γράφει ο Αντώνης Ζδράγκας,
κτηνίατρος, τακτικός ερευνητής και διευθυντής τιυ Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών ΕΛΓΟ- Δήμητρα
Σ τις μέρες μας, η εξειδικευμένη επαγγελματική γνώση σε κάθε τομέα είναι προαπαιτούμενο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και έχει ιδιαίτερη αξία, αν λάβουμε υπόψη τις ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της εποχής μας. Οι απαιτήσεις αυτές είναι ιδιαίτερα αυξημένες για την κτηνοτροφία, δεδομένου ότι οι επαγγελματίες κτηνοτρόφοι αφενός δίνουν στην κοινωνία προϊόντα υψίστης βιολογικής αξίας, όπως τα γαλακτοκομικά – τυροκομικά, το κρέας και τα αβγά, και αφετέρου χειρίζονται ζωντανούς οργανισμούς, στοχεύοντας στην παραγωγή ποιοτικών και ασφαλών για τον καταναλωτή προϊόντων. Η αναβάθμιση του επαγγέλματος του κτηνοτρόφου στη χώρα μας αποτελεί πλέον μέγιστη ανάγκη και προτεραιότητα. Η αναγκαιότητα αυτή γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, δεδομένης της συνεχόμενης πτωτικής τάσης της ζωικής παραγωγής στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η μείωση της επάρκειας σε κρέας και γάλα σημαίνει εισαγωγές ζωικών προϊόντων και πραγματική οικονομική αιμορραγία, η οποία προσεγγίζει σε πραγματικά νούμερα τον αριθμό της αγοράς πετρελαιοειδών.
Η ανταγωνιστική κτηνοτροφία και η ανάδειξη της ταυτότητας και της ποιότητας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των ελληνικών προϊόντων, απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις εκτροφής αλλά και επιχειρηματικότητας, που θεωρούνται απόλυτα απαραίτητες για την επιβίωση του κλάδου της κτηνοτροφίας.
Πιστεύουμε ότι, στη χώρα μας, πρέπει να ανοίξει η συζήτηση και να γίνει διάλογος για το θέμα της εκπαίδευσης των κτηνοτρόφων. Η ουσιαστική εκπαίδευση των ανθρώπων που θέλουν να ασχοληθούν ή ασχολούνται ήδη με την κτηνοτροφία, πρέπει να αποτελέσει σημαντική προτεραιότητα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν οργανωμένες σχολές, στις οποίες θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν οι κτηνοτρόφοι. Έτσι, η εκπαίδευση των νέων κτηνοτρόφων συνήθως γίνεται από τους παλαιότερους, με προχειρότητα και συχνά λανθασμένα. Η θεσμοθέτηση και η οργάνωση της εκπαίδευσης των κτηνοτρόφων αποτελεί επιτακτική ανάγκη, αν σκεφτεί κανείς ότι όλοι σχεδόν οι κλάδοι επαγγελματιών υποχρεούνται να φοιτήσουν σε ειδικά σχολεία για την απόκτηση της «άδειας άσκησης» του επαγγέλματός τους.
Ο νέος κτηνοτρόφος πρέπει να κατανοήσει ότι επιλέγει ένα επάγγελμα δύσκολο και απαιτητικό και για να το ασκήσει χρειάζεται να λάβει βιωματική εκπαίδευση. Η εκπαίδευση πρέπει αποκλειστικά να γίνεται σε στάβλους και να μαθαίνει μέσα από την πράξη. Οι εγκαταστάσεις (εκτροφές), στις οποίες θα γίνεται η εκπαίδευση, πρέπει να είναι άρτια εξοπλισμένες. Οι σπουδαστές πρέπει να μένουν σε αυτές, διότι οι εργασίες στις εκτροφές είναι συνεχείς (σε όλη τη διάρκεια του έτους, τα ζώα δεν έχουν Σαββατοκύριακα και αργίες) και σε ορισμένες περιόδους απαιτούν 24ωρη απασχόληση (π.χ. περίοδος τοκετών). Οι εκπαιδευτές πρέπει να είναι άτομα με άριστη γνώση στην πράξη του αντικειμένου το οποίο διδάσκουν. Το πρόγραμμα σπουδών, για να είναι ολοκληρωμένο, πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 1 έτος. Έτσι, οι σπουδαστές θα έχουν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν και να εξασκηθούν σε όλα τα στάδια παραγωγής για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, θα πρέπει να εκπαιδευτούν σε:
- Εγκαταστάσεις εκτροφής (ανάγκες – απαιτήσεις – σημασία)
- Σήμανση των ζώων και τήρηση στοιχείων (σημασία, λεπτομερείς οδηγίες)
- Αναπαραγωγική διαχείριση και αναπαραγωγικούς δείκτες (σημασία – εκπαίδευση στην Τεχνητή Σπερματέγχυση)
- Άρμεγμα (πρακτική, εντοπισμός ζώων με μαστίτιδα)
- Χειρισμούς γάλακτος για όσο χρόνο παραμένει στην εκτροφή
- Διατροφή (γενικά για τις ανάγκες των ζώων, ανάλογα με τη φάση της παραγωγής)
- Ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές (εκπαίδευση στην καλλιέργεια)
- Τοκετούς (σωστούς τρόπους παρεμβάσεων)
- Διαχείριση νεογέννητων (από τον τοκετό ως τον απογαλακτισμό)
- Σημαντικότερες ασθένειες [ιδιαίτερη έμφαση στις ζωο-ανθρωπονόσους και στα νοσήματα υποχρεωτικής δήλωσης – πρόληψης (κυρίως θεωρητική γνώση)]
- Βασικές γνώσεις υγείας και ευζωίας των ζώων, χρήση φαρμάκων, αποπαρασιτισμούς (πότε και πως πρέπει να χορηγούνται μετά από συνεργασία με κτηνιάτρους)
- Σχετική νομοθεσία (θεωρητική γνώση).
Τέλος, όλα αυτά πρέπει να τίθενται κάτω από το πρίσμα της επιχειρηματικότητας με στόχο να λυθεί η εξίσωση ανάμεσα στο κόστος και το όφελος.
Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου σπουδών, να δίνεται πιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης, μέσα από εξετάσεις. Το πιστοποιητικό πρέπει να είναι υποχρεωτικό για κάθε νέο κτηνοτρόφο. Οι παλαιοί κτηνοτρόφοι και αυτοί που θα αποκτήσουν πιστοποιητικό μετά από εκπαίδευση στις ειδικές σχολές, θα πρέπει να παρακολουθούν σύντομα σεμινάρια «επανεκπαίδευσης» σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. κάθε 5 χρόνια).
Οι σχολές αυτές θα μπορούσαν να είναι συνδεδεμένες με ερευνητικά κέντρα, αφού τα πανεπιστήμια και τα τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι επιφορτισμένα με την εκπαίδευση άλλων φοιτητών. Θα ήταν επίσης σημαντικό, στις σχολές εκπαίδευσης να διενεργούνται και ερευνητικά προγράμματα, γιατί οι σπουδαστές θα έχουν την ευκαιρία και τη δυνατότητα να βιώσουν τις ανάγκες, τις απαιτήσεις και τα αποτελέσματα της στοχευμένης έρευνας, άμεσα και αποτελεσματικά. Με αυτό τον τρόπο, θα κατανοήσουν ότι πρέπει να εμπιστεύονται τους ειδικούς επιστήμονες για την επίλυση των προβλημάτων τους και όχι τους συναδέλφους τους κτηνοτρόφους, από τους οποίους εκπαιδεύονται μέχρι και σήμερα.
