Σπάνια και πολύτιμη συλλογή γκλίτσας, από τις μεγαλύτερες στον κόσμο
Είναι από τους μεγαλύτερους συλλέκτες, αν όχι ο μεγαλύτερος, στον κόσμο σε γκλίτσες. Η ιδιωτική συλλογή του είναι σπάνια και πολύτιμη και αριθμεί πάνω από 1.000 περίτεχνα διακοσμημένες ξυλόγλυπτες γκλίτσες, πάνω στις οποίες αποτυπώνονται όλη η ιστορία, η παράδοση και η αθάνατη ελληνική ψυχή.
Ο λόγος για τον Γιώργο Παπαδόπουλο, γεωπόνο και πρόεδρο της Βοϊακής Εστίας Θεσσαλονίκης, ο οποίος ξεκίνησε να συλλέγει γκλίτσες πριν από 35-40 χρόνια, με σκοπό να διασώσει και να διαφυλάξει τον πλούσιο λαϊκό μας πολιτισμό και να προβάλει αυτά τα άλλοτε ταπεινά χρηστικά αντικείμενα των τσομπάνων ως μοναδικά έργα της εξαιρετικής τέχνης της μικροξυλογλυπτικής.
«Όλα ξεκίνησαν όταν ο φίλος μου έκανε δώρο μια γκλίτσα με σκαλισμένη τη μορφή του Αγίου Γεωργίου πάνω στο άλογό του. Ήταν ένα αριστούργημα μικροξυλογλυπτικής. Αυτό με έβαλε σε μια διαδικασία να ψάχνω τέτοια πράγματα, παρά το γεγονός ότι το χωριό μου, η Δάφνη Βοΐου, είναι κτηνοτροφικό και δεν είχαμε τέτοια παράδοση», αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος. Αυτό το δώρο στάθηκε η αιτία και η αφορμή για να ξεκινήσει η αξιόλογη διαδρομή του στην τέχνη της ποιμενικής ξυλογλυπτικής και της περίτεχνα κεντημένης γκλίτσας.
Έκτοτε, σε κάθε γωνιά της γης αναζητούσε, έβρισκε και έφερνε στην Ελλάδα –ακόμη και από τη φυλή των Καλάς– κάποια γκλίτσα που ήταν γεμάτη από ιστορία και συμβολισμούς. «Αυτή την τέχνη την έκαναν τσομπάνηδες, βοσκοί, που δεν είχαν τελειώσει κάποια σχολή, δεν είχαν καλλιτεχνική παιδεία, αλλά μόνοι τους ασχολήθηκαν, απεικονίζοντας σε αυτά τα μικρά ξύλα φανταστικά πράγματα».
Σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, η μικροξυλογλυπτική πάνω στην γκλίτσα κρατάει από τα αρχαία χρόνια, αλλά και το Βυζάντιο. Από τότε μόνο τσομπάνηδες και κάποιοι μοναχοί ασχολήθηκαν με την τέχνη και για αυτό διαχωρίστηκε στα εκκλησιαστικά θέματα και άλλα σχετικά αντικείμενα και στις γκλίτσες και μικροαντικείμενα χρηστικά των κτηνοτρόφων, όπως κούπες για νερό, κουτάλια πιρούνια, πιάτα κ.λπ.
Η θεματογραφία της γκλίτσας
Με τη μικροξυλογλυπτική, το άψυχο ξύλο έπαιρνε ζωή και μορφή αφήγησης. Οι βοσκοί, χωρίς να είναι ταξιδεμένοι, είχαν μια θεματολογία τεράστια. Κατάφερναν να αναπαραστήσουν καημούς, φόβους, ελπίδες, λαχτάρες και όνειρα. Είχαν θέματα από τη φύση, την ιστορία και την ίδια τη ζωή.
Οι γκλίτσες της συλλογής του κ. Παπαδόπουλου είναι οι περισσότερες περίτεχνα κεντημένες. Μία από αυτές, αναπαριστά ακόμη και την έξοδο των πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο. «Πέρα από αυτά που έβλεπαν στη φύση και τα κατέγραφαν στο ξύλο έκαναν και φανταστικά πράγματα ή δικά τους βιώματα. Για παράδειγμα, ένας τεχνίτης στο Μέτσοβο συνήθιζε να σκαλίζει στις γκλίτσες έναν άνθρωπο που είχε βιβλίο και διάβαζε. Όταν τον ρώτησα το γιατί, μου απάντησε γιατί ο ίδιος δεν είχε μάθει γράμματα», διηγείται ο κ. Παπαδόπουλος.
Η συλλογή του είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο και ίσως η μεγαλύτερη, αφού οι 1.000 γκλίτσες μοιάζουν ως ασύλληπτο νούμερο για οποιονδήποτε συλλέκτη. Οι περισσότερες είναι πανάκριβες και κοστίζουν μια περιουσία.
«Δεν θέλω να πω πόσο μου έχουν κοστίσει. Η αλήθεια είναι ότι είναι ένα χόμπι που απαιτεί χρήματα. Είχα την ευκαιρία και τη δυνατότητα να τα διαθέσω για να μπορέσω να διασώσω την πολιτισμική μας κληρονομιά», καταλήγει ο κ. Παπαδόπουλος. Για την πολύτιμη συλλογή του υπάρχει σκέψη σε συνεργασία με τον Δήμο Βοΐου να στεγαστεί σε μόνιμη έκθεση.
