Μάχιμες, αγωνίστριες της ζωής, γυναίκες, που, με το ξεθωριασμένο φόρεμα από τις καιρικές συνθήκες, δουλεύουν καθημερινά στο χωράφι και στην κτηνοτροφική μονάδα και το βράδυ, επιστρέφοντας στο σπίτι, προσπαθούν να φέρουν εις πέρας ένα σωρό δουλειές, να ασχοληθούν με το μεγάλωμα των παιδιών τους, τη φροντίδα του άντρα τους, αλλά και την δική τους.
Σε αυτές τις γυναίκες, τις αφανείς, πολλές φορές, ηρωίδες, την αγρότισσες, που συμβάλλουν καθοριστικά στην αγροτική παραγωγή και την αγροτική κοινωνία, είναι αφιερωμένη η 15η Οκτώβρη, ως Παγκόσμια Ημέρα Αγρότισσας, για να θυμίζει και να υπενθυμίζει σε όλους τον πολύτιμο ρόλο τους. Για να θυμίζει ότι, τις περισσότερες φορές, η αδιάκοπη συνεισφορά τους δεν αναγνωρίζεται και δεν καταγράφεται πουθενά.
Σε όλες αυτές τις γυναίκες, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πρωτοστατούν στον αγροτικό τομέα, δίνει βήμα η «ΥΧ». Μιλάνε για τη συμβολή τους στην αγροτική οικονομία, μέσα από την προσωπική τους ματιά, ορμώμενες από τα βιώματά τους, τον καθημερινό, μικρό και μεγάλο αγώνα τους.
Δέσποινα Βαρούτα, αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς
Διεκδικούμε ηθική και οικονομική ανταμοιβή
Η γυναίκα στην ύπαιθρο, η οποία παλεύει και αγωνίζεται καθημερινά κάτω από δύσκολες πραγματικά συνθήκες, είναι η Ελληνίδα αγρότισσα. Πόσω μάλλον στη Ζαγορά, σ’ έναν δύσκολο ορεινό όγκο που τα πάντα γίνονται χειρωνακτικά, αλλά παράλληλα σ’ έναν ευλογημένο τόπο, που χαρίζει πίσω απλόχερα τους κόπους μας.
Μητέρα τριών παιδιών, από επιλογή ζω και εργάζομαι στους μηλοοπωρώνες της Ζαγοράς, προσπαθώντας και διεκδικώντας ηθική και οικονομική ανταμοιβή. Το άγχος και ο μόχθος, όπως και όλων των αγροτισσών που προσπαθούν να συνδυάσουν οικογένεια και δύσκολη σωματική εργασία, είναι στην καθημερινότητά μου.
Ο καιρός που η γυναίκα αγρότισσα αγωνιζόταν χωρίς εφόδια γραμμάτων και με μόνο όπλο τη δύναμη της ψυχής της έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Σήμερα, από τη θέση της αντιπροέδρου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, έχω την τιμή να είμαι η πρώτη γυναίκα στο ΔΣ της οργάνωσης στα 100 χρόνια λειτουργίας της. Η εκλογή μου στο αξίωμα αυτό αποτελεί σε μεγάλο βαθμό αναγνώριση του πολυδιάστατου ρόλου της Ελληνίδας αγρότισσας στη γεωργική οικονομία, στην ανάπτυξη, στην οργάνωση και στην καινοτομία της παραγωγής.
Εύχομαι η ημέρα αυτή, που είναι τιμή στον αγώνα της ζωής μας, να αποτελέσει τη βάση, ώστε να λάβει η Ελληνίδα αγρότισσα την πραγματική θέση που της αξίζει στην ελληνική κοινωνία.
Άννα Μόσχου, κτηνοτρόφος, ταμίας του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καστοριάς
Αφανείς ηρωίδες της παραγωγής
Όλες οι γυναίκες που είμαστε στην κτηνοτροφία, όλες οι γυναίκες των κτηνοτρόφων είμαστε μάχιμες και είμαστε δίπλα τους. Εδώ, στην περιοχή, όλες μας είμαστε καθημερινά στις μονάδες και ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής στηρίζεται και στα δικά μας χέρια. Όλα αυτά τα χρόνια, ήμασταν αφανείς ηρωίδες. Προσπαθούμε να αναδείξουμε τον ρόλο της γυναίκας στην κτηνοτροφία, που είναι πολύ σημαντικός. Το ωράριο είναι σκληρό, όμως εμείς δεν στεκόμαστε σε αυτό. Είναι ευχαρίστησή μας, επειδή παράγουμε ποιοτικά προϊόντα. Η παρουσία μας στις μονάδες μας είναι 365 ημέρες τον χρόνο, διακοπές δεν έχουμε και, επομένως, η ανταμοιβή μας είναι ότι συμβάλλουμε και εμείς στην παραγωγή, παράγοντας ποιοτικά προϊόντα. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό για εμάς όταν βλέπουμε τον Έλληνα καταναλωτή να επιλέγει και να προτιμάει τα ελληνικά προϊόντα, γεγονός που μας δίνει ένα ακόμη κίνητρο να μην τα παρατήσουμε και να μείνουμε στην κτηνοτροφία.
Ελπίδα Σιδηροπούλου, πρόεδρος του Πανσερραϊκού Κτηνοτροφικού Συλλόγου
Στυλοβάτης της οικογένειας
Η συμβολή της αγρότισσας στον αγροτικό χώρο είναι παγκόσμια και είναι πολύ σημαντική, γιατί οι αγροτικές δουλειές δεν είναι ατομικές εργασίες, αλλά ομαδικές. Εδώ στην Ελλάδα, ο αγροτικός τομέας είναι βασικός και καθοριστικός πυλώνας ανάπτυξης της χώρας. Η γυναίκα, πέρα από το ότι δουλεύει, δεν παύει να είναι και γυναίκα και μητέρα και σύζυγος. Η εργασία μας είναι πολύ βαριά και η γυναίκα είναι πάντα ο στυλοβάτης της οικογένειας. Από εκεί και πέρα, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην εποχή μας είναι γνωστές και είναι οι ίδιες με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος όλος ο πρωτογενής τομέας, με τα σημερινά δεδομένα και τις αλλαγές, όπως η φορολογία και το ασφαλιστικό.
Άννα Λαμπάδα, παραγωγός από την Αργολίδα
Λειτουργούν πιο «νοικοκυρεμένα»
Η δουλειά αυτή μπορεί να θεωρείται δύσκολη, αλλά εξαρτάται από το κάθε άτομο. Όταν σου αρέσει η φύση, μπορείς και δουλεύεις άνετα. Είναι πολύ ωραίο επάγγελμα. Παλιότερα, είχα άλλη εργασία, αλλά στον αγροτικό χώρο είμαι 35 χρόνια. Οι δυσκολίες δεν διαφέρουν από τον άνδρα στη γυναίκα, διότι καταμερίζονται οι δουλειές. Συνήθως οι γυναίκες κάνουν δουλειές που μπορούν και οι άντρες κάνουν τις πιο βαριές, καθώς ο καθένας έχει τον ρόλο του. Οι γυναίκες δίνουν σημασία στη λεπτομέρεια και λειτουργούν πιο «νοικοκυρεμένα» από τη φύση τους. Αν μία νέα αγρότισσα θέλει να μπει στον χώρο, να μπει. Είναι ένα ελεύθερο επάγγελμα, δεν έχεις κανέναν πάνω στο κεφάλι σου. Δουλεύεις όποια ώρα και μέρα επιθυμείς, ρυθμίζεις όπως θέλεις τις δουλειές σου, είναι ένα ωραίο ανεξάρτητο επάγγελμα. Το άσχημο είναι ότι η αγρότισσα συνταξιοδοτείται στα 67 της χρόνια, ενώ είναι ακάλυπτη σε σχέση με την εργαζόμενη στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Και στα 67 χρόνια για σύνταξη είναι πάρα πολλά.
Διαμαντούλα Κρητικού, πρόεδρος της Ομάδας Ροδακινοπαραγωγών ΟΠ ΑΣΕΠΑ (Αμύνταιο)
Η γυναίκα από τη φύση της γεννάει και ιδέες
Γεννήθηκα σε αγροτική οικογένεια και ασχολούμαι όλα μου τα χρόνια από το 1988 με τα αγροτικά, από επιλογή μου. Η οικογένειά μου είναι πενταμελής και ο σύζυγός μου ασχολείται με τα αγροτικά θέματα, ωστόσο εγώ είμαι αρχηγός αγροτικής εκμετάλλευσης. Η δουλειά της γυναίκας της υπαίθρου, χωρίς να έχω τη διάθεση για μοιρολατρία, είναι δύσκολη. Όποιος εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και από τη γη αντιμετωπίζει δυσκολίες με ό,τι και αν συνεπάγεται αυτό. Παράλληλα, η γυναίκα, εκτός από την αγροτική εκμετάλλευση, έχει και τη φροντίδα των παιδιών, του σπιτιού, του συζύγου, αλλά και τη δική της.
Η γυναίκα ως θηλυκό γεννάει, «γεννάει» πράγματα, ιδέες και ας μην ξεχνάμε ότι και μυαλό πιο γρήγορο έχει και γενικά η συμβολή και παρέμβασή μας στο αγροτικό κομμάτι έχει δώσει ώθηση στον αγροτικό χώρο. Ας μην ξεχνάμε τις γυναίκες που πάλεψαν για τη βελτίωση των οικονομικών τους και μέσω του αγροτουρισμού και τους συλλόγους εξελίχθηκαν.
Ο άνδρας της υπαίθρου, μας αρέσει δεν μας αρέσει, είναι το κυρίαρχο ον. Υπάρχει ακόμη πατριαρχική οικογένεια, η γυναίκα να πρέπει να τα κάνει όλα. Οι καταστάσεις, όμως, αλλάζουν με τα χρόνια.
Καλλιόπη Μπουρανή, κτηνοτρόφος, από την Άγρα Λέσβου
Μπορώ και μόνη μου
Εδώ και δέκα χρόνια ασχολούμαι με τα ζώα, κάνοντας ακριβώς τα ίδια πράγματα που κάνει και ο σύζυγός μου, χωρίς να αντιμετωπίσω δυσκολίες. Αν και αυτό ήταν το επάγγελμα του άντρα μου, ήθελα και εγώ να ασχοληθώ με αυτό. Οι γυναίκες συμβάλλουν βοηθώντας γενικά στον αγροτικό τομέα, στα πάντα. Ασχολούμαι πρωί βράδυ με τα ζώα, σε καθημερινή βάση, και είμαι στη δουλειά από τις 06:00 το πρωί μέχρι τις 11:00 και μετά από τις 15:00 το μεσημέρι μέχρι τις 20:00 το βράδυ τα πηγαίνω στην εξοχή να βοσκίσουν. Όπως όλες οι γυναίκες, έτσι κι εγώ, δεν ασχολούμαι μόνο με τα ζώα, αλλά παράλληλα έχω και τη φροντίδα του σπιτιού, των παιδιών, του συζύγου. Μπορώ, όμως, και μόνη μου να φέρω σε πέρας την επιχείρηση.
Κατερίνα Γρηγοριάδου, σύμβουλος έρευνας και καλλιεργήτρια από την Πολυκάρπια Αριδαίας
Η αγρότισσα είναι το Α και το Ω
Διαθέτω φυτώριο και λειτουργώ ως σύμβουλος έρευνας στον αγροδιατροφικό τομέα, υποστηρίζω επιχειρήσεις νέων προϊόντων, κυρίως σε ό,τι αφορά τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Παράλληλα, είμαι γεωπόνος και ασχολούμαι με την αγροτική παραγωγή και, κυρίως πολλαπλασιαστικού υλικού, από το 1992.
Δεν νομίζω ότι οι γυναίκες υστερούν σε κάτι, απλά στον αγροτικό τομέα έχει επικρατήσει ότι η γυναίκα, όπως και τα παιδιά, θα είναι αυτή που θα μένει πίσω, θα δουλεύει στο χωράφι, θα κάνει όλες τις δουλειές. Για παράδειγμα, αν παρακολουθήσετε συνελεύσεις αγροτών, θα παρατηρήσετε ότι μόνο το 1% των γυναικών συμμετέχει. Όπως και αν πάτε στον χώρο παράδοσης προϊόντων, θα δείτε ότι είναι μία ανδροκρατούμενη κοινωνία.
Η γυναίκα αγρότισσα είναι το Α και το Ω, γιατί μπορεί ο άνδρας να βγαίνει μπροστά, αλλά η γυναίκα είναι αυτή που θα στηρίξει την παραγωγή, εκείνη θα μπει στο χωράφι να κάνει τις δύσκολες δουλειές, να τσαπίσει, να καλλιεργήσει, να μαζέψει, να κάνει κουμάντο ακόμη και στους εργάτες που θα είναι στο χωράφι και μετά να επιστρέψει στο σπίτι για να κάνει όλες τις δουλειές, για να κρατήσει μία οικογένεια. Θυμάμαι τον εαυτό μου παιδάκι στο χωριό να ξυπνάει 3 η ώρα και να κοιμάται στις 12, ειδικά στις περιόδους συγκομιδής. Θεωρώ ότι αν δεν ήταν η γυναίκα αγρότισσα, η αγροτική παραγωγή δεν θα μπορούσε να πάει μπροστά.
- Ανθή Γεωργίου, Χριστίνα Καραβοκύρη
