Τον Μάρτιο, η Ευρωβουλή δημοσίευσε εκτενή μελέτη με τίτλο «Η Τεχνητή Νοημοσύνη στον Αγροδιατροφικό Τομέα: Εφαρμογές, Ρίσκα και Αντίκτυπος». Σε περίπου 80 σελίδες, οι συγγραφείς του πονήματος περιγράφουν την πρόοδο των τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), τις χρήσεις τους στη φυτική και ζωική παραγωγή, τα σημαντικά οφέλη που προσφέρουν στους παραγωγούς, αλλά και τα «γκρίζα» σημεία που υπάρχουν και εγείρουν ερωτήματα, όσο οι τεχνολογίες αυτές διαδίδονται και εξελίσσονται.
Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα αποσπάσματα που συγκεντρώνουν ενδιαφέρον. Αξίζει να αναφερθεί ότι μεταξύ των συγγραφέων υπάρχει και ελληνική εκπροσώπηση από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Εφαρμογές της ΤΝ στον πρωτογενή τομέα
Στο εισαγωγικό μέρος της μελέτης, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί ένα εργαλείο που μπορεί να επιτρέψει στην έξυπνη γεωργία να επιτύχει στόχους που μοιάζουν πέραν των ανθρώπινων δυνατοτήτων.
Οι τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης καλύπτουν μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων καλλιεργειών και εκτροφών. Οι συγγραφείς επέλεξαν έξι διαφορετικούς τομείς όπου, σύμφωνα με την έρευνά τους, οι προοπτικές εφαρμογών της ΤΝ μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Αυτοί είναι:
1) Οι κλειστές καλλιέργειες (π.χ. θερμοκήπια).
2) Οι ανοιχτές καλλιέργειες.
3) Η διαχείριση του νερού για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων.
4) Ο τομέας της κτηνοτροφίας.
5) Η ΤΝ στην εφοδιαστική αλυσίδα των κηπευτικών.
6) Η ΤΝ στον γεωργικό εξοπλισμό.
Σε ό,τι αφορά τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, αν και η παραγωγή είναι αυτοματοποιημένη, η ΤΝ μπορεί να επεξεργαστεί έναν μεγάλο όγκο δεδομένων και να προσαρμόσει δεκάδες παραμέτρους της παραγωγής με μεγάλη λεπτομέρεια. Επιπλέον, μέσω ειδικών τύπων κάμερας, μπορούν να συλλεχθούν δεδομένα και να αναλυθούν η μορφολογία και οι διεργασίες που συντελούνται σε έναν φυτικό οργανισμό, όπως για παράδειγμα η φωτοσύνθεση.
Στις ανοιχτές καλλιέργειες, η ΤΝ μπορεί να μετατρέψει υπάρχοντα, συμβατικό εξοπλισμό σε «έξυπνο», ενώ μπορεί μέσω ρομποτικών συστημάτων να διευκολύνει διάφορες εργασίες, όπως η φυτοπροστασία και η συγκομιδή των προϊόντων. Στη ζωική παραγωγή, εφαρμογές ΤΝ εφαρμόζονται με επιτυχία κυρίως στην αγελαδοτροφία, χωρίς ωστόσο να έχουν περάσει εξίσου σε άλλες σημαντικές εκτροφές.
Τα Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων (DSS)
Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, «ο συνδυασμός τεχνολογιών όπως τα Big Data, οι αισθητήρες, η ρομποτική και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, με την Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκουν ολοένα και μεγαλύτερη εφαρμογή στην εφοδιαστική αλυσίδα του αγροδιατροφικού τομέα».
Στη συνέχεια, αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στο «πολύτιμο» όπως το χαρακτηρίζουν εργαλείο των Συστημάτων Υποστήριξης Αποφάσεων.
«Πρόκειται για υποδομές που φιλοδοξούν να απλοποιήσουν σύνθετες δραστηριότητες στο χωράφι και, μέσω του λογισμικού τους, να βοηθήσουν τον παραγωγό να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες την κατάλληλη στιγμή. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι μέσω αυτών, οι παραγωγοί μπορούν να προβούν σε ενέργειες οι οποίες δεν βασίζονται στην εμπειρική – οπτική παρατήρηση, αλλά σε μια σειρά συγκεκριμένων μετρήσιμων δεδομένων. Έτσι, τα συστήματα αυτά μπορούν να οδηγήσουν τους παραγωγούς σε απολύτως αντικειμενικές ενέργειες, χρήσιμες και κρίσιμες για την ομαλή παραγωγική διαδικασία των καλλιεργειών τους», εξηγούν.
Ξεκινούν δοκιμές μεγάλης κλίμακας για εφαρμογές ΤΝ
Σε ό,τι αφορά τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τις εφαρμογές της στον αγροδιατροφικό τομέα, στη μελέτη γίνεται αναφορά στο DIGITAL, ένα μεγάλο διατομεακό πρόγραμμα – ομπρέλα που έχει στόχο να φέρει τις ψηφιακές τεχνολογίες σε διάφορους επιχειρηματικούς τομείς. Στο πλαίσιο του DIGITAL έχει «ανοίξει» πρόσκληση με αντικείμενο εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού εφαρμογών ΤΝ στην αγροδιατροφή.
Από έξι προτάσεις που υποβλήθηκαν προχώρησε μόνο μία και οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, ώστε το έργο να ξεκινήσει φέτος την άνοιξη (2023). Οι γράφοντες προτείνουν μάλιστα συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην περαιτέρω διάδοση των τεχνολογιών ΤΝ.
Πέραν αυτού, αναφορά γίνεται στους Κόμβους Ψηφιακής Καινοτομίας (DIH), στον Ορίζοντα (Horizon EU), αλλά και στη νέα ΚΑΠ, καθώς, όπως υπενθυμίζεται, η ψηφιακή μετάβαση αποτελεί οριζόντιο στόχο της.
Πολλά τα ερωτήματα για τα δεδομένα
Πληθώρα αναφορών υπάρχει στη μελέτη όσον αφορά τα δεδομένα που παράγονται από τη χρήση εφαρμογών ΤΝ στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Βασικά ερωτήματα είναι, κατά τους γράφοντες, τα εξής: «Μέχρι που φτάνει η ιδιοκτησία των παραγωγών στα δεδομένα πού δημιουργούν και μέχρι ποιο σημείο μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση οι επιχειρήσεις υποδομών και λογισμικού, αλλά και γεωργικών εφοδίων, σε αυτά τα δεδομένα; Δικαιούνται οι παραγωγοί επιπλέον αμοιβή για την παραχώρηση αυτών των δεδομένων; Πώς διασφαλίζεται η προστασία των ευαίσθητων και προσωπικών τους πληροφοριών και πώς μπορούν να γνωρίζουν σε ποια δεδομένα τους θα έχουν πρόσβαση οι άλλοι ενδιαφερόμενοι;».
Είναι μια συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη στην ΕΕ και η συνέχεια θα μας απασχολεί όλο και πιο έντονα.
