Aγροτική Γη: Παγίδες από μεσάζοντες και κυνήγι επενδυτών

των Αντώνη Ανδρονικάκη, Αφροδίτης Χρυσοχόου

Μεγάλες –αλλά όχι πάντα ρεαλιστικές– προσδοκίες έχει δημιουργήσει στον αγροτικό κόσμο η προοπτική εξασφάλισης ενός επιπλέον εσόδου μέσω των φωτοβολταϊκών. Παγίδες, με υποσχέσεις για παχυλά έσοδα, στήνονται για τους αγρότες και τη γη τους.

Την ίδια στιγμή, πάρκα εξαπλώνονται σε όλη τη χώρα, πιστοποιώντας την επιτάχυνση των επενδύσεων, χωρίς ωστόσο τα οφέλη να είναι πάντοτε ουσιαστικά για τους παραγωγούς. Την τελευταία τριετία, τα έργα πήραν μπρος για τα καλά, με την εγκατεστημένη ισχύ την τριετία 2019 – 2021 να αναμένεται να φθάσει τα 1.400 MW (Μεγαβάτ). Ωφελημένες της υπόθεσης είναι και οι Ενεργειακές Κοινότητες, αρκετές από τις οποίες δεν ωφελούν τους πολλούς. Ο πυρετός των πάνελ καλά κρατεί, με θύμα του ακόμα και παραγωγική γη, εις βάρος της αγροτικής ανάπτυξης.

Παγίδα για τους αγρότες οι «χρυσαφένιες» υποσχέσεις

Η «ΥΧ» ανέδειξε σε πρόσφατο, εκτενές ρεπορτάζ (φ. 299), το φαινόμενο της επέκτασης των φωτοβολταϊκών και τις επιπτώσεις του στην αγροτική γη. Η τάση αυτή φαίνεται να παγιώνεται και να επεκτείνεται σε νέες περιοχές. Εγχώριοι, αλλά και ξένοι επενδυτές απλώνουν… χαλί από ευρώ στα πόδια των παραγωγών. Μόνο που, σε αρκετές περιπτώσεις, ο θησαυρός είναι άνθρακες.

Ο μελετητής από την Πτολεμαΐδα, Ανδρέας Κασαράκης, μας είπε: «Έρχονται μεσάζοντες που εκπροσωπούν εταιρείες, εγχώριες ή πολυεθνικές. Λένε στον παραγωγό “θα σου νοικιάσω τη γη με 200 ή και με 250 ευρώ το στρέμμα”. Τα ακούει ο αγρότης που παλεύει να ζήσει την οικογένειά του και σε ορισμένες περιπτώσεις παρασύρεται. Ωστόσο, αρκετές φορές, στα ψιλά γράμματα των συμβάσεων υπάρχει όρος που προβλέπει ότι αν ο επενδυτής δεν πάρει άδεια για να φτιάξει τα φωτοβολταϊκά του, θα καταβάλλει στον αγρότη ένα πολύ χαμηλότερο αντίτιμο, για παράδειγμα 40 ευρώ. Έτσι, όχι μόνο δεν παίρνει το 200άρι ο αγρότης, αλλά μπορεί να δεσμεύσει τη γη του για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Ο ίδιος σημειώνει ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου η άναρχη επέκταση των πάρκων έχει σοβαρές επιπτώσεις σε παραγωγική γη: «Βλέπουμε έργα και πάρκα σε εύφορους κάμπους της Δυτικής Μακεδονίας. Ορισμένα από αυτά βρίσκονται σε ποτιστική γη για να είναι κοντά σε γεωτρήσεις, καθώς εκεί υπάρχει ρευματοδότηση. Επίσης, σε περιοχές όπου υπήρχαν βοσκοτόπια βλέπεις να “φυτρώνουν” πάνελ».

Αντιδράσεις για τη δημιουργία μεγάλης θερμοκηπιακής εγκατάστασης

Την τιμητική της έχει η Κοζάνη αυτή την περίοδο ως προς τις «mega» επενδύσεις, οι οποίες δεν περιορίζονται στα φωτοβολταϊκά. Στην τοπική κοινωνία του Δρέπανου Κοζάνης, έντονες είναι οι αντιδράσεις αγροτικών οικογενειών για την πρόθεση ιδιωτικής εταιρείας να δημιουργήσει θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις υδροπονίας, συνολικής έκτασης περίπου 400 στρεμμάτων.

Όπως υποστηρίζουν αγρότες της περιοχής, η συγκεκριμένη κοινοτική γη ήταν βοσκότοπος, που αργότερα άρχισε να παραχωρείται μέσω δημοπρασιών και εδώ και 35 χρόνια δουλεύεται και καλλιεργείται από γεωργούς του Δρέπανου. Από το συγκεκριμένο κομμάτι γης ζουν 44 οικογένειες. Όπως μας είπε ο περιφερειακός σύμβουλος και γεωργοκτηνοτρόφος από το Δρέπανο, Κωνσταντίνος Ματσαρίδης, «κανείς κάτοικος δεν είναι αντίθετος στις επενδύσεις στην περιοχή.

Επιμένουμε ότι η αγροτική αυτή γη είναι εύφορη και καλλιεργήσιμη και αρδεύεται από ιδιόκτητες γεωτρήσεις περιμετρικά του συγκεκριμένου αγροτεμαχίου. Θέλουμε επενδύσεις και θα χαρούμε να βοηθήσουμε ως τοπική κοινωνία, αλλά όχι σε μια καλλιεργήσιμη γη, θα μπορούσε να βρεθεί κατάλληλος χώρος κάπου αλλού».

Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι της εταιρείας ισχυρίζονται ότι η συγκεκριμένη επένδυση θα δημιουργήσει 220 μόνιμες θέσεις εργασίας.