Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει λύσεις για τη συγκέντρωση της αγροτικής γης

Το 3,1% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων ελέγχει το 52,2% της αγροτικής γης της ΕΕ, όταν το 76,2% των αγροτών κατέχει μόλις το 11,2% αυτής.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει λύσεις για τη συγκέντρωση της αγροτικής γης

Η ανισότητα αυτή αποτελεί πανευρωπαϊκό φαινόμενο και χαρακτηρίζει και την Ελλάδα, ενώ παίρνει ακραία μορφή στις νέες χώρες-μέλη, όπως η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Στις χώρες αυτές, ένα πολύ μικρό ποσοστό ιδιοκτητών, περίπου 0,5%-2%, κατέχουν το 48,3% έως 83,6% των αγροτικών εκτάσεων.

Η Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικές ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Μέσα σε περίπου έναν αιώνα ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων μειώθηκε ελάχιστα, από 840 χιλιάδες σε 710 χιλιάδες περίπου. Η μείωση αυτή είναι με διαφορά η μικρότερη της ΕΕ, καταδεικνύοντας την επιθυμία του Έλληνα να διατηρεί ένα μέρος τουλάχιστον της γης και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, οι τάσεις συγκέντρωσης της γης είναι ιδιαίτερα έντονες, καθώς το 0,2% των ιδιοκτητών με 1.000 στρέμματα και άνω ελέγχει το 34,8% της αγροτικής γης.

Διαβάστε ακόμη: Από το Κιλελέρ και τη διανομή της αγροτικής γης, στη σημερινή συγκέντρωσή της

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε κείμενο 44 δράσεων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των αγροτών στην αγροτική γη.

Με τις δράσεις αυτές, στοχεύει στην προώθηση ενός ευρωπαϊκού μοντέλου γεωργίας βασισμένο στην πολυλειτουργική γεωργία, που χαρακτηρίζεται κυρίως από μικρομεσαίες οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις και συνεργατικά μοντέλα, με απώτερο σκοπό τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων και την προστασία του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση, εκτός από τις προτάσεις του Κοινοβουλίου προς την Επιτροπή και τα κράτη-μέλη, δίνεται στα θέματα «Νέοι Αγρότες», «Λειτουργία της αγοράς γης» αλλά και «ΚΑΠ και γαιοκτησία».

Προτάσεις Κοινοβουλίου προς Επιτροπή και κράτη-μέλη

  • Δημιουργία παρατηρητηρίου και συλλογής στοιχείων που αφορούν τις τιμές της αγοράς και ενοικίασης γης, την αγοραστική συμπεριφορά των ιδιοκτητών γης και των ενοικιαστών.
  • Εστίαση των κρατών-μελών στην αγοραστική συμπεριφορά των ιδιοκτητών γης και των ενοικιαστών.
  • Υποβολή έκθεσης από την Επιτροπή σχετικά με τη χρήση της γης και τη διάρθρωση, τις τιμές και τις εθνικές πολιτικές αλλά και τους νόμους για την ιδιοκτησία και την ενοικίαση γεωργικών εκτάσεων.
  • Οι τιμές ενοικίασης να συνδέονται με την παραγωγική ικανότητα και την αποδοτικότητα.

Νέοι Αγρότες

  • Προτεραιότητα στην αγορά και την εκμίσθωση γεωργικών εκτάσεων από μικρομεσαίους παραγωγούς, νεοεισερχόμενους και νέους αγρότες.
  • Δημιουργία νομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από τη μεταφορά γεωργικών εκμεταλλεύσεων από τη μία γενιά στην άλλη.
  • Παροχή κατάλληλων μέσων στο πλαίσιο της ΚΑΠ και των συναφών πολιτικών που θα διευκολύνουν την είσοδό τους στη γεωργία, εξασφαλίζοντας δίκαιη πρόσβαση σε βιώσιμες πιστώσεις.

Η λειτουργία της αγοράς γης

  • Χαιρετίζει τα θετικά μέτρα που έλαβαν ορισμένα κράτη-μέλη για τη ρύθμιση της αγοράς γης, προκειμένου να αποφεύγονται κερδοσκοπικές συναλλαγές.
  • Καλεί τα κράτη-μέλη να διαμορφώσουν τις πολιτικές ρύθμισης στον συγκεκριμένο τομέα με τρόπο που να περιορίζει την αύξηση των τιμών των γεωργικών εκτάσεων και των μισθωμάτων.

ΚΑΠ και γαιοκτησία

  • Προτείνεται η ριζική αλλαγή, βάσει της οποίας υπολογίζονται οι άμεσες ενισχύσεις.
  • Δυνατότητα των κρατών-μελών να μειώσουν κατά τουλάχιστον 5% τις άμεσες ενισχύσεις που υπερβαίνουν το όριο των 150.000 ευρώ.
  • Εφαρμογή ανώτατου ορίου στις άμεσες ενισχύσεις και μέτρων για τη διευκόλυνση των επενδύσεων στις μικρές εκμεταλλεύσεις.
  • Ενθάρρυνση των κρατών-μελών να αξιοποιήσουν και να αναδιανείμουν καλύτερα τα κονδύλια της ΚΑΠ .
  • Ο ορισμός τους «ενεργού αγρότη» να συνδέεται με την αγροτική εργασία σε μια εκμετάλλευση.
  • Διασφάλιση ότι μόνο οι ενεργοί αγρότες απολαμβάνουν άμεσης στήριξης.
  • Παρακολούθηση και έλεγχος από την Κομισιόν για τους τομείς της γεωργίας, της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της περιφερειακής ανάπτυξης, της χρηματοδότησης και των επενδύσεων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν προάγεται ή αποτρέπεται η συγκέντρωση γεωργικών εκτάσεων στην ΕΕ.
  • Συνιστάται στα κράτη-μέλη να προβούν σε στοχευμένη εξέταση της εθνικής εφαρμογής της υφιστάμενης ΚΑΠ, με σκοπό τον εντοπισμό τυχόν ανεπιθύμητων συνεπειών της συγκέντρωσης γης.

Βικτωρία Αποστολοπούλου, Κυριάκος Λάμπρου