Μεγάλη ανησυχία για τις συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία από την επιστημονική εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) η οποία αθωώνει το ζιζανιοκτόνο glyphosate (γνωστότερη εμπορική ονομασία Roundup) ως μη καρκινογόνο, εκφράζει ομάδα ανεξάρτητων επιστημόνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η «θετική» αξιολόγηση της EFSA σημαίνει ότι το Roundup της εταιρείας Monsanto θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως από εκατομμύρια αγρότες σε όλο τον κόσμο.
Δεκάδες επιστήμονες από μεγάλα ερευνητικά κέντρα σε Ευρώπη και ΗΠΑ, οι οποίοι ωστόσο επισημαίνουν ότι εκφράζουν τη δική τους επιστημονική θέση και σε καμία περίπτωση δεν εκπροσωπούν τα ιδρύματά τους, διαφωνούν ριζικά με την επιστημονική αξιολόγηση της EFSA και τονίζουν ότι «το glyphosate πιθανότατα προκαλεί καρκίνο», όπως αναφέρει έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Η «ΥΧ» στο φύλλο της 14ης Νοεμβρίου, είχε αναδείξει τις επικίνδυνες επιπτώσεις του ζιζανιοκτόνου Roundup (που περιέχει την ουσία glyphosate) στην ανθρώπινη υγεία, παρουσιάζοντας την έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στο ίδιο φύλλο, η καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Πολυξένη Νικολοπούλου, παρουσίαζε τα επιστημονικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι το glyphosate ενοχοποιείται όχι μόνο για πολλές μορφές καρκίνων αλλά και για πολλές άλλες ασθένειες.
Η έρευνα κινήθηκε εκτός πρωτοκόλλου με επιλεκτική αξιοποίηση δεδομένων
Οι παγκοσμίου φήμης επιστήμονες (σ.σ. το επιστημονικό τους κύρος είναι και ο λόγος που η EFSA μπήκε στον κόπο να τους απαντήσει δημοσίως) στέλνουν ανοικτή επιστολή προς τον επίτροπο Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Vytenis Andriukaitis και όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και τα κράτη μέλη της ΕΕ, εκφράζοντας την επιστημονική τους εκτίμηση ότι το ζιζανιοκτόνο glyphosate «σχετίζεται άμεσα με την καρκινογένεση στους ανθρώπους».
Αναφέροντας ένα προς ένα όλα τα επιστημονικά δεδομένα που είναι διαθέσιμα σε σχέση με τις επιπτώσεις της τοξικής ουσίας, ζητούν να ληφθούν άμεσα μέτρα για την προστασία της υγείας των πολιτών.
Αποφάσισαν να απευθυνθούν στις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης από αίσθημα ευθύνης. Όπως οι ίδιοι αναφέρουν, «είμαστε ομάδα ανεξάρτητων ακαδημαϊκών και εργαζόμενων επιστημόνων σε δημόσια ιδρύματα από όλο τον κόσμο και έχουμε αφιερώσει την επαγγελματική μας ζωή στην κατανόηση της επίδρασης του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη καρκίνου στους ανθρώπους.
Σας γράφουμε για να εκφράσουμε τη μεγάλη μας ανησυχία σε σχέση με την πρόσφατη αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τροφίμων (ΕFSA), σύμφωνα με την οποία η ουσία glyphosate που χρησιμοποιείται ευρύτατα ως ζιζανιοκτόνο “είναι απίθανο να αποτελεί παράγοντα πρόκλησης καρκίνου στους ανθρώπους”».
Η μέθοδος που ακολούθησε η EFSA (το BfR για την ακρίβεια, δηλαδή η επιστημονική ομάδα που συμβουλεύει την EFSA για το συγκεκριμένο θέμα) είναι εκτός επιστημονικών προδιαγραφών, τονίζουν. «Το BfR έφτασε στα συμπεράσματά του ακολουθώντας διαδικασία που παρεκκλίνει από το σύνηθες επιστημονικό πρωτόκολλο για τέτοιου είδους έρευνες».
Εξηγούν, ότι τα επιστημονικά δεδομένα που εξέτασαν λεπτομερώς δείχνουν ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε δίκιο. Το ζιζανιοκτόνο glyphosate πιθανότατα σχετίζεται με την πρόκληση καρκίνου στους ανθρώπους. «Πιστεύουμε ότι τα επιστημονικά επιχειρήματα στα οποία στηρίχθηκε η EFSA για να αποφανθεί ότι το glyphosate δεν σχετίζεται με τον καρκίνο στους ανθρώπους, είναι εξαιρετικά αδύναμα και δεν πρέπει να γίνουν δεκτά».
Η μεγάλη βιβλιογραφία και οι προηγούμενες μελέτες υποτιμήθηκαν έως και αγνοήθηκαν από την EFSA
Προσθέτουν ότι, με τη δικαιολογία πως δεν υπάρχουν κλινικές έρευνες σε ανθρώπους, δεν αξιολογήθηκαν επαρκώς προηγούμενες έρευνες σε πειραματόζωα, οι οποίες έδειξαν συγκεκριμένη σχέση του glyphosate με την ανάπτυξη καρκινικών όγκων.
«Πώς γνωρίζουμε ότι δεν σχετίζεται ο καρκίνος στους ανθρώπους με την περιβαλλοντική επιβάρυνση από το συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο, αφού δεν υπάρχουν αρκετές κλινικές έρευνες;», αναρωτιούνται οι επιστήμονες, αφήνοντας σαφείς αιχμές για επιλεκτική αξιοποίηση των δεδομένων. «Η μεγάλη βιβλιογραφία που υπάρχει και οι προηγούμενες μελέτες, όπως η επίδραση του glyphosate στο DNA και στο κυκλοφορικό σύστημα, υποτιμήθηκαν έως και αγνοήθηκαν από την EFSA», επισημαίνουν.
Υποστηρίζοντας την επιστημονική αξιολόγηση του ΠΟΥ, πηγαίνουν λίγο πιο πέρα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο οργανισμός είναι σαφώς πιο αξιόπιστος επιστημονικά: «Ο ΠΟΥ βασίστηκε σε όλα τα στοιχεία που υπάρχουν από πειράματα σε ζώα αλλά και στατιστικές, προκειμένου να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ουσία που συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνων στους ανθρώπους», τονίζουν.
Η αμυντική απάντηση της ευρωπαϊκής αρχής
Σε ανακοίνωση – απάντησή της, η EFSA επισημαίνει ότι το πόρισμα του ΠΟΥ ήταν πρόωρο και βασίστηκε σε αρχικά δεδομένα. Αντίθετα, η EFSA ήταν υποχρεωμένη να αξιολογήσει όλα τα στοιχεία, δεδομένου ότι γνωμοδοτεί για τη δημιουργία κανόνων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το glyphosate δεν είναι η μοναδική χημική ουσία για την οποία EFSA και ΠΟΥ έχουν διαφορετική αξιολόγηση. Οι δύο οργανισμοί έχουν διαφορετικό σύστημα κατηγοριοποίησης των χημικών ουσιών, επισημαίνει. H Ευρωπαϊκή Αρχή Τροφίμων υπενθυμίζει ότι γνωμοδοτεί από το 2003 (σ.σ. και άρα είναι αξιόπιστη). Υπεραμύνεται των επιστημονικών της μεθόδων και των πηγών που χρησιμοποιεί, τονίζοντας ότι οι διαδικασίες που ακολουθεί είναι διαφανείς και πλήρως αξιόπιστες. Παράλληλα, ωστόσο, προσκαλεί, μέσα στους πρώτους μήνες του 2016, το αρμόδιο όργανο του ΠΟΥ σε επιστημονική συνάντηση για να συζητήσουν το θέμα.
