Αλλάζει τα δεδομένα στις αροτραίες καλλιέργειες το Διαδίκτυο των Πραγμάτων

Πιο αποδοτικές και φιλικές προς το περιβάλλον με τη σύγχρονη τεχνολογία

Με επίκεντρο τις αροτραίες καλλιέργειες, ακαδημαϊκοί του πανεπιστημίου Aarhus της Δανίας (Τμήμα Μηχανικών και Τμήμα Αγροοικολογίας) και ερευνητές του Iνστιτούτου Φυσικών Πόρων (LUKE) της Φινλανδίας, παρουσιάζουν σε επιστημονικό τους άρθρο τις προοπτικές και τις προκλήσεις του Διαδικτύου των Πραγμάτων (γνωστού διεθνώς ως Internet of Things ή, σε συντομία, IoT).

Όπως έχει παρουσιάσει με συνεπή αρθρογραφία η «ΥΧ», το IoT αποτελεί βασική έννοια της ψηφιακής και ευφυούς γεωργίας και περιλαμβάνει την επικοινωνία αισθητήρων στο χωράφι με γεωργικά μηχανήματα ή και δορυφόρους, καθώς και με άλλες τεχνολογικές υποδομές, ώστε να μεγιστοποιηθούν οι καλλιεργητικές αποδόσεις, να εξοικονομηθούν εισροές και να προστατευτούν οι καλλιέργειες από «αθέατους» εχθρούς και άλλους αστάθμητους παράγοντες. Απώτερος στόχος είναι να διευκολυνθεί ο αγρότης, αποκομίζοντας μεγαλύτερα κέρδη από την παραγωγή του.

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μεγάλη άνοδο του IoT στη γεωργία

Όπως αναφέρεται στο άρθρο, ο αριθμός των συσκευών IoT που εγκαταστάθηκαν στα χωράφια για γεωργική δραστηριότητα αυξήθηκε από 30 εκατομμύρια το 2015 σε 75 εκατομμύρια το 2020. Επιπλέον, τα «πακέτα» δεδομένων που συλλέγονται ανά ημέρα και ανά εκμετάλλευση αναμένεται να αυξηθούν από 190.000 σε πάνω από 500.000 μέχρι το τέλος του 2020. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η τεχνολογική πρόοδος που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των αροτραίων καλλιεργειών σε σχέση με άλλες καλλιέργειες (θερμοκήπια, οπωροφόρα δένδρα), δημιούργησαν την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις στις εν λόγω καλλιέργειες. Άλλοι παράγοντες που συνετέλεσαν σε αυτό είναι:

i) Τα ολοένα και μεγαλύτερα μεγέθη εκμεταλλεύσεων ως συνέπεια και της συγκέντρωσης της ιδιοκτησίας.

ii) Η αυξημένη χρήση των κινητών αισθητήρων και άλλων συσκευών, που στην περίπτωση των αροτραίων απαιτούν μεγαλύτερο αριθμό συσκευών και υποδομών.

iii) Ο μεγαλύτερος όγκος ετερογενών δεδομένων, δηλαδή δεδομένων από διαφορετικές πηγές (αισθητήρες, δορυφόροι, οχήματα κ.ά).

iv) Οι επιπτώσεις από μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες, οι οποίες είναι μεγαλύτερες σε σχέση με άλλες καλλιέργειες.

v) Οι περισσότερες και διαφορετικές καλλιεργητικές πρακτικές στις αροτραίες καλλιέργεις (προετοιμασία του εδάφους, σπορά, αλωνισμός κ.ά.).

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλη την έκταση του άρθρου τους, οι συγγραφείς παραθέτουν εκτεταμένη βιβλιογραφία που περιλαμβάνει πλειάδα δημοσιεύσεων Ελλήνων ακαδημαϊκών και επιστημόνων με πλούσια δραστηριότητα στους τομείς της ψηφιακής και ευφυούς γεωργίας, όπως οι Σπύρος Φουντάς, Θωμάς Μπαρτζάνας (καθηγητές Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών), Γρηγόρης Χατζηκώστας (συντονιστής ευρωπαϊκών έργων και ειδικός σε εφαρμογές αγροτεχνολογίας) και αρκετοί ακόμη που έχουν φιλοξενηθεί στις σελίδες της «ΥΧ».

Μεγάλα περιθώρια αξιοποίησης του IoT στο χωράφι

Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς, «ο μεγάλος όγκος δεδομένων που παράγεται από τις διάφορες συσκευές συνήθως αξιοποιείται ελάχιστα από τους χρήστες». Για παράδειγμα, παραθέτουν στατιστικά δεδομένα σύμφωνα με τα οποία στη Δανία, όπου μάλιστα οι ψηφιακές εφαρμογές γεωργίας είναι αρκετά διαδεδομένες, το 2016, μόλις 2%-5% των παραγωγών αξιοποιούσαν αυτά τα δεδομένα.

«Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, παρόλο που το 70% των γεωργικών μηχανημάτων είναι εξοπλισμένα με τουλάχιστον μια τεχνολογία ακριβείας, μόνο το 25% των αγροτών τις αξιοποιούν», προσθέτουν. Ως προς τις βασικές χρήσεις του IoT στις αροτραίες καλλιέργειες, αυτές αφορούν, μεταξύ άλλων, την παρακολούθηση, την εκτίμηση/πρόβλεψη και τη διαχείριση των καλλιεργειών.

Η παρακολούθηση περιλαμβάνει πολλές και διάφορες χρήσιμες εφαρμογές, με τη χρήση αισθητήρων που αναλύουν δεδομένα όπως το ύψος και το χρώμα του φυτού, τη χημική σύσταση και την υγρασία του εδάφους, την αλατότητα του νερού κ.ά. Μέσω των ανωτέρω δεδομένων, ο παραγωγός μπορεί να προγραμματίσει καλύτερα την άρδευση και τη λίπανση των καλλιεργειών του, να εξοικονομήσει εισροές και να αυξήσει την παραγωγικότητα της εκμετάλλευσής του.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, οι τεχνολογίες IoT δίνουν τη δυνατότητα εντοπισμού ασθενειών στα φυτά ή την προειδοποίηση για πιθανή εμφάνισή τους. «Ο παραγωγός μπορεί να λαμβάνει προβλέψεις για την πιθανότητα μυκητολογικών προσβολών στο σιτάρι και στο κριθάρι. Επιπλέον, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ζιζανίων, καθώς και στην παρακολούθηση των αποθηκευμένων προϊόντων (π.χ. σιτάρι, κριθάρι) για να διασφαλιστεί η καλή τους κατάσταση (υγρασία, θερμοκρασία) και να μην υπάρξουν απώλειες».

Κλειδί η εμπιστοσύνη και τα αποτελέσματα στην πράξη

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, «πολλές από αυτές τις λύσεις μπορούν να κάνουν την αγροτική παραγωγή γενικότερα, και τις αροτραίες καλλιέργειες ειδικότερα, πιο αποδοτικές και πιο φιλικές στο περιβάλλον». Για να υιοθετηθούν ακόμα περισσότερο οι τεχνολογίες αυτές στη γεωργία, οι γράφοντες σημειώνουν ότι θα πρέπει οι κυβερνήσεις να δώσουν κίνητρα στους παραγωγούς για τη διάδοσή τους. Όπως επισημαίνουν, πολύ σημαντικός για την περαιτέρω αξιοποίηση του IoT είναι ο παράγοντας της εμπιστοσύνης. Εκεί, οι πάροχοι τέτοιων τεχνολογιών και υπηρεσιών θα πρέπει να δείξουν στην πράξη στους αγρότες ότι ελαχιστοποιούνται τα ρίσκα που αναλαμβάνουν, ενώ μεγιστοποιείται η πιθανότητα αποκόμισης κέρδους από την αξιοποίηση τεχνολογιών IoT, που θα πρέπει να είναι εύκολες και κατανοητές στη χρήση.