Δεν προσαρμόζονται σε νέα δεδομένα οι νέοι αγρότες της Ευρώπης των 15

Οι διαφορές από κράτος σε κράτος. Τι ζητούν οι Έλληνες και ποιες είναι οι προτεραιότητες τους. Οι απαιτήσεις σε γη και ενημέρωση

Ποιες είναι οι ανάγκες των νέων αγροτών; Τι χρειάζονται για να βελτιωθεί η δουλειά τους, να γίνουν καλύτεροι και πού απευθύνονται, όταν χρειάζονται πληροφορίες για την καλλιέργεια τους; Πόσοι και πόσο είναι διατεθειμένοι να κάνουν «σπουδές στο εξωτερικό», συμμετέχοντας σε επισκέψεις και σεμινάρια σε άλλα αγροκτήματα για να διδαχθούν από την πείρα των άλλων;

2.205 νέοι αγρότες -κάτω των σαράντα ετών- από τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης απάντησαν στα σχετικά ερωτήματα σε έρευνα του ευρωβαρόμετρου, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύει σήμερα η «ΥΧ».

Η πιο σημαντική ανάγκη, που αναφέρουν οι νέοι αγρότες της ΕΕ, είναι η διαθέσιμη καλλιεργήσιμη γη, είτε προς ενοικίαση, είτε προς πώληση. Τις περισσότερες φορές, το πρόβλημα οφείλεται στη νομοθεσία που ισχύει, τόσο για την αξιοποίηση της αγροτικής γης όσο και σε θέματα κληρονομιάς. Χαρακτηριστικά, στην Ελλάδα, οι αγροτικές εκτάσεις τεμαχίζονται και ξανατεμαχίζονται από τη μια γενιά στην άλλη -το θέμα του αναδασμού μένει για πολλά χρόνια στα χαρτιά-, την ίδια στιγμή που στη Δανία, για να κληρονομήσεις αγροτική γη από τον πατέρα σου, πρέπει να είσαι αγρότης και μάλιστα να μένεις εκεί όπου είναι τα χωράφια σου. Το πρόβλημα της εξεύρεσης γης είναι πολύ μεγάλο, σύμφωνα πάντα με τις απαντήσεις των ερωτώμενων στο Λουξεμβούργο (95,7%), στο Βέλγιο (82,3%) και τη Γαλλία (82,6%) και μικρότερο στην Πολωνία (37,5%), την Ιταλία (33,8%)και τη Βουλγαρία (33,1%). Μεγάλο ρόλο στη δυσκολία απόκτησης γης παίζουν, βέβαια, και τιμές για την αγορά ή ενοικίασή της, που διαφέρουν από κράτος σε κράτος και από περιοχή σε περιοχή και τελικά επιβαρύνουν το κόστος της επένδυσης ή της καλλιέργειας. Πάντως, το θέμα της αγροτικής γης φαίνεται ότι απασχολεί λιγότερο τους αγρότες που ασχολούνται με περισσότερο εντατικές ή εξειδικευμένες καλλιέργειες. Αντίθετα, οι νέοι αγρότες που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς, δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην ασφάλεια και τη γνώση.

Μεγάλη σημασία έχουν επίσης για τους νέους αγρότες οι επιδοτήσεις ή η όποιας μορφής οικονομική στήριξη μέσω προγραμμάτων από την ΕΕ, η δυνατότητα χρηματοδότησης (μέσω του τραπεζικού συστήματος) και το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό.

Τεχνολογία

Οι νέοι αγρότες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα τους και τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού πλάνου για την ανάπτυξη της καλλιέργειάς τους. Δεν μένουν, όμως, μόνο στην καλλιέργεια και την παραγωγή του προϊόντος, αλλά νοιάζονται για την προώθηση όσων παράγουν με τον καλύτερο τρόπο. Όταν αναζητούν πληροφορίες, πρώτα από όλα ρωτούν τους συναδέλφους τους και έπειτα απευθύνονται στις αγροτικές ενώσεις και τους αγροτικούς συμβούλους. Η πιο σημαντική πηγή πληροφορίας για τους νέους αγρότες είναι το διαδίκτυο και η επικοινωνία με τους συναδέλφους μέσω των επισκέψεων σε άλλα αγροκτήματα, οι εκθέσεις και τα έντυπα που αφορούν στην αγροτική παραγωγή. Τα διαδικτυακά μαθήματα και τα σόσιαλ μίντια δεν προτιμώνται από τους νέους αγρότες ως πηγές γνώσης και ενημέρωσης. Οι νέοι αγρότες θα ήθελαν να ταξιδεύουν περισσότερο για να συγκεντρώσουν εμπειρία και πληροφορίες από συναδέλφους σε άλλες χώρες, όμως δεν έχουν «σε ποιον να αφήσουν τη δουλειά» και δεν «έχουν χρόνο».

Όσοι έχουν δική τους γη, είναι δηλαδή και ιδιοκτήτες της γης που καλλιεργούν, αισθάνονται περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τη δουλειά τους, αλλά, από την άλλη είναι και λιγότερο πρόθυμοι να αναπτύξουν διαφορετικές δεξιότητες, να αλλάξουν προσανατολισμό ή να μάθουν κάτι καινούριο. Όμως, οι νέοι αγρότες, που έχουν υψηλή μόρφωση δείχνουν, όπως είναι φυσικό, μεγάλο ενδιαφέρον για να μάθουν καινούρια πράγματα.

Γενικότερα, οι νέοι αγρότες των νέων κρατών μελών απάντησαν στα ερωτήματα με περισσότερο γενικόλογο τρόπο, χωρίς να μπορούν να εξειδικεύσουν τις ανάγκες τους, είναι όμως περισσότερο πρόθυμοι να αναπτύξουν διαφορετικές δεξιότητες και να μάθουν. Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήθελαν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά ταξίδια σε φάρμες άλλων κρατών-μελών. Αντίθετα, οι νέοι αγρότες των 15 παλαιών κρατών-μελών (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις και λιγότερη προθυμία να προσαρμοστούν σε διαφορετικά δεδομένα.

Λιγότερο γκρινιάρηδες οι Έλληνες!

Η δυνατότητα αγοράς ή ενοικίασης γης είναι από τα βασικά στοιχεία που απασχολούν και τους Έλληνες νέους αγρότες. Σημαντικό ρόλο παίζουν, επίσης, οι επιδοτήσεις, η εκπαίδευση, οι εποχιακοί εργάτες αλλά και η εκμηχάνιση της παραγωγής. Ωστόσο, σε σχέση με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους, το γκρουπ των Ελλήνων νέων αγροτών που απάντησαν στην έρευνα, «γκρίνιαξαν» λιγότερο σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Οι Έλληνες νέοι αγρότες που συμμετείχαν στην έρευνα, χρησιμοποιούν, σύμφωνα πάντα με τις απαντήσεις τους, όλες τις δυνατότητες πληροφόρησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων και μάλιστα σε υψηλό βαθμό σε σχέση με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους. Αναζητούν πληροφορίες μέσω κάθε δυνατής προσφερόμενης πηγής. Ωστόσο, ανέφεραν λιγότερο από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους ότι χρησιμοποιούν συμβούλους στην καλλιέργειά τους ή λαμβάνουν μέρος σε σεμινάρια και μαθήματα.

Ενδιαφέρονται να αναπτύξουν τις ικανότητες διαχείρισης της εκμετάλλευσής τους, να βρουν χρηματοδότηση και να μάθουν νέες τεχνολογικές εφαρμογές για την καλλιέργεια τους. Επίσης, απάντησαν ότι τους ενδιαφέρουν οι εφαρμογές που έχουν σχέση με το περιβάλλον, σε σχέση με την αγροτική παραγωγή. Όμως, δεν ενδιαφέρονται όσο άλλοι αγρότες της ΕΕ για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, για την εφαρμογή τεχνολογιών και μεθόδων που έχουν σχέση με την καλή διαβίωση των ζώων στις φάρμες και για την εφαρμογή στρατηγικής ανάπτυξης στην επιχείρησή τους.

Ως βασικούς συμβούλους και ως πηγή ενημέρωσης, οι Έλληνες νέοι αγρότες που συμμετείχαν στην έρευνα, ανέφεραν τους γεωπόνους, από τους οποίους προμηθεύονται τις εισροές για την καλλιέργειά τους, με λίγα λόγια τους ιδιοκτήτες καταστημάτων πώλησης λιπάσματων – φυτοφαρμάκων. Τράπεζες, πολιτικά κόμματα, τοπικοί παράγοντες, αγροτικοί σύμβουλοι και κτηνίατροι και όσα αυτοί συμβουλεύουν, παίζουν σχετικά μικρό ρόλο για τους νέους αγρότες της χώρας μας, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Ωστόσο, οι Έλληνες νέοι αγρότες απάντησαν ότι θα ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα να ταξιδέψουν σε άλλες χώρες και να μάθουν από τους συναδέλφους τους σχετικά με την αγροτική παραγωγή και τις μεθόδους που εφαρμόζουν.

Η ταυτότητα των ερωτώμενων

Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι από όσους έλαβαν μέρος στην έρευνα με προσωπικές συνεντεύξεις έχουν μόνιμες καλλιέργειες, το 5% των ερωτώμενων είναι βιολογικοί καλλιεργητές και το 9,9% των ερωτώμενων έχουν υψηλή μόρφωση (έως και διδακτορικό). Ο ηλικιακός μέσος όρος όσων έλαβαν μέρος στην έρευνα είναι 30,5 έτη.

Οι νέοι αγρότες που έλαβαν μέρος από την Κύπρο, ανέφεραν ως εξαιρετικά προβλήματα για αυτού τη διαθεσιμότητα αγροτικής γης για αγορά ή ενοικίαση, τις επιδοτήσεις, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τη γνώση, την εκμηχάνιση, την έλλειψη συμβούλων και την ασφαλιστική κάλυψη της παραγωγής τους. Ως κύριες πηγές ενημέρωσης χρησιμοποιούν τα σόσιαλ μίντια, τις διαδικτυακές συζητήσεις και το e-learning.

Για τους νέους αγρότες που συμμετείχαν στην έρευνα από τη Βουλγαρία, τα δύο πιο σημαντικά θέματα – προβλήματα είναι οι επιδοτήσεις και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις φάρμες- επιχειρήσεις τους. Η πρόσβαση σε νέες και χρήσιμες για τη δουλειά τους γνώσεις, πρόσβαση σε ασφαλιστικές καλύψεις, η εκμηχάνιση και οι εποχιακοί εργάτες και οι σύμβουλοι για την παραγωγή τους είναι επίσης εξαιρετικά προβληματικά θέματα, όπως ανέφεραν οι ερωτώμενοι. Οι νέοι αγρότες στη Βουλγαρία αναζητούν πληροφορίες και γνώσεις στο ίντερνετ, παρακολουθούν μαθήματα και σεμινάρια και συμμετέχουν σε διαδικτυακές συζητήσεις.

Η διαθεσιμότητα της αγροτικής γης για ενοικίαση ή αγορά είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Γερμανοί νέοι αγρότες, όπως καταδεικνύει η έρευνα. Για αυτούς, θέματα όπως η πρόσβαση σε επιδοτήσεις και προγράμματα, η πρόσβαση σε νέες γνώσεις και πληροφορίες, οι εποχιακοί εργάτες και η εκμηχάνιση, εκτιμώνται ως θέματα λιγότερο σημαντικά από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Χρησιμοποιούν το ίντερνετ και τα σόσιαλ μίντια λιγότερο από τους νέους αγρότες σε άλλα κράτη-μέλη. Αντίθετα, απευθύνονται πιο συχνά στους «ειδικούς», αφού ως πηγή πληροφοριών και συμβουλών αναφέρουν εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, αγροτικούς συμβούλους και κτηνιάτρους. Αγοραστές, μεσάζοντες, τράπεζες, τοπικές και εθνικές αρχές αναφέρονται ως λιγότερο σημαντικές πηγές πληροφόρησης.

Τάνια Γεωργακοπούλου