Στην Περιφέρεια Στερεάς, για πολλές δεκαετίες, το νωπό φασόλι και ο αρακάς αποτελούσαν για πολλούς αγρότες μια από τις κύριες καλλιέργειές τους. Η εναλλαγή των χωραφιών με τα ψυχανθή διατηρεί τη γονιμότητα των εδαφών, δημιουργώντας παράλληλα και ένα εισόδημα στον παραγωγό. Λόγω και του μικρού βιολογικού κύκλου, ο καλλιεργητής μπορεί να σπέρνει σε σταθερά διαστήματα και να συλλέγει το προϊόν του σε τρεις περίπου μήνες. Οι τεχνικές που εφαρμόζουν οι αγρότες της περιοχής για τις υπαίθριες καλλιέργειες των βρώσιμων νωπών ψυχανθών έχουν σαν αποτέλεσμα και την πρωιμότητα του προϊόντος.
Η παραγωγή καλύπτει κατά κύριο λόγο την εγχώρια ζήτηση. Η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων επηρέασε σημαντικά την καλλιέργεια των ψυχανθών και οι παραγωγοί δεν διέθεταν την τεχνογνωσία, για να απευθυνθούν στις ξένες αγορές. Έτσι, σταδιακά, από τα 7.000 στρέμματα φασολιού και τα 2.000 στρέμματα περίπου αρακά, που σπέρνονταν κάθε χρόνο, σήμερα διατηρείται το 1/3 αυτών.
Η διακίνηση του προϊόντος λαβαίνει χώρα κυρίως στη Λαχαναγορά των Αθηνών, με όλα τα θετικά και αρνητικά αυτής της επιλογής. Κινήσεις για τη δημιουργία Ομάδας Παραγωγών φασολιού έπεσαν στο κενό και η προώθηση του προϊόντος γίνεται από μεμονωμένους παραγωγούς με τον παραδοσιακό τρόπο. Ο εκσυγχρονισμός της διακίνησης του προϊόντος, που θα έδινε μια προστιθέμενη αξία, βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο, καθώς δεν υφίστανται διαδικασίες πιστοποίησης της ταυτότητάς του.
Δυσοίωνες προβλέψεις
Σύμφωνα με τον Γιάννη Καραΐσκο, παραγωγό από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας, η παραγωγή των βρώσιμων και νωπών ψυχανθών της περιοχής δεν έχει μέλλον. «Ξεκινήσαμε αυτές τις ημέρες να συλλέγουμε τον αρακά που παράγουμε στην περιοχή μας. Η σοδειά μας δεν συνέπεσε με τη γιορτή του Πάσχα και οι τιμές παραγωγού κυμαίνονται αυτή την περίοδο στα 80 λεπτά. Τα τελευταία χρόνια, τα νωπά ψυχανθή ακολουθούν μια φθίνουσα πορεία, λόγω της μικρής ζήτησης. Η άνοδος της τιμής της ελιάς ποικιλίας καλαμών οδηγεί τους παραγωγούς των βρώσιμων ψυχανθών (αρακά, φασόλι και λίγα κουκιά) στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας. Ένας επιπλέον σημαντικός παράγοντας, που επηρεάζει αρνητικά την καλλιέργεια του αρακά, είναι η παρουσία της οροβάγχης (λύκος), η οποία προκαλεί μεγάλα προβλήματα στην παραγωγή. Φτάνουμε στο σημείο να μη συλλέγουμε σχεδόν τίποτα από τα κτήματά μας».
Στροφή στην καλλιέργεια βρώσιμων νωπών ψυχανθών παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στις ορεινές περιοχές της περιφέρειας. Οι παραγωγοί εκμεταλλεύονται τις χαμηλές θερμοκρασίες των ορεινών περιοχών και έτσι έχουν μια καλοκαιρινή παραγωγή, σχετικά αποτελεσματική. Γενικά, οι μεγαλύτερες ποσότητες παράγονται από αγρότες που διαθέτουν την κατάλληλη μηχανολογική υποδομή. Ωστόσο, η συσκευασία γίνεται σε πλαστικά τσουβάλια, απευθείας στο χωράφι. Ο τρόπος αυτός δεν αναδεικνύει την ταυτότητα του προϊόντος, με αποτέλεσμα ο παραγωγός να χάνει ένα σημαντικό μέρος της διαπραγματευτικής του δύναμης στην αγορά.
