Εξεταστική για ΟΠΕΚΕΠΕ: Κατέθεσαν Σημανδράκος, Μελάς, Παπάς – Αποποίηση ευθυνών και παραδοχή ότι «τα πληροφοριακά συστήματα είναι περιουσία του Οργανισμού»

Συνεχίζονται οι καταθέσεις στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής που διερευνά τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τους πρώην προέδρους του Οργανισμού να καλούνται να δώσουν απαντήσεις για τον τρόπο διαχείρισης των αγροτικών ενισχύσεων. Τη δεύτερη εβδομάδα των ακροάσεων, την αρχή έκανε τη Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου ο Ευάγγελος Σημανδράκος, ο οποίος υπηρέτησε στη θέση από τον Ιούλιο του 2022 έως τις αρχές Ιανουαρίου 2024, ενώ ακολούθησε χθες, Πέμπτη 2 Οκτωβρίου, η κατάθεση του προκατόχου του, Δημήτρη Μελά. Και οι δύο κατέθεσαν αφήνοντας αιχμές για το θεσμικό πλαίσιο, τις πιέσεις που δέχονται οι υπηρεσίες του Οργανισμού, αλλά και τις παθογένειες που διαχρονικά ταλανίζουν τον ΟΠΕΚΕΠΕ, υπερασπιζόμενοι παράλληλα το έργο τους και αποκρούοντας αιτιάσεις για προσωπική εμπλοκή ή παρατυπίες.

Ευάγγελος Σημανδράκος: «Οι περισσότερες ποινές προέρχονται από τις κατανομές των βοσκότοπων»

Ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Ευάγγελος Σημανδράκος, ο οποίος υπηρέτησε στη θέση από τις 21 Ιουλίου 2022 έως τις 3 Ιανουαρίου 2024, κατέθεσε ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής που διερευνά τη λειτουργία του Οργανισμού, παρέχοντας αναλυτικά στοιχεία για τη διαχείριση των επιδοτήσεων, τις αναθέσεις υπηρεσιών και τη λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων.

Στην κατάθεσή του, ο κ. Σημανδράκος ξεκαθάρισε ότι «τα πληροφοριακά συστήματα είναι περιουσία του ΟΠΕΚΕΠΕ» και ότι «οι περισσότερες ποινές που επιβάλλονται στον Οργανισμό προέρχονται από τις κατανομές των βοσκότοπων». Σχετικά με τις μειώσεις επιδοτήσεων που παρατηρήθηκαν το 2023, τόνισε ότι οφείλονταν κυρίως στην Αναδιανεμητική Ενίσχυση, υπογραμμίζοντας ότι «το προσωπικό του Οργανισμού εξασφάλισε την έγκαιρη καταβολή όλων των ενισχύσεων, χωρίς καθυστερήσεις».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην πληρωμή των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων το Πάσχα του 2023. Όπως είπε, «το προσωπικό του Οργανισμού, χωρίς να χρειαστεί απευθείας ανάθεση, διεκπεραίωσε κανονικά πληρωμές, ύψους 450 εκατ. ευρώ». Σε ό,τι αφορά τις αναθέσεις τεχνικών συμβούλων, τόνισε ότι η Cognitera ήταν ο τεχνικός σύμβουλος που είχε λίγο πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του και ότι «οι απευθείας αναθέσεις είναι νόμιμες, όταν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος». Κατά τη διάρκεια της θητείας του, πραγματοποιήθηκαν συνολικά εννέα απευθείας αναθέσεις, όπως ανέφερε.

Σχετικά με τα Οικολογικά Σχήματα, ο κ. Σημανδράκος αναφέρθηκε σε έγγραφο που είχε αποστείλει στις 22 Νοεμβρίου 2023 για υπέρβαση στα βιολογικά αιτήματα, ενώ για τη διανομή του εθνικού αποθέματος επεσήμανε ότι στην Κρήτη συγκεντρωνόταν το 66% του εθνικού αποθέματος το 2021, σε αντίθεση με τη Θεσσαλία.

Αυτονομία του ΟΠΕΚΕΠΕ και εμπλοκή με ΚΥΔ

Ο πρώην πρόεδρος υπογράμμισε την αυτονομία του Οργανισμού, σημειώνοντας ότι «ο ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί αυτόνομα υπό τον εποπτικό έλεγχο του ΥΠΑΑΤ» και ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του «δεν υπήρξαν καθυστερήσεις στις πληρωμές». Σχετικά με τα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ), διευκρίνισε ότι δεν είχε καμία προσωπική ή επαγγελματική σχέση με αυτά.

Σε σχετική ερώτηση του βουλευτή Μακαρίου Λαζαρίδη για πιθανή εμπλοκή με ΚΥΔ, ο κ. Σημανδράκος απάντησε: «Όχι, δεν υπάρχει πύλη. Ποτέ δεν ασχολήθηκα με το ΟΣΔΕ. Μόνο με αναπτυξιακές μελέτες, οι οποίες δεν είχαν καμία σχέση με τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Καμία εμπλοκή με ΚΥΔ».

Όταν ο βουλευτής ανέφερε το ΓΕΜΗ της εταιρείας του, ο κ. Σημανδράκος υπογράμμισε ότι «αν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων, η Γενική Γραμματεία της κυβέρνησης θα με είχε ενημερώσει. Έγινε έλεγχος, εγκρίθηκε ο φάκελος και προχώρησα». Τόνισε, επίσης, ότι κατά την αποχώρησή του επέστρεψε στην εταιρεία του μετά από έναν χρόνο, όπως προβλέπει η νομοθεσία.

Η περίπτωση της Παρασκευής Τυχεροπούλου

Σχετικά με την Παρασκευή Τυχεροπούλου, ο κ. Σημανδράκος δήλωσε ότι υπήρξε προσωρινή τοποθέτησή της σε δύο θέσεις, κάτι που, όπως εξήγησε, συμβαίνει συχνά σε Οργανισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού. «Κανείς δεν έφερε αντίρρηση για την τοποθέτηση της κας Τυχεροπούλου», τόνισε, αναφέροντας ότι αντίστοιχες πρακτικές ισχύουν και σε άλλες χώρες, όπως στην Ιταλία, ενώ το ίδιο συμβαίνει και τώρα με τον νυν επικεφαλής στον ΟΠΕΚΕΠΕ, Ιωάννη Καββαδά, που είναι και στην ΑΑΔΕ.

Η υπόθεση της 73χρονης από την Κοζάνη

Ο πρώην πρόεδρος αναφέρθηκε, επίσης, στη γνωστή περίπτωση της 73χρονης από την Κοζάνη, που έλαβε επιδοτήσεις ύψους 800.000 ευρώ, εξηγώντας ότι η ένσταση της δικαιούχου έγινε αποδεκτή, καθώς προσκόμισε πάνω από 1.000 μισθωτήρια, που αποδείκνυαν ότι εκμεταλλευόταν περισσότερα από 4.000 στρέμματα. Τόνισε ότι «δεν πρόκειται για παραγωγό που απλά υποβάλλει δήλωση, αλλά για δικαιούχο με πραγματική δραστηριότητα, με αποδείξεις κατανάλωσης καυσίμων και πληρωμές για ανταλλακτικά».

Όπως ανέφερε, το πρόβλημα της καταγραφής προέκυψε λόγω περιορισμών του πληροφοριακού συστήματος, που τότε μπορούσε να δεχθεί συγκεκριμένο αριθμό μισθωτηρίων. Η δικαιούχος προσέφυγε στην Επιτροπή Ελέγχου και ακολούθως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αποτέλεσμα η πληρωμή να καθυστερήσει προσωρινά.

Πολιτική διαδρομή και παραίτηση

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο κ. Σημανδράκος αναφέρθηκε και στην πολιτική του διαδρομή, διευκρινίζοντας ότι το 2019 κατέβηκε ανεξάρτητος στις εκλογές του Δήμου Κοζάνης, ενώ το 2014 είχε συμμετάσχει ανεξάρτητος. Σε ερώτηση σχετικά με παραχωρήσεις εκτάσεων σε επενδύσεις, διευκρίνισε ότι «δεν δόθηκε τίποτα στη δική μου εταιρεία, αλλά εγκρίθηκαν εκμισθώσεις σε διάφορες εταιρείες». Σχετικά με τους λόγους παραίτησης, ανέφερε ότι του ζητήθηκε να παραιτηθεί τρεις φορές –τον Ιούνιο, λίγο πριν τους διεθνείς διαγωνισμούς και τον Οκτώβριο του 2023–, παρά το γεγονός ότι οι πληρωμές είχαν ολοκληρωθεί επιτυχώς και είχαν δοθεί συγχαρητήρια από το ΥΠΑΑΤ.

Δεν υπήρχε διπλό πρωτόκολλο

Ο κ. Σημανδράκος τόνισε ότι, κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν τηρούσε διπλό πρωτόκολλο και ότι οι έλεγχοι της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας έκριναν ότι όλες οι διαδικασίες έγιναν σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές. Παράλληλα, επανέλαβε ότι δεν υπήρξε καμία εμπλοκή του με ΚΥΔ και ότι όλες οι πληρωμές πραγματοποιήθηκαν μέσω του gov.gr, υπογραμμίζοντας την κανονικότητα και τη νομιμότητα των ενεργειών του Οργανισμού επί της δικής του θητείας.

Δημήτρης Μελάς: «Καμία παρέμβαση δεν μπορεί να γίνει από τον τεχνικό σύμβουλο»

Με έμφαση ότι ουδέποτε προχώρησε σε παράνομες πληρωμές και χωρίς να έχει λάβει οποιοδήποτε παράνομο αντάλλαγμα, κατέθεσε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ο πρώην πρόεδρος του Οργανισμού, Δημήτρης Μελάς. Επιπλέον, σε ερώτηση που του απευθύνθηκε σχετικά με το αν αυτός με τον τεχνικό σύμβουλο έκαναν παρεμβάσεις, ξεκαθάρισε ότι «καμία παρέμβαση δεν μπορεί να γίνει από τον τεχνικό σύμβουλο».

«Ουδέποτε εκβίασα»

«Ουδέποτε προχώρησα σε παράνομη πληρωμή και ουδέποτε εκβίασα ή διαπραγματεύθηκα για να λάβω κάποιο παράνομο ποσό. Ποτέ δεν έλαβα κοινοτική ενίσχυση ή τέτοιου είδους δώρο», τόνισε, απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, οι οποίοι επικαλέστηκαν απομαγνητοφωνήσεις συνομιλιών που καταγράφηκαν από τον «κοριό» της ΕΛΑΣ και περιλαμβάνονται στη δικογραφία της Ευρωπαίας Εισαγγελέως.

Σχετικά με αναφορά που έγινε σε ένα ρολόι, ο ίδιος απάντησε ότι επρόκειτο για δώρο αξίας 100-150 ευρώ («τύπου Swatch από την Ιταλία»), διευκρινίζοντας ότι το έλαβε σε προσωπικό πλαίσιο και όχι ως αντάλλαγμα. Παράλληλα, χαρακτήρισε «παντελώς έωλη» την κατηγορία για υπεξαγωγή εγγράφου, ενώ για την κατηγορία περί σύστασης εγκληματικής οργάνωσης δήλωσε: «Εγώ δεν είμαι μέσα σε αυτούς».

Για τις πληρωμές και τους ελέγχους

Ο κ. Μελάς τόνισε ότι κατά τη θητεία του στον ΟΠΕΚΕΠΕ «δεν υπήρξαν καθυστερήσεις στις πληρωμές», εξηγώντας ότι τα όποια πρόστιμα που καλείται να πληρώσει η χώρα οφείλονται στις προθεσμίες των ενδιάμεσων πληρωμών. Υπογράμμισε ότι «τότε εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά διευρυμένοι έλεγχοι με εντολή Λιβανού», γεγονός που ανέδειξε αδυναμίες και οδήγησε σε περικοπές επιδοτήσεων «σε πράγματα που μέχρι τότε δεν ήταν εμφανή».

Ερωτηθείς για τις καταγγελίες περί «μαϊμού» δικαιούχων, ανέφερε ότι πράγματι «υπήρχαν άνθρωποι που παρίσταναν τους δικαιούχους επιδοτήσεων» και προέρχονταν από διάφορες περιοχές, ενώ επανέλαβε ότι είχε δώσει εντολή για ελέγχους όταν έλαβε σχετική έκθεση το 2019 με καταγγελία για 1.700 ΑΦΜ.

Το ζήτημα του ζωικού κεφαλαίου και του εθνικού αποθέματος

Αναφερόμενος στις καταγγελίες για μεγάλη αύξηση ζωικού κεφαλαίου στην Κρήτη το 2019, απάντησε: «Δεν ήταν η έκρηξη το 2019. Από το 2015 έως το 2019, η αύξηση σε αιγοπρόβατα σε κάποιους νομούς της Κρήτης ήταν 50%-100%. Αναλογικά με την επικράτεια, η διαφορά ήταν μεγάλη».

Εξήγησε ότι το 2014-2015 αυξήθηκε το ζωικό κεφάλαιο, «με σκοπό να εκμεταλλευτεί το εθνικό απόθεμα», το οποίο ξεκίνησε να κατανέμεται από το 2015, ενώ τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς δόθηκε η δυνατότητα ενεργοποίησης δικαιωμάτων βοσκότοπων χωρίς ζώα.

Παράλληλα, υπενθύμισε ότι είχε προταθεί ΚΥΑ με κυρώσεις για παραβάσεις στη δήλωση ζωικού κεφαλαίου, η οποία εφαρμόστηκε και «απέτρεψε δηλώσεις 30 εκατ. ευρώ για εθνικό απόθεμα». Ειδικότερα, δήλωσε ότι «είχε καταλογίσει 30 εκατ. ευρώ αχρεώστητα από τους ελέγχους που έγιναν και με αυτόν τον τρόπο απετράπησαν άλλα 30 εκατ. το επόμενο έτος».

Η τεχνική λύση και τα πρόστιμα

Για την περίφημη «τεχνική λύση» στους βοσκότοπους, ο κ. Μελάς δήλωσε ότι δεν θυμάται αν ο ίδιος υπέγραψε τη σχετική ΥΑ, αλλά γνώριζε το περιεχόμενό της. Όπως εξήγησε, συντάχθηκε λόγω υψηλού προστίμου που είχε επιβληθεί από την ΕΕ και θα έπρεπε να ισχύσει «μέχρι την ολοκλήρωση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης». Σημείωσε, επίσης, ότι τα προβλήματα που αναδείχθηκαν σχετίζονταν κυρίως με τα ιδιοκτησιακά καθεστώτα και τις δηλώσεις μεγάλου αριθμού ζώων, «και όχι με την τεχνική λύση».

Σε σχέση με το πρόστιμο των 425 εκατ. ευρώ, υπογράμμισε ότι αφορά τη μη επικαιροποίηση των χαρτογραφικών υποβάθρων, κάτι που «δεν ήταν αρμοδιότητα του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά εξαρτιόταν από την καθυστέρηση στη δημοπράτηση του έργου».

Η ανεξαρτητοποίηση του Οργανισμού

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην ανάγκη να αποκτήσει θεσμική ανεξαρτησία ο ΟΠΕΚΕΠΕ. «Είχαμε φτάσει πολύ κοντά στην ανεξαρτητοποίηση επί προεδρίας μου και υπουργίας Λιβανού», είπε, σημειώνοντας ότι αρκετά από τα σημερινά προβλήματα θα είχαν αποφευχθεί, αν είχε υλοποιηθεί η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση.

«Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ασκεί πολιτική, εφαρμόζει πολιτική»

Κλείνοντας την κατάθεσή του, ο κ. Μελάς υπογράμμισε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ «δεν ασκεί πολιτική, εφαρμόζει πολιτική, με ό,τι στρεβλώσεις σημαίνει αυτό». Όπως εξήγησε, το κοινοτικό πλαίσιο είναι ανελαστικό, ενώ το εθνικό πλαίσιο αλλάζει συχνά «με βάση τις αλλαγές κυβερνήσεων και υπουργών», κάτι που δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες στον Οργανισμό.

Θεοφάνης Παπάς: «Με νόμιμους τρόπους, πολλά χρήματα δεν καταλήγουν στους πραγματικούς αγρότες»

Με την κατάθεση του πρώην προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Θεοφάνη Παπά, ολοκληρώθηκε χθες, Πέμπτη (2/10), η διαδικασία ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, με τον ίδιο να περιγράφει μια εικόνα γεμάτη προβλήματα και στρεβλώσεις στη λειτουργία του Οργανισμού. Όπως ανέφερε, όταν ανέλαβε καθήκοντα «μόνο προβλήματα είχε να αντιμετωπίσει», ενώ επεσήμανε πως «με νόμιμους τρόπους, πολλά από τα χρήματα που θα έπρεπε να κατευθυνθούν στους πραγματικούς αγρότες δεν φτάνουν ποτέ σε αυτούς».

Ειδική αναφορά έκανε στην αύξηση του ζωικού κεφαλαίου στην Κρήτη, για την οποία –όπως είπε– είχε ενημερωθεί κατά τη θητεία του. Σημείωσε ότι τότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά «κόφτης» 20 εκταρίων στο εθνικό απόθεμα. Παράλληλα, χαρακτήρισε τον τρόπο λειτουργίας του αποθέματος «τιμωρητικό», υποστηρίζοντας ότι «ένας τίμιος κτηνοτρόφος, που ξεκινά με 100 ζώα και αυξάνει σταδιακά το κοπάδι του, δεν μπορεί να αυξήσει αντίστοιχα το απόθεμα».

Αναφερόμενος στο περιστατικό με τον ανιψιό του, διευκρίνισε ότι εκείνος είχε χάσει την κτηνοτροφική ιδιότητα, καθώς είχε στραφεί σε άλλο επάγγελμα, αλλά δήλωση ΟΣΔΕ καταχωρίστηκε «εκ παραδρομής» από ΚΥΔ. Όπως πρόσθεσε, το ΚΥΔ κατέθεσε σχετική υπεύθυνη δήλωση στο ΑΤ Λαγκαδά και στον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Ο κ. Παπάς τόνισε ακόμη ότι «ποτέ ο κ. Βορίδης δεν επενέβη σε οποιαδήποτε διαδικασία του Οργανισμού», ενώ χαρακτήρισε «ομηρία» τη μακροχρόνια δέσμευση ΑΦΜ, ζητώντας ταχύτερες διαδικασίες. Για τα 34 εκατ. ευρώ που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως, σημείωσε ότι εντοπίστηκαν από τους ελέγχους.

Τέλος, εξήγησε ότι παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου για καθαρά προσωπικούς λόγους, συνδεόμενους με την πανδημία και την οικογένειά του.