Το όνομά της παραπέμπει σε βασίλισσα της Ανατολής. Είναι ντελικάτη, όμορφη και με πολλά προσόντα. Η χάρη της έχει απλωθεί από την Ευρώπη, την Αμερική μέχρι και την Ασία και τη διεκδικούν για την ιδιαίτερη μυρωδιά, αλλά κυρίως για την ποιότητά της. Ο λόγος για τη Ρόζα τη δαμασκηνή, μία από τις πιο δυναμικές καλλιέργειες στην περιοχή του Βοΐου Κοζάνης. Μετά τον φημισμένο κρόκο, είναι η σειρά του τριαντάφυλλου να ανοίξει διάπλατα τον δρόμο προς τις αγορές του εξωτερικού. Είναι το καλύτερο αρωματικό φυτό που διαθέτουν αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα και η Ευρώπη, διατείνονται οι παραγωγοί τριαντάφυλλων, και το πιο περιζήτητο αιθέριο έλαιο, αφού χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για τα αρώματα και τα καλλυντικά.
Η ποιότητά του, που τεκμηριώνεται από έρευνες και εργασίες από τη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών και Θεσσαλονίκης, αλλά και το ΤΕΙ της Κοζάνης έχει προκαλέσει παγκόσμιο ενδιαφέρον, από την Αμερική έως την Άπω Ανατολή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μόνο ορισμένες περιοχές έχουν αυτή την ιδιότητα του μικροκλίματος και των εδαφολογικών χαρακτηριστικών, οι οποίες επιδρούν στην τελική ποιότητα του προϊόντος, εφόσον γίνονται σωστά οι καλλιεργητικές εργασίες.
Το παιδικό όνειρο ενός βουλευτή
Η καλλιέργεια των ρόδων ξεκίνησε ως αντικατάσταση του καπνού, που ήταν σε φθίνουσα πορεία λόγω κοινοτικών επιδοτήσεων. Σταδιακά, το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια της τριανταφυλλιάς αυξήθηκε και σήμερα καλλιεργούνται 450 στρέμματα, τα μισά εκ των οποίων παραγωγικά, με στόχο τα 5.000 στρέμματα, ώστε να καλυφθεί η τεράστια ζήτηση που υπάρχει από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία.
Από τους εμπνευστές της καλλιέργειας είναι ο βουλευτής Κοζάνης της ΝΔ, Γιώργος Κασαπίδης, γεωπόνος, αλλά και παραγωγός ο ίδιος. Όπως τονίζει χαρακτηριστικά, «ήταν ένα παιδικό όνειρο, όταν από τα βιβλία της γεωγραφίας στο δημοτικό για τη Βουλγαρία είχα ξεχωρίσει την εικόνα με τα τριαντάφυλλα. Έπειτα, ήρθε η οικογενειακή επίσκεψη στη χώρα και η αγορά αιθέριου ελαίου, με τη βαριά χαρακτηριστική μυρωδιά, οι σπουδές στο πανεπιστήμιο και η υλοποίηση. Το έψαξα επιστημονικά και ξεκινήσαμε, με πολλές δυσκολίες, σε πειραματικούς αγρούς σε διάφορες περιοχές του νομού με γενετικό υλικό από τη Βουλγαρία. Τα καταφέραμε και τα πρώτα αποτελέσματα από τις αναλύσεις ήταν εκπληκτικά».
Οι αναλύσεις ενθάρρυναν τον βουλευτή και όσους πίστεψαν στο εγχείρημα να το συνεχίσουν και να το οργανώσουν δυναμικά, με την ίδρυση και τη συγκρότηση του συνεταιρισμού καλλιέργειας αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στο Βόιο της Δυτικής Μακεδονίας. Ο συνεταιρισμός διαθέτει το μεγαλύτερο αποστακτήριο στη χώρα, το μοναδικό που παράγει και αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλο, γιατί χρειάζεται και διπλή απόσταξη. «Ο συνεταιρισμός συγκροτήθηκε για να μπορέσουμε να αυξήσουμε τις ποσότητές μας, γιατί ως μεμονωμένοι παραγωγοί δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε σε μια μεγάλη επένδυση», προσθέτει ο κ. Κασαπίδης.
Σήμερα, στην περιοχή υπάρχουν 80 παραγωγοί, εκ των οποίων οι μισοί ασχολούνται με την καλλιέργεια ρόδων και οι υπόλοιποι με λεβάντα, ρίγανη και τσάι.
Όλη η παραγωγή στην Ταϊβάν
Η ετήσια παραγωγή είναι δύο τόνοι ροδόνερο και 1,5 με 2 λίτρα αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλο. Οι ποσότητες που παράγονται είναι μικρές και δεν αρκούν για να καλυφθεί η τεράστια ζήτηση. «Το αιθέριο έλαιο έχει τρομακτική ζήτηση από τις αγορές του εξωτερικού», σημειώνει ο κ. Κασαπίδης, «ήδη για τα επόμενα 4-5 χρόνια η παραγωγή είναι σχεδόν δεσμευμένη από την Ταϊβάν, γι’ αυτό και δεν προωθούμε περισσότερο το προϊόν, γιατί δεν μπορούμε να καλύψουμε τη ζήτηση. Κάθε χρόνο, η παραγωγή αυξάνεται ανάλογα με τον καιρό. Φέτος, επειδή ήταν ήπιος ο χειμώνας και ξεκίνησαν νωρίς να βλασταίνουν τα τριαντάφυλλα και αν δεν βρέξει τους επόμενους δύο μήνες η καλλιέργεια θα βοηθηθεί, θα είναι μια καλή χρονιά», επισημαίνει ο κ. Κασαπίδης.
Αιθέριο έλαιο κατά της γήρανσης και άλλες χρήσεις
Η κυριότερη χρήση της καλλιέργειας είναι το αιθέριο έλαιο, το οποίο έχει φαρμακευτικές, αλλά και καλλυντικές ιδιότητες. Θεωρείται το αιθέριο έλαιο της ομορφιάς, αφού έχει άριστα αποτελέσματα κατά της γήρανσης και των ρυτίδων. Τα ροδοπέταλα χρησιμοποιούνται για την παρασκευή γλυκού του κουταλιού με φαρμακευτικές και ήπιες υπακτικές ιδιότητες, ενώ μετά από αποξήρανση, χρησιμοποιούνται για τσάι. Επίσης, το ροδόνερο, μεταξύ άλλων, έχει χρήση στη ζαχαροπλαστική.
Τη Ρόζα τη δαμασκηνή υπάρχουν αναφορές ότι την έφερε από τη Συρία ο Μέγας Αλέξανδρος, ενώ στην περιοχή της Κοζάνης την έφεραν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Όπως ανακοίνωσε ο κ. Κασαπίδης, προσπαθούν να βγάλουν κάποιες αρχαίες συνταγές στην αγορά, να ανασυστήσουν κάποια προϊόντα, όπως το εκχύλισμα ρόδου σε ελαιόλαδο, το ροδόεν έλαιον, δηλαδή το λάδι με το οποίο άλειφαν οι αρχαίοι Έλληνες τα σώματά τους. «Το έχουμε βγάλει δοκιμαστικά στην αγορά και πηγαίνει εκπληκτικά. Είναι βέβαια δύσκολο προϊόν, γιατί έχει κάποια μυστικά η παραγωγή του, αλλά έχει πολύ καλά αποτελέσματα στην επιδερμίδα», μας είπε. Η συγκομιδή των τριαντάφυλλων γίνεται τον Μάιο και άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται για να ζήσουν από κοντά την εμπειρία της συγκομιδής τους.
Αφροδίτη Χρυσοχόου
