Η άστοχη αμερικανική προσέγγιση και οι φοβίες περί συμβιβασμού
Π ιο αισιόδοξος εμφανίζεται ο αγροτικός κόσμος στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, μετά την πρόοδο που σημειώθηκε κατά τις τελευταίες ημέρες στις εμπορικές συνομιλίες μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Τη στιγμή, όμως, που ο Ντόναλντ Τραμπ συμπεριφέρεται ωσάν να βρίσκεται στο κατώφλι ενός ακόμη εμπορικού «θριάμβου», αναπτερώνοντας το πεσμένο ηθικό όσων επηρεάζονται άμεσα από πιθανή αίσια έκβαση των διαπραγματεύσεων, έγκυροι αναλυτές εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί και προειδοποιούν τις ΗΠΑ για ενδεχόμενες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε αργά το βράδυ της προηγούμενης Κυριακής ότι αναβάλλεται η αύξηση των δασμών σε κινεζικά αγαθά αξίας 200 δισ. δολαρίων από 10% σε 25%, η οποία ήταν προγραμματισμένο να τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Μαρτίου. Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η πρόοδος στις συνομιλίες με το Πεκίνο ήταν τόσο «ουσιαστική» που επέτρεπε μια τέτοια πρωτοβουλία, τονίζοντας ότι οι δύο χώρες πλέον βρίσκονται «πολύ, πολύ κοντά» σε μια συμφωνία. Σύμφωνα όμως με τον ανταποκριτή του πρακτορείου Bloomberg στο Πεκίνο, Michael Schuman, αυτή η τελευταία «νίκη» θα είναι –ως συνήθως– «πύρρειος», καθώς συνοδεύεται από πιθανές συνέπειες που θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα επιζήμιες, πλήττοντας την αξιοπιστία των ΗΠΑ ενώπιον της Κίνας και του υπόλοιπου κόσμου.
Υψηλό προφίλ διαπραγμάτευσης, σχεδόν αμελητέες κινεζικές παραχωρήσεις
Μέχρι στιγμής, η διαπραγματευτική ομάδα των ΗΠΑ έχει –εκτός των άλλων– πιέσει την Κίνα να αγοράσει μεγάλο όγκο αμερικανικών αγαθών, με σκοπό τον περιορισμό του εμπορικού ελλείμματος, να συμφωνήσει σε ορισμένα μέτρα ανοίγματος της αγοράς για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και να δεσμευτεί ότι θα σταματήσει να χειραγωγεί τη συναλλαγματική ισοτιμία (σ.σ. τακτική που προσφέρει αθέμιτο εμπορικό πλεονέκτημα).
«Ο Τραμπ λέει πολλά, αλλά συμβιβάζεται με τα λίγα»
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Schuman, η ανωτέρω πρόοδος έχει προκύψει σε τομείς που είτε δεν ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Κίνα, όπως για παράδειγμα η μείωση του εμπορικού ελλείμματος, είτε βρίσκονται ήδη σε συμμόρφωση με τη συνολική πολιτική της Κίνας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των αμερικανικών πιέσεων για ενίσχυση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Μέχρι στιγμής, η κινεζική πλευρά φαίνεται να παρακάμπτει τις παραχωρήσεις εκείνες που θα επέβαλλαν θεμελιώδεις αλλαγές τόσο στην κεντρική ατζέντα πολιτικής του Πεκίνου όσο και στο κινεζικό οικονομικό μοντέλο όπου το κράτος παίζει κυρίαρχο ρόλο. Οι συνομιλίες εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη, ωστόσο τα περιθώρια για την αμερικανική πλευρά έχουν στενέψει πολύ, με τον Τραμπ να δείχνει ότι θέλει να σφραγίσει μια συμφωνία με κάθε τίμημα.
Η γεμάτη μεγαλοστομίες ρητορική του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών είναι μια επιθετική στρατηγική στην οποία έχει έφεση ο Αμερικανός πρόεδρος, καθιστά όμως τυχόν χλιαρά αποτελέσματα ακόμη πιο απογοητευτικά, κηλιδώνοντας την εικόνα των ΗΠΑ προς τα έξω. «Ο Τραμπ λέει πολλά, αλλά συμβιβάζεται με τα λίγα», τονίζει ο Schuman. «Ο μικροπρεπής τρόπος με τον οποίο διαπραγματεύτηκε με τους εμπορικούς εταίρους της Νότιας Κορέας, του Καναδά και του Μεξικού ήταν αρκετά άσχημος για τη φήμη της Ουάσινγκτον. Οι συνέπειες από την εμπορική συμφωνία με την Κίνα θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο σοβαρές. Η υπαναχώρησή του θα ενισχύσει την αντίληψη μεταξύ των Κινέζων ηγετών ότι έχουν το εκτόπισμα, ώστε να υπερβούν τους εκλεγμένους Αμερικανούς πολιτικούς, ανεξάρτητα από το πόσο μαχητικοί εμφανίζονται, καθώς τελικά υποκύπτουν κάτω από βραχυπρόθεσμες πολιτικές πιέσεις».
Στρατηγική ασύμβατη με τα συμφέροντα των αμερικανικών επιχειρήσεωνΑκόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ο Τραμπ, σε ορισμένες περιπτώσεις, σπρώχνει άθελά του την κινεζική οικονομική πολιτική προς τη λάθος κατεύθυνση. «Σαφώς οι μεγάλες αγορές αγροτικών προϊόντων (σ.σ. σόγια), ενέργειας και άλλων προϊόντων των ΗΠΑ, στις οποίες δεσμεύτηκε να προβεί το Πεκίνο, μπορούν να γίνουν μόνο εάν οργανωθούν από το κινεζικό κράτος. Αυτό θέτει την Ουάσινγκτον στην αμήχανη θέση να απαιτεί από τους Κινέζους γραφειοκράτες να παρακάμπτουν τις αγορές και να στρεβλώνουν τις εμπορικές ροές για λογαριασμό των ΗΠΑ», σχολιάζουν αναλυτές διεθνών ΜΜΕ, υπογραμμίζοντας: «Αυτό που χρειάζονται πραγματικά οι αμερικανικές επιχειρήσεις είναι να απαλλαγούν από την εμπλοκή του κινεζικού κράτους, επιτρέποντας στις δυνάμεις της αγοράς και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις να επηρεάζουν περισσότερο την κινεζική οικονομία. Μόνο τότε η Κίνα θα γίνει ένα πιο ανοιχτό και δίκαιο μέρος για εμπορικές συναλλαγές». Έτσι, το τελικό τίμημα για αυτές τις παραπανήσιες εξαγωγές αμερικανικής σόγιας στην Κίνα είναι μάλλον βαρύ: Ούτε λίγο ούτε πολύ, απαιτείται η θυσία των βασικών αρχών οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ… |
«Μισή συμφωνία» αντί «καλής συμφωνίας»
Θα συμβιβαστεί, λοιπόν, και εδώ ο Τραμπ με μια ασθενέστερη συμφωνία; Αυτό φοβούνται ολοένα και περισσότερο αρκετοί αναλυτές, νομοθέτες και μέλη του αμερικανικού συμβουλευτικού σώματος. «Η ταχεία επίλυση αυτού του θέματος θα μπορούσε να τονώσει πρόσκαιρα τις χρηματοπιστωτικές αγορές, αλλά αυτοί που προτιμούν μια σκληρή πολιτική απέναντι στην Κίνα ανησυχούν ότι θα αφήσει απ’ έξω τις ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που επιδιώκουν οι ΗΠΑ», αναφέρει ο Doug Palmer της αμερικανικής ιστοσελίδας Politico.
Ο Chuck Grassley, ένας ρεπουμπλικανός γερουσιαστής από την Αϊόβα, προέτρεψε τον Τραμπ να μην μπερδέψει μια «μισή συμφωνία» για μια «καλή συμφωνία». Ο ίδιος προειδοποίησε με tweet τη Δευτέρα ότι η τελική συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει διαρθρωτικές αλλαγές και κατάλληλους μηχανισμούς επιβολής.
Αλλά και ο Richard Neal, ο οποίος προεδρεύει της επιτροπής κατάρτισης φορολογικών νόμων της Βουλής των Αντιπροσώπων, εξέφρασε τους φόβους του για το αν η συμφωνία, που βρίσκεται στα σκαριά, είναι «κάτω του μετρίου».
