Αναξιοποίητος ο θεσμός των γεωργικών συμβουλών στην Ελλάδα

Στη μη αξιοποίηση του εργαλείου των γεωργικών συμβουλών, καθώς και στα μέχρι σήμερα πενιχρά αποτελέσματα προς την εν λόγω κατεύθυνση, εστιάζει μελέτη του ΓΠΑ. Όπως συμπεραίνει στο σχετικό επιστημονικό άρθρο του ο καθηγητής του ΓΠΑ, Αλέξανδρος Κουτσούρης, οι αγρότες αδυνατούν να επωφεληθούν από ένα εθνικής εμβέλειας αξιόπιστο Σύστημα Γεωργικών Συμβουλών που θα τους επιτρέψει να βελτιώσουν τα οικονομικά μεγέθη των εκμεταλλεύσεών τους.

Αποτέλεσμα αυτού του σημαντικού κενού σε ολοκληρωμένη γεωργική συμβουλευτική είναι να μην έχει εισαχθεί η γνώση και η καινοτομία στο χωράφι, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.

Πολλαπλά τα χαμένα οφέλη

Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, η αξιολόγηση της Κομισιόν στις χώρες όπου εφαρμόστηκε με επιτυχία το Σύστημα Γεωργικών Συμβουλών δείχνει μια πληθώρα προσεγγίσεων και αποτελεσμάτων που, αν και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν, είναι σαφώς θετικά.

«Το Σύστημα Γεωργικών Συμβουλών συνέβαλε στην αύξηση της ενημέρωσης των παραγωγών για μια σειρά θεμάτων. Η συμβουλή ένας προς έναν θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματική. Η εγκαθίδρυση του Συστήματος Γεωργικών Συμβουλών αποτέλεσε μια καλή ευκαιρία για αναστοχασμό και βελτίωση των ευρύτερων υπηρεσιών συμβουλών και μεταφοράς γνώσης στον αγροτικό τομέα. Οι γεωργικές συμβουλές βοήθησαν τους παραγωγούς να εναρμονιστούν με τις απαιτήσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης.

Επίσης, βελτίωσαν τις δεξιότητες των παραγωγών στην οικονομική διαχείριση των εκμεταλλεύσεών τους, καθώς και τη χρήση των λογιστικών τους βιβλίων» , αναφέρεται μεταξύ άλλων στη μελέτη.

Νόμοι χωρίς πρακτικό αντίκρισμα

Όπως αναφέρεται στη μελέτη, οι υπουργικές αποφάσεις σχετικά με την ίδρυση ενός εθνικού συστήματος Γεωργικών Συμβουλών εκδόθηκαν το 2006, ενώ το Σύστημα «δημιουργήθηκε» το 2007. Παρ’ όλα αυτά, σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί, ελάχιστοι παραγωγοί έλαβαν γεωργικές συμβουλές μέχρι σήμερα. Στη μελέτη σημειώνεται, επίσης, ότι η τότε επιλογή της ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ ήταν να υλοποιηθεί μόνο το Υπομέτρο 1.1.4.

Ωστόσο, το Μέτρο 2, που συνιστά την επί της ουσίας εφαρμογή του συστήματος των γεωργικών συμβουλών, ως γνωστόν, μέχρι σήμερα, και ενώ έχουν μεσολαβήσει δύο ΠΑΑ, δεν έχει προκηρυχθεί. Στη μελέτη αναφέρονται και ορισμένοι παράγοντες που μέχρι σήμερα έχουν συμβάλει στην επί της ουσίας απουσία συμβουλευτικών υπηρεσιών στον πρωτογενή τομέα της χώρας, όπως η μέχρι πρότινος ελλιπής εκπαίδευση των υποψήφιων γεωργικών συμβούλων, η έλλειψη ενημέρωσης των παραγωγών για τα οφέλη των συμβουλευτικών υπηρεσιών, καθώς και η νοοτροπία μερίδας αγροτών που εστίαζαν μόνο σε υπηρεσίες σχετικές με τις ευρωπαϊκές ενισχύσεις, επιζητώντας μόνο βραχυπρόθεσμα οφέλη και αγνοώντας τη σημασία της ενσωμάτωσης της γνώσης και της καινοτομίας στο χωράφι τους.

Καταλήγοντας, στη μελέτη του ΓΠΑ αναφέρεται ότι λόγω της αναδιάρθρωσης της δομής των κρατικών υπηρεσιών για την παροχή γεωργικών συμβουλών στους αγρότες, με τη συγχώνευση υπηρεσιών που μεταφέρθηκαν από τοπικό σε κεντρικό επίπεδο (στον ΕΛΓΟ – «Δήμητρα» και στο ΥΠΑΑΤ) οι υπηρεσίες αυτές σταδιακά έφθιναν. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι γεωπόνοι που ενσωματώθηκαν στις κεντρικές υπηρεσίες μετατράπηκαν σε «γραφειοκράτες».

Έτσι, λοιπόν, το κενό που δημιουργήθηκε δεν αναπληρώθηκε ποτέ από τη δημιουργία ενός αξιόπιστου Συστήματος Γεωργικών Συμβουλών, ενώ «τον ρόλο των συμβούλων υποκατέστησαν οι κατά τόπους υπάλληλοι των καταστημάτων γεωργικών εφοδίων, που δεν έχουν καταφέρει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των αγροτών», σημειώνεται.