Αιγοπρόβειο γάλα: Νέες ισορροπίες αναζητά η αγορά – άλλαξαν το τοπίο οι συνεταιρισμοί

Σπάει το φράγμα του ευρώ το πρόβειο, έως 70 λεπτά το γίδινο

των Αντώνη Ανδρονικάκη, Γιώργου Ρούστα

Θετικό κλίμα έχει φέρει στην αγορά γάλακτος η βούληση των γαλακτοβιομηχανιών να προμηθευτούν πρόβειο και γίδινο γάλα σε υψηλότερες τιμές σε σχέση με πέρσι. Σύμφωνα με τους γνώστες της αγοράς, η μείωση του ζωικού κεφαλαίου κάνει φέτος το γάλα ανάρπαστο και φέρνει συμφωνίες ακόμα και πάνω από το 1 ευρώ. Μεγάλες γαλακτοκομικές επιχειρήσεις επεκτείνονται σε νέες περιοχές, μακριά από την έδρα τους, ενώ οι οργανωμένοι σε συλλογικά σχήματα κτηνοτρόφοι αρχίζουν και αποκτούν λόγο στις συμφωνίες που κλείνονται. Κλειδί για να έχει συνέχεια η αρχή που έγινε φέτος είναι, όπως λένε οι γνώστες, να μην κυριαρχήσει ο ενθουσιασμός και να επέλθει μια υγιής ισορροπία στην αγορά.

Έως 1 ευρώ οι συνεταιρισμοί, πάνω από 90 λεπτά οι μεμονωμένοι

Σε έναν κλάδο που φέτος αρχίζει σιγά-σιγά να αναπνέει, οι συνεταιρισμοί προσπαθούν να επανακτήσουν τη δυναμική τους, ως συνδιαμορφωτές των τιμών. Ο κλαδικός συνεταιρισμός των Αιγοπροβατοτρόφων Ελλάδος ξεκίνησε με οκτώ μέλη. Σήμερα διαθέτει 16 συνεταιρισμούς στους κόλπους του, ορισμένοι εκ των οποίων είναι οι ισχυρότεροι στον τομέα της γαλακτοπαραγωγής.

Όπως δήλωσε στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του κλαδικού και πρόεδρος του Συνεταιρισμού Αιγοπροβατοτρόφων Πιερίας, Κώστας Ανθόπουλος, «μέχρι σήμερα, στα μέσα του μήνα, η πλειονότητα των συνεταιρισμών μας έχει κλείσει συμφωνίες για το γάλα. Οι τιμές στο πρόβειο ξεκινούν από 98 λεπτά και φθάνουν έως το 1,02 ευρώ, ενώ στο γίδινο οι συμφωνίες που κλείστηκαν φτάνουν τα 65 έως 70 λεπτά. Κατέχουμε σχεδόν το 10% της παραγωγής γάλακτος πανελλαδικά και θεωρούμε ότι έχουμε βάλει ένα μικρό λιθαράκι για να ανέβουν οι τιμές. Φανταστείτε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, εάν είχαμε το 40% ή το 50% του γάλακτος», σχολίασε ο ίδιος.

Συνεργασίες με συνεταιρισμούς στα Τρίκαλα, στην Καρδίτσα και στα Γρεβενά διατηρεί η «ΤΡΙΚΚΗ» για προμήθεια πρόβειου γάλακτος, σύμφωνα με τον πρόεδρο του συνεταιρισμού των Τρικάλων, Αχιλλέα Λιούτα: «Φέτος, έχουμε κλείσει συμφωνίες για πρόβειο γάλα από 93 έως 98 λεπτά. Θεωρούμε ότι οι κτηνοτρόφοι μπορούν με αυτές τις τιμές να είναι βιώσιμοι και να κάνουν καλύτερα τον προγραμματισμό τους. Το γίδινο το αγοράζουμε στα 58 λεπτά». Σημαντική εξέλιξη είναι και η συμφωνία που έκλεισε πρόσφατα ο συνεταιρισμός Γρεβενών για παράδοση 500 τόνων πρόβειου γάλακτος στην ΤΡΙΚΚΗ στα 96 λεπτά. Τη συμφωνία επιβεβαίωσε στην «ΥΧ» τόσο ο συνεταιρισμός των Τρικάλων, όσο και ο συνεταιρισμός των Γρεβενών.

Οι αυξητικές τάσεις στο γάλα έχουν φτάσει και σε μεμονωμένους κτηνοτρόφους, όχι όμως παντού και όχι στην ίδια έκταση. Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο προβατοτρόφος από το Κιλκίς, Διονύσης Κυπραίος, «ανάλογα με το τονάζ κλείστηκαν συμφωνίες ακόμα και στα 97 λεπτά, ενώ θα έλεγα ότι μια μέση τιμή που δόθηκε από τις τυροκομικές επιχειρήσεις ήταν κοντά στα 95 λεπτά. Η άνοδος στα συμβόλαια στην περιοχή μας έφτασε περίπου τα δέκα λεπτά σε σχέση με πέρσι».

Μικρότερη άνοδο της τάξης των πέντε λεπτών και από χαμηλότερη αφετηρία διαπιστώνει στην Ηλεία ο κτηνοτρόφος Γιώργος Φλίκος: «Πέρυσι, αρκετοί συνάδελφοι πληρώθηκαν στα 78 λεπτά και φέτος έκλεισαν γάλατα στα 83 λεπτά. Οι περισσότεροι έχουν κοπάδια των 200 ζώων».

Νέοι συνεταιρισμοί φέρνουν «φρέσκο» αέρα και προοπτικές

Ένα νέο ελπιδοφόρο παράδειγμα, ένας κτηνοτροφικός συνεταιρισμός με νέους κτηνοτρόφους, έρχεται από την Αρκαδία.

Το όνομά του Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός Αρκαδίας «Η Μαντινεία». Σε μια περιοχή, όπου ο μέσος όρος τιμής παραγωγού για το πρόβειο γάλα πέρσι ήταν τα 77 λεπτά, τα μέλη του συνεταιρισμού πραγματοποίησαν συμφωνία με τη νεοσύστατη επιχείρηση εμπορίας γάλακτος και ζωοτροφών με έδρα την Τρίπολη «ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΙΚΕ» στα 91 λεπτά. Δεν είναι, όμως, μόνο η τιμή, όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο γραμματέας του συνεταιρισμού, Μάκης Μπαρουξής: «Με συντονισμένες προσπάθειες και εκμεταλλευόμενοι, βεβαίως, τη φετινή συγκυρία όπου η ζήτηση για γάλα είναι υψηλή, καταφέραμε και θέσαμε ορισμένους πολύ σημαντικούς όρους, προς όφελος των παραγωγών.

Η εταιρεία που θα πάρει το γάλα μας, 1.000 τόνους πρόβειο και περίπου 200 τόνους γίδινο, θα μας πληρώνει δύο φορές τον μήνα. Επιπλέον, εξασφαλίσαμε προκαταβολή 100.000 ευρώ, που θα λειτουργήσει ως εγγύηση και ασφαλιστική δικλείδα για το ξεκίνημα της συμφωνίας μας. Επίσης, συμφωνήσαμε να διαπραγματευτούμε για τις ζωοτροφές μας με την επιχείρηση που θα επιλέξουμε εμείς και, εν συνεχεία, να μας καλύψει τα έξοδα η επιχείρηση που θα παραλάβει το γάλα μας». Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο νεαρός κτηνοτρόφος και πρόεδρος του συνεταιρισμού, Πάνος Κολιόπουλος, ο συνεταιρισμός μας αριθμεί 27 μέλη. Εγώ είμαι ένας από τους νεότερους, 28 ετών, και οι περισσότεροι συνάδελφοι είναι κάτω των 45 ετών. Ευελπιστούμε να μεγαλώσει ο συνεταιρισμός με υγιή τρόπο και να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα για την περιοχή και την Πελοπόννησο».

Κάποιες τυπικές λεπτομέρειες απομένουν για να ανακοινωθεί ο νεοσύστατος κτηνοτροφικός συνεταιρισμός Δήμου Τυρνάβου. Όπως δήλωσε στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Αργύρης Μπαϊρακτάρης, «φέτος, ίσως είναι η πρώτη χρονιά μετά από καιρό που οι κτηνοτρόφοι ορθώνουν ανάστημα απέναντι στους εμπόρους και στις επιχειρήσεις, διεκδικούν και παίρνουν καλύτερες τιμές. Το τελευταίο διάστημα, που ξεκίνησε ο συνεταιρισμός, μας έχουν προσεγγίσει πάνω από δέκα κτηνοτρόφοι που θέλουν να ενταχθούν σ’ εμάς. Αυτό, βεβαίως, έχει προκαλέσει μια αναστάτωση και μια καχυποψία σε ορισμένες επιχειρήσεις που αγοράζουν γάλα. Δεν ισχύει μόνο για εμάς, είναι ένα φαινόμενο που γενικεύεται».

Ισορροπία για να υπάρχει σταθερότητα, λένε γνώστες της αγοράς

Παρά το θετικό έως και ενθουσιώδες κλίμα που επικρατεί στην αγορά αυτή την περίοδο, αρκετές είναι οι πιο συγκρατημένες και νηφάλιες φωνές που εφιστούν την προσοχή στην εύρεση μιας αμοιβαία επωφελούς ισορροπίας στην αγορά, τόσο για τον κτηνοτρόφο όσο και για τον τυροκόμο.

Θιασώτης αυτής της άποψης είναι ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τυροκομείων, Νίκος Τάχας, σύμφωνα με τον οποίο «υπάρχουν παράγοντες που χρειάζονται προσοχή, όπως η αβεβαιότητα στον κλάδο της εστίασης που δεν φαίνεται να αίρεται. Κατά την άποψή μας, αυτήν τη στιγμή, τα δεδομένα της αγοράς δικαιολογούν μια άνοδο στην τιμή παραγωγού για το πρόβειο γάλα που μπορεί να φτάνει τα 90-93 λεπτά. Αυτό ως μια ενδεικτική τάξη μεγέθους για όλη τη χώρα, διότι σε περιοχές όπως η Ελασσόνα τα τυροκομεία έχουν το περιθώριο να δώσουν υψηλότερες τιμές». Παρόμοια άποψη εξέφρασε στην «ΥΧ» ο διευθυντής της ΤΡΙΚΚΗ, Γιάννης Πολύζος. «Με την υπάρχουσα κατάσταση και αν δεν υπάρξει αύξηση στην τιμή της φέτας, πολλά μικρά τυροκομεία ενδέχεται να δεχθούν σημαντικές πιέσεις, προσπαθώντας να διατηρήσουν πελάτες και να δώσουν καλύτερες τιμές στις αλυσίδες σούπερ-μάρκετ. Όμως, αν δεν καταφέρουν να ανταποκριθούν στις πληρωμές τους στους κτηνοτρόφους, ίσως οδηγηθούν σε μαζικές εκποιήσεις φέτας, κάτω του κόστους για να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τις συναλλαγές τους. Θεωρούμε ότι το σύστημα μπορεί να ισορροπήσει στα 93 λεπτά».

Σύμφωνα με τον Θανάση Μακρή, ιδιοκτήτη του παραδοσιακού τυροκομείου «ΜΑΚΡΗΣ» από το Μεσολόγγι, «φέτος θα αγοράσουμε σε υψηλότερες τιμές. Θεωρώ ότι τα 92-93 λεπτά είναι μια τιμή που μπορούμε να δώσουμε ως τυροκομείο για να είναι βιώσιμοι και οι κτηνοτρόφοι και να είμαστε κι εμείς καλά. Κανονικά, μια αύξηση στην τιμή της φέτας είναι δικαιολογημένη, αλλά η αγορά δεν το σηκώνει». Η επιχείρηση του κ. Μακρή προμηθεύει με φέτα και άλλα τυριά γνωστή αλυσίδα σούπερ-μάρκετ».

Ο ιδιοκτήτης οικογενειακού τυροκομείου στα Λεχαινά Ηλείας, Νίκος Κολουτούρος, έκανε λόγο για δυσκολίες των μικρών τυροκομείων να ακολουθήσουν τις βιομηχανίες: «Ακούμε τιμές που δίνονται από μεγάλες βιομηχανίες, από 90 έως και 96 λεπτά. Είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο για τα δικά μας τυροκομεία να φθάσουν σε αυτά τα επίπεδα. Η τιμή πώλησης της φέτας έχει πάρει μια ελάχιστη αύξηση, γεγονός που δυσκολεύει τα μικρά τυροκομεία. Εμείς δουλεύουμε πολύ τη βαρελίσια φέτα και, αυτήν τη στιγμή, δεν υπάρχουν αποθέματα».

Κέντρο αναφοράς για όλη την Ελλάδα η Ελασσόνα

To ζενίθ της τιμής στο πρόβειο και στο γίδινο γάλα έπιασαν φέτος οι κτηνοτρόφοι της Ελασσόνας. Άλλωστε, παραδοσιακά, στην περιοχή επιτυγχάνονταν καλύτερες συμφωνίες, ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς. Φέτος, ειδικά, που υπάρχει έλλειψη σε γάλα, η Ελασσόνα μπορεί να χαρακτηριστεί και «χρυσωρυχείο» για τις γαλακτοβιομηχανίες, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι στον Δήμο Ελασσόνας εκτρέφονται περί τα 370.000 αιγοπρόβατα σε 2.170 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.

Πρόκειται για το 44% του αριθμού των προβάτων και το 47% του αριθμού των γιδιών που εκτρέφονται σε όλη την περιοχή της ΠΕ Λάρισας. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες τυροκομικές επιχειρήσεις πανελλαδικά βρίσκονται εδώ, με ετήσια επεξεργασία πάνω από 30.000 τόνους πρόβειου γάλακτος, από τους οποίους οι 22.000 τόνοι παράγονται εντοπίως. Επίσης, παράγονται 14.000 τόνοι γίδινου γάλακτος και 7.100 τόνοι «ΦΕΤΑ ΠΟΠ» (στοιχεία 2010). Η δυναμική αυτή αποτυπώθηκε φέτος με τις συμφωνίες που «άνοιξαν» τη γαλακτοκομική περίοδο και χρησιμοποιήθηκαν ως αναφορά και από άλλους κτηνοτρόφους στις διαπραγματεύσεις τους με τις εταιρείες.

Οι συμφωνίες με τις βιομηχανίες

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνεταιρισμού «Βοσκός», Τάσο Αντωνίου, «από τους 1.200 τόνους γάλακτος που παράγουμε, τους 500 θα τους πουλήσουμε στο τυροκομείο ‘‘ΕΞΑΡΧΟΣ’’ με 99 λεπτά για το συμβατικό και 1,12 ευρώ/κιλό για το βιολογικό. Βέβαια, στην προσφερόμενη τιμή, μεγάλο ρόλο παίζει και το ύψος της προκαταβολής. Για παράδειγμα, αν κάποιος λάβει το 20% της τιμής ως προκαταβολή, μπορεί να πληρωθεί και 1 ευρώ, εάν πάρει το 50% θα πληρωθεί με 99 λεπτά κ.λπ. Τους υπόλοιπους 700 τόνους γάλακτος, τους επεξεργαζόμαστε για να παρασκευάσουμε τη δική μας φέτα και τα άλλα τυροκομικά προϊόντα, όπως π.χ. γραβιέρα, τα οποία προωθούνται στο εμπόριο και είναι ανάρπαστα».

Ο πρόεδρος από τις «Φάρμες Λιβαδίου», Κώστας Τσανούσας, υποστηρίζει στην «ΥΧ» ότι «ο συνεταιρισμός, ο οποίος συγκροτήθηκε πριν από τρία χρόνια, έκλεισε συμφωνία και για τους 4.000 τόνους με την ‘‘ΚΟΛΙΟΣ’’ σε τιμή 1 ευρώ για το πρόβειο και 65 λεπτά για το γίδινο». Όσον αφορά τον Συνεταιρισμό «Γάλα ΕΛΑΣΣ», ο πρόεδρός του, Γιώργος Μηλιώνης, μιλώντας στην «ΥΧ», τονίζει ότι από τους 9.000 τόνους, οι 3.000 έχουν πουληθεί στο τυροκομείο «ΜΠΙΖΙΟΣ» με 1,02 ευρώ, με υποχρέωση του συνεταιρισμού να μεταφέρει τις ποσότητες στο τυροκομείο, οι 2.000 τόνοι κλείστηκαν με την ίδια τιμή στην «Ήπειρο», ενώ μέχρι το τέλος της εβδομάδας αναμένονταν να κλειστούν ανάλογες συμφωνίες και με άλλα δύο τυροκομεία της περιοχής.

Τέλος, ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Καρυάς, Διονύσης Μανίκας, αναφέρει στην «ΥΧ» ότι η φετινή συμφωνία για τους 1.100 παραγόμενους τόνους πρόβειου γάλακτος έκλεισε με τον Μπίζιο στα 98 λεπτά (παράδοση από τον συνεταιρισμό), ενώ πέρυσι τα μέλη του πληρώθηκαν 89 λεπτά.