Ζωτικό ρόλο στην κοινωνία και την οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών διαδραματίζουν οι γυναίκες, πολλές εκ των οποίων βρίσκονται στο τιμόνι βιώσιμων αγροτικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη φροντίδα και την ευημερία των μελών της οικογένειάς τους.
Ωστόσο, παρά την κρίσιμη συμβολή τους, πολλές γυναίκες κατέχουν έναν μάλλον «αόρατο ρόλο», αντιμετωπίζοντας πολυάριθμες προκλήσεις, όπως οι διακρίσεις και οι δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται από τον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό γυναικών της υπαίθρου που συμμετέχουν σε άτυπη απασχόληση στις οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Συχνά, μια τέτοιου είδους απασχόληση στερείται συνδέσεων με συστήματα κοινωνικής προστασίας ή συνταξιοδότησης, γεγονός που θα μπορούσε ενδεχομένως να τις καταστήσει ευάλωτες σε αυξημένα επίπεδα φτώχειας (ΟΟΣΑ, 2019). Τη στιγμή που όλα τα παραπάνω εμποδίζουν τις γυναίκες από την πλήρη εξέλιξή τους και τη συμβολή τους τόσο στον αγροτικό τομέα όσο και στις αγροτικές περιοχές, σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταγράφονται περιπτώσεις γυναικών, οι οποίες μέσω της καινοτομίας έχουν καταφέρει να ενδυναμώσουν τη θέση τους και να εξελιχθούν επιχειρηματικά.
Μεγαλύτερο το χάσμα στις αγροτικές περιοχές
Οι γυναίκες αποτελούν το 51% του πληθυσμού της ΕΕ και, το 2021, το 67,3% του συνόλου των γυναικών σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) εργαζόταν σε αγροτικές περιοχές, ωστόσο το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων εξακολουθεί να είναι 12,7% (Eurostat, 2022). Επιπλέον, σχεδόν σε όλα τα κράτη-μέλη, το χάσμα των φύλων στα ποσοστά απασχόλησης είναι υψηλότερο στις αγροτικές περιοχές από ό,τι στις αστικές. Ειδικότερα, η γεωργία θεωρείται ως ανδροκρατούμενο επάγγελμα, με τις γυναίκες να αποτελούν το 31,6% των αγροτών της ΕΕ (Eurostat, 2022). Επιπλέον, οι γυναίκες στη γεωργία αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετικά με την πρόσβαση στη γη, την κατάρτιση, την εκπαίδευση και την ίση μεταχείριση από οικονομικούς και γεωργικούς οργανισμούς.
Προσπάθεια ενδυνάμωσης των γυναικών
Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, σημαντική αρχή στην ΚΑΠ έχει καταστεί η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου. Συγκεκριμένα, τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ (2023-2027) προωθούν την αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στη γεωργία και απαιτούν μια προσέγγιση για την ισότητα των φύλων, καθώς και την αξιολόγηση της θέσης των γυναικών στη γεωργία, τη δασοκομία και τις αγροτικές περιοχές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Διάφορα έργα, που υποστηρίζονται από προγράμματα της ΕΕ, δείχνουν πώς μπορούν να μετριαστούν ή να ξεπεραστούν τα εμπόδια στη χειραφέτηση των γυναικών στις αγροτικές περιοχές, με κοινωνικοοικονομικά οφέλη μέσω κοινωνικών και άλλων τύπων καινοτομιών.
Επιπλέον, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μια σημαντική κινητήριο δύναμη για την ευημερία και την κοινωνική ένταξη στις αγροτικές περιοχές, ιδίως μέσω καινοτόμων δράσεων και επιχειρηματικότητας. Αυτό έχει αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη στρατηγική «A Union of Equality: Gender Equality Strategy 2020-2025», η οποία δεσμεύεται να ενδυναμώσει τις γυναίκες υποστηρίζοντας την ισότητα των φύλων και την επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών περιοχών.
Εκστρατεία προβολής της καινοτομίας
Στην παραπάνω προσπάθεια ενδυνάμωσης των γυναικών προστίθεται και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα FLIARA, το οποίο έχει ξεκινήσει μια ολοκληρωμένη εκστρατεία για την ενίσχυση της προβολής και την προώθηση των επιτευγμάτων της καινοτομίας από τις γυναίκες στη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές.
Ο πρωταρχικός στόχος της εκστρατείας είναι να δώσει βήμα στις γυναίκες που καινοτομούν στον αγροτικό τομέα, να τις ευαισθητοποιήσει και να τις ενδυναμώσει, δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Στόχος του έργου είναι να δεσμεύσει ενεργά τους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, οργανισμών και ειδικών στον τομέα.
Το συγκεκριμένο έργο θα παρέχει μια πλατφόρμα παρουσίασης των καινοτόμων γυναικών και των δραστηριοτήτων τους, με σκοπό την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, ιδεών και την αντιμετώπιση προκλήσεων στις οποίες καλούνται να αντεπεξέλθουν οι γυναίκες στη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές σε σχέση με την καινοτομία. Μέσω της πλατφόρμας, θα διευκολυνθούν οι συνδέσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων και θα δημιουργηθούν συνέργειες μεταξύ τους. Επιπλέον, η εκστρατεία προβολής στοχεύει στη δημιουργία μακροχρόνιου αντικτύπου πέρα από τη διάρκεια του έργου.
Συγκεκριμένα, θα διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων και θα διερευνήσει την ενσωμάτωση του υλικού και της γνώσης που έχει αναπτυχθεί σε υπάρχουσες πλατφόρμες, όπως το έργο EU FarmBook, διευκολύνοντας τη συνεχή πρόσβαση και τη χρήση πόρων του έργου ακόμη και μετά την ολοκλήρωσή του. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα των γυναικών, μέσω του έργου FLIARA, είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα www.fliara.eu.
