Aγροδιατροφικό ισοζύγιο: Δεν τρίτωσε το καλό, επιστροφή στα ελλείμματα

Ξεπέρασαν τα 10 δισ. ευρώ οι εξαγωγές το 2022 - Τι δηλώνουν οι εκπρόσωποι της αγροδιατροφής

Μετά από δύο συνεχόμενες χρονιές με πλεονασματικά ισοζύγια αγροδιατροφής, ο τομέας επανέρχεται σε ελλειμματικό αποτέλεσμα, το οποίο μάλιστα ξεπερνάει το μισό δισ. ευρώ (508.157.130 εκατ. ευρώ).

Η σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα των συναλλαγών μετά την πανδημία, σε συνδυασμό με τις πληθωριστικές τάσεις και την αύξηση της τιμής των εμπορευμάτων, ήρθαν να προστεθούν στις παραδοσιακές διαρθρωτικές αδυναμίες του αγροδιατροφικού τομέα. Στα θετικά, τομείς όπως τα οπωροκηπευτικά, τα καπνά και τα γαλακτοκομικά, συνέχισαν να αυξάνουν την αξία των εξαγωγών τους. Η «ΥΧ» παραθέτει τους τομείς που ξεχώρισαν είτε θετικά είτε αρνητικά, μέσα από τα επίσημα στοιχεία της Eurostat που επεξεργάστηκε ο ΣΕΒΕ.

Εξαγωγές: Οπωροκηπευτικά, καπνά και φέτα συνέχισαν την ανοδική πορεία

Το 2022, το σύνολο των εξαγωγών του τομέα ανήλθε σε 10.041.641.546 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 18,5% σε σύγκριση με το 2021. Επτά κατηγορίες προϊόντων ξεπέρασαν σε αξία εξαγωγών τα 500 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, οι έξι παρουσίασαν και αύξηση του ετήσιου τζίρου τους, με το ελαιόλαδο να ανακάμπτει εντυπωσιακά. Ανατρέχοντας στα στοιχεία που επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών του ΣΕΒΕ μπορούμε να δούμε ποια είναι αυτά τα προϊόντα, κατά σειρά συνεισφοράς στις εξαγωγές:

1. Παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων: Εξαγωγές 1.501.463.873 ευρώ. Πέρα από την πρωτιά σε απόλυτους αριθμούς αξίας εξαγωγών, τα φρούτα και τα λαχανικά παρουσίασαν το 2022 αύξηση εξαγωγών κατά 252.540.110 ευρώ, γεγονός που μεταφράζεται σε αύξηση εξαγωγικού τζίρου κατά 20,2%.

2. Καρποί και φρούτα νωπά: Εξαγωγές 1.235.674.271 ευρώ για το 2022, με αύξηση αξίας σε σύγκριση με το 2021 κατά 8,9% ή 101.097.593 ευρώ.

3. Γαλακτοκομικά: Εξαγωγές 1.123.968.890, με αύξηση τζίρου εξαγωγών 205.836.238 ευρώ, ήτοι ποσοστό αύξησης 2022/2021 22,4%. Η εν λόγω επίδοση οφείλεται εν πολλοίς στη θετική εξέλιξη της αξίας εξαγωγών της φέτας, που κινείται σταθερά πάνω από το μισό δισ. ευρώ.

4. Λίπη και έλαια: Εξαγωγές για το 2022 αξίας 1.098.957.213 ευρώ, με ποσοστό αύξησης 41,2% σε σύγκριση με το 2021 και ετήσια αξία διαφοράς 320.741.244 ευρώ.

5. Ψάρια και μαλακόστρακα, μαλάκια: Εξαγωγές 921.450.843 ευρώ, με ποσοστό αύξησης 2022/2021 15,1% ή σε απόλυτους αριθμούς αύξηση κατά 120.664.450 ευρώ.

6. Καπνά και υποκατάστατα καπνού: Εξαγωγές 820.468.399 ευρώ, με ποσοστό αύξησης 27,5% ή 177.054.999 ευρώ ετήσια αύξηση.

7. Βαμβάκι: Αξία εξαγωγών 667.725.852 ευρώ, μειωμένη όμως κατά 52.253.924 ευρώ ή -7,3% σε σύγκριση με το 2021.

Εισαγωγές: «Αιμορραγία» από κρέας, ζωοτροφές και γαλακτοκομικά

Παρά τη σημαντική πρόοδο στις εξαγωγές των ανωτέρω προϊόντων το 2022, το σύνολο των εισαγωγών έφτασε τα 10.549.798.676 ευρώ, με ετήσια αύξηση 28,8%. Οι αδυναμίες του αγροδιατροφικού τομέα να καταστεί επαρκής με εγχώρια κτηνοτροφικά προϊόντα συνεχίστηκαν για ακόμα μία χρονιά και, μάλιστα, παρουσίασε επιδείνωση σε αξία εισαγωγών, με πιο επιζήμιες κατηγορίες τις εξής επτά:

1. Κρέας: Τζίρος εισαγωγών για το 2022 1.489.649.950 ευρώ, με αύξηση σε σύγκριση με το 2021 354.093.796 ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστό αύξησης 31,2%.

2. Γαλακτοκομικά: Εισαγωγές αξίας 1.274.096.393 ευρώ, με ποσοστιαία αύξηση 40% ή σε απόλυτους αριθμούς ετήσια διαφορά αξίας 363.830.223 ευρώ.

3. Τροφές παρασκευασμένες για ζώα: Εισαγωγές αξίας 817.452.445 ευρώ, με ετήσια αύξηση 21,1% ή σε απόλυτους αριθμούς ετήσια διαφορά 142.266.366 ευρώ.

4. Δημητριακά: Εισαγωγές αξίας 687.809.008 ευρώ, με ετήσια αύξηση 25,6%, ή σε διαφορά αξίας 140.008.186 ευρώ.

5. Ποτά, αλκοολούχα υγρά και ξύδι: Εισαγωγές 639.096.404 ευρώ, με αύξηση τζίρου 42,3% ή 189.914.828 ευρώ.

6. Ψάρια και μαλακόστρακα, μαλάκια: Εισαγωγές αξίας 630.310.448 ευρώ, με ποσοστιαία ετήσια αύξηση 29,6% ή 144.070.947 ευρώ.

7. Λίπη και έλαια: Εισαγωγές αξίας 610.610.384 ευρώ ή σε ποσοστό ετήσια αύξηση 50,4% που αντιστοιχεί σε ετήσια διαφορά ύψους 204.592.460 ευρώ.

Θετικό πρόσημο στα έλαια, αρνητικό στα ψάρια και στα γαλακτοκομικά

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι κατηγορίες των γαλακτοκομικών, των ψαριών-οστράκων, των λιπών και των ελαίων ναι μεν αύξησαν την αξία των εξαγωγών τους, όμως υπήρξαν εξίσου σημαντικές αυξήσεις εισαγωγών, γεγονός που αντιστάθμισε το θετικό πρόσημο αυτών των προϊόντων. Το τελικό πρόσημο ήταν αρνητικό κατά 291.140.395 ευρώ στα ψάρια και στα όστρακα και 150.127.503 ευρώ στα γαλακτοκομικά. Αντίθετα, η ανάκαμψη των εξαγωγών ελαιολάδου και άλλων λιπών και ελαίων υπερκάλυψε τις εισαγωγές που αφορούν κυρίως σπορέλαια, μαργαρίνες, βούτυρο κ.ά., αποφέροντας πλεόνασμα 488.346.829 ευρώ στην κατηγορία.

Τις απόψεις τους για τα ανωτέρω στοιχεία, αλλά και για τις προοπτικές των εξαγωγών μας καταθέτουν πρόσωπα που δραστηριοποιούνται σε τρεις εξαγωγικούς μας πυλώνες: στο ελαιόλαδο, στα οπωροκηπευτικά και στη φέτα.

Αξία εξαγωγών & εισαγωγών κύριων κλάδων αγροδιατροφής,
2022 (χιλ. ευρώ)

Πηγή: Eurostat / Επεξεργασία: Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών

Γιώργος Οικονόμου
Διευθυντής ΣΕΒΙΤΕΛ

«Το ελαιόλαδο είναι ένα από τα βασικά αγροδιατροφικά εθνικά μας προϊόντα, τα οποία έχουν μονίμως μόνο θετικό-πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο. Είναι προφανές ότι αυτό συμβαίνει λόγω του ότι η εγχώρια παραγωγή μας προσφέρει μεγάλο όγκο κάλυψης της κατανάλωσης και των ποσοτήτων εξαγωγής, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι οι εισαγωγές μας είναι μηδενικές.

Ωστόσο, υπάρχει ανάγκη για συνεχή και δυναμική αύξηση των εξαγωγών μας σε επώνυμη – τυποποιημένη μορφή, προκειμένου να εξασφαλίζεται η επίτευξη υψηλότερης προστιθέμενης αξίας σε όλους τους κρίκους της παραγωγικής διαδικασίας, από τον ελαιοπαραγωγό και τον μεταποιητή, μέχρι τον διακινητή και εξαγωγέα.

Ευκαιρίες ανάπτυξης και μεγάλες δυνατότητες θα υπάρχουν πάντα για τον ελαιοκομικό τομέα, όπως ειδικά φέτος ανέδειξε η πολύ μειωμένη παραγωγή στην Ισπανία που αφήνει χώρο σε διεύρυνση των εξαγωγών μας.Ας μην παραβλέπουμε ότι οι εξαγωγές συμβάλλουν, μεταξύ άλλων, και στην ενίσχυση του κύκλου εργασιών και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, του επιπέδου δραστηριότητας, αλλά και των θέσεων εργασίας του τομέα».

Νίκος Κουτλιάμπας
Πρόεδρος ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού

«Το ποσοστό της αύξησης των εξαγωγών μας στα οπωροκηπευτικά εκ πρώτης όψεως αποτελεί έκπληξη, τουλάχιστον για έναν κλάδο όπως τα επιτραπέζια ροδάκινα, που το 2022 υπήρξαν σημαντικές ζημιές, λόγω καιρικών φαινομένων. Εξαιτίας αυτών υπήρξαν απώλειες σε όγκους εξαγωγών. Από την άλλη πλευρά, φάνηκε ότι υπάρχει καταναλωτικό κοινό και σημαντικά περιθώρια για τα ελληνικά φρούτα, ειδικά αν γίνουν όλες εκείνες οι ενέργειες που θα μας επιτρέψουν να πάμε συντονισμένα και να ανταγωνιστούμε σε ποσότητες άλλες χώρες, όπως η Ισπανία. Ακόμα και χωρίς να γίνουν πολλά πράγματα, πετύχαμε μια εντυπωσιακή αύξηση σε αξία εξαγωγών των οπωροκηπευτικών. Αυτό δείχνει τη δυναμική μας, η οποία, κατά τη γνώμη μου, βασίζεται στην ανώτερη ποιότητα των ελληνικών προϊόντων. Μια αγορά που παρουσιάζει ενδιαφέρον και φαίνεται ότι θα μπει δυνατά από του χρόνου ως εξαγωγικός προορισμός για ορισμένα προϊόντα μας, όπως τα μήλα, είναι η Ινδία. Η συγκεκριμένη χώρα μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να γίνει μια νέα Ρωσία για τις εξαγωγές μας».

Γιάννης Έξαρχος
Ιδιοκτήτης τυροκομικής επιχείρησης

«Το 2022 όντως πήγε καλά για τις εξαγωγές μας, είδαμε ανάπτυξη 20% – 25% τόσο στην ευρωπαϊκή αγορά (Σουηδία, Αγγλία κ.ά. χώρες) όσο και στις ΗΠΑ. Μια αιτία για αυτή την εξέλιξη, πέρα από την αδιαμφισβήτητη ποιότητα των ελληνικών τυριών με πρώτη τη φέτα, ήταν ότι οι τιμές στα αγελαδινά τυριά ήταν αυξημένες, με αποτέλεσμα αρκετοί καταναλωτές στο εξωτερικό να στραφούν προς τα ελληνικά προϊόντα. Τα πρώτα στοιχεία για τις εξαγωγές του 2023 δείχνουν μια πτώση στην κατανάλωση περίπου κατά 15% και στροφή στο λευκό τυρί.

Από εκεί και πέρα, είναι σημαντικό να γίνονται έλεγχοι τόσο στα προϊόντα που εξάγονται όσο και στα εισαγόμενα τυριά και πάνω από όλα να διασφαλίζεται ότι όσα αναφέρονται στη συσκευασία ενός προϊόντος ελέγχονται. Να μη βλέπουμε προϊόντα που δεν είναι ελληνικά να πωλούνται ως τέτοια. Σχετικά με τους μεγάλους όγκους εισαγόμενων τυριών από άλλες χώρες της ΕΕ είναι κάτι θεμιτό, οι καταναλωτές θέλουν να έχουν πάντα ποικιλία στις επιλογές τους. Εμείς πρέπει να εστιάσουμε στα πλεονεκτήματά μας για να πηγαίνουμε κάθε χρόνο και καλύτερα στις εξαγωγές μας».

Σ. Διαμαντίδης
«Να αντικαταστήσουμε τα εισαγόμενα προϊόντα με ελληνικά»

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ), Συμεών Διαμαντίδης, προέβη σε ένα σχόλιο στην «ΥΧ» αναφορικά με τη διαμόρφωση του ισοζυγίου στην αγροδιατροφή: «Ο κλάδος της αγροδιατροφής διαγράφει μία εξαιρετική πορεία στον τομέα των εξαγωγών τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα το 2022, όταν ξεπέρασε για πρώτη φορά τα 10 δισ. ευρώ. Με 19% μερίδιο στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους για την οικονομία. Παρ’ όλα αυτά, ο κλάδος παρουσίαζε διαχρονικά έλλειμμα στο εμπορικό του ισοζύγιο εξαιτίας των αυξημένων εισαγωγών σε προϊόντα όπως τα κρέατα, τα γαλακτοκομικά και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής. Στα δύο χρόνια της πανδημίας (2020 & 2021), καταφέραμε να περιορίσουμε τις εισαγωγές αυτών των προϊόντων και, με την αύξηση των εξαγωγών, να μετατρέψουμε το έλλειμμα σε πλεόνασμα. Το 2022, όμως, οι εισαγωγές αυτών των προϊόντων αυξήθηκαν σημαντικά και πάλι. Οι εισαγωγές κρεάτων αυξήθηκαν κατά 350 εκατ. και έφτασαν το 1,5 δισ., ενώ οι εισαγωγές γαλακτοκομικών αυξήθηκαν κατά 364 εκατ. και έφτασαν το 1,3 δισ. ευρώ. Ενδεικτικά να αναφέρω πως οι εισαγωγές τυριού γκούντα αυξήθηκαν κατά 95 εκατ. και νερού κατά 36 εκατ. από το 2021 στο 2022. Τα εισαγόμενα προϊόντα θα πρέπει να αντικατασταθούν από ελληνικά για να μειωθεί το έλλειμμα. Έχουμε εξαιρετική εγχώρια παραγωγή, η οποία βελτιώνεται διαρκώς και αυτό αποτυπώνεται στην εξαγωγική επίδοση του κλάδου. Θα πρέπει, λοιπόν, να διευρυνθεί και στα προϊόντα που εισάγουμε, ώστε να καλύψουμε τόσο την εγχώρια αγορά όσο και τις ξένες. Ο πρωτογενής τομέας πρέπει να συνεχίσει την ανοδική του πορεία, εστιάζοντας στην εξωστρέφεια και λειτουργώντας πάντα με βάση τα διεθνή πρότυπα».