και τις προσφυγές που κατέθεσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης και ο τότε δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης, για την παραμονή των αρχαίων στον σταθμό.

Τα χρόνια πέρασαν με πολλά προβλήματα στην ίδια την ανάδοχο εταιρεία και την κατασκευάστρια κοινοπραξία που ανέλαβε το πολύπαθο έργο. Από το 2014 κι έπειτα, παρά τα όποια ζητήματα, φαίνεται πως τα έργα άρχισαν να ξεμπλοκάρουν και να υλοποιούνται, όταν και δύο χρόνια αργότερα αποφασίστηκε, τελικά, η συνύπαρξη των αρχαιοτήτων με τις λειτουργίες του μετρό.