Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στην χώρα μας προκάλεσαν σημαντική ζημιά στα σιτηρά, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα προέκυψε στα σκληρά σιτηρά, κυρίως στις περιοχές της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Κερδισμένοι βγήκαν μόνο οι παραγωγοί που πρόλαβαν τις βροχές και θέρισαν τις καλλιέργειες τους, αλλά αυτοί αποτελούν μικρό ποσοστό.
Μάχη με τον χρόνο δίνουν οι Θεσσαλοί σιτοπαραγωγοί από τις αρχές της εβδομάδας, οπότε σταμάτησαν οι βροχοπτώσεις και ανέβηκε η θερμοκρασία, με τις μηχανές να παίρνουν φωτιά προκειμένου να ολοκληρωθούν οι αλωνισμοί. Οι προσδοκίες των παραγωγών είναι χαμηλές, αναφορικά με τις τιμές, αφού η ξηρασία του Μαΐου, σε συνδυασμό με τις συνεχείς βροχοπτώσεις του Ιουνίου, υποβάθμισαν σημαντικά το προϊόν. Σύμφωνα με τους γεωπόνους του κάμπου, «φέτος παρατηρείται μείωση της καλλιεργούμενης ποσότητας από 30% έως 50%, ενώ αντίστοιχη είναι και η ποιοτική υποβάθμιση του σκληρού σίτου, καθώς το ειδικό βάρος, από 80%-82% που ίσχυε πέρυσι, οι φετινές βροχές το μείωσαν σε 76% (με τα σιτηρά στα χωράφια να έχουν ασπρίσει σημαντικά). Οι φετινές αποδόσεις κυμαίνονται στα ξηρικά από 200-300 κιλά\στρ και στα ποτιστικά από 300-400 κιλά\στρ. Σχετικά με τον αλωνισμό, αυτός κορυφώνεται τούτες τις μέρες που ανέβηκε ο υδράργυρος, με τις μηχανές να χτυπούν υπερωρίες, ενώ βοήθησαν σημαντικά και οι έμποροι, οι οποίοι δέχτηκαν να αποθηκεύσουν το προϊόν ακόμη και με 15%-16% υγρασία».
Όσον αφορά τις τιμές, μπορεί η ΕΑΣ Βόλου να ανακοίνωσε πρόσφατα την τιμή συγκέντρωσης του σκληρού στα 19 λεπτά το κιλό για τα μέλη της, αλλά η εκτίμηση των υπολοίπων παραγωγών είναι ότι σε πρώτη φάση η αγορά θα προσφέρει γύρω στα 18 λεπτά\κιλό, ενώ για τα ελάχιστα ποιοτικά σιτηρά, η προσφορά θα αγγίξει τα 21-22 λεπτά.
Ο καθυστερημένος αλωνισμός προβληματίζει και την ΕΑΣ Τρικάλων, η οποία δεν έχει ανακοινώσει τιμές. Οι αποδόσεις κινούνται στα σκληρά 300-350 κιλά το στρέµµα. Πέρυσι, η ΕΑΣ Τρικάλων είχε δώσει και για τα σιτάρια και για τα κριθάρια 17 λεπτά το κιλό. Πολλά θα εξαρτηθούν και από τη γείτονα ανταγωνιστικά χώρα, την Ιταλία, η οποία αντιμετωπίζει επίσης πρόβλημα με τις καιρικές συνθήκες, υποβαθμίζοντας περαιτέρω την ποιότητα του προϊόντος.
Κι ενώ ο αλωνισμός βρίσκεται εδώ και λίγες ημέρες σε εξέλιξη σχεδόν σε όλη τη χώρα, οι καιρικές συνθήκες φαίνεται πως πρόλαβαν να «θερίσουν» τα σιτηρά στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Τόσο η πολύμηνη ανομβρία και η ξηρασία όσο και οι καταρρακτώδεις βροχές και το χαλάζι –σε ορισμένες περιοχές– που ακολούθησαν, είχαν ως αποτέλεσμα να προκληθούν σημαντικές καταστροφές οι οποίες, σε κάποιες περιπτώσεις, αγγίζουν ακόμη και το 80% με 90% της παραγωγής.
Στη Δυτική Μακεδονία, και σε καλλιέργειες που αναπτύσσονται σε ορεινές περιοχές της Κοζάνης, οι ζημίες στα μαλακά σιτηρά είναι εκτεταμένες, με συνέπεια τη μείωση της παραγωγής κατά 80%. Στα Γρεβενά, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού, Χρυσόστομος Παυλίδης, τόνισε πως υπάρχουν αγροί με σιτάρια που έχουν μείνει στους 10-15 πόντους. Ίδια κατάσταση και στην Κοζάνη. Ο γεωπόνος της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Εορδαίας, Αναστάσιος Ίτσκος, επισήμανε ότι πολλοί αγρότες των ορεινών περιοχών δεν αλωνίζουν, ενώ μειωμένη κατά 60%-70% θα είναι η παραγωγή, συγκριτικά με πέρσι. Το ίδιο πρόβλημα παρατηρείται ακόμη και στα πεδινά χωράφια. «Από 400 κιλά που θα έδιναν ανά στρέμμα, αναμένεται να αποδώσουν γύρω στα 150 κιλά», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Εικόνα καταστροφής και σε Κιλκίς και Θεσσαλονίκη. Ο πρόεδρος της ΕΑΣΘ, Χρήστος Τσιχίτας, ανέφερε πως υπάρχουν πολλά προβλήματα με τα σκληρά σιτάρια στις ορεινές περιοχές, λόγω υγρασίας, και αντίστοιχα πολύ μεγάλη πτώση στην παραγωγή. «Εκεί που είχαμε 300 και 400 κιλά το στρέμμα, σήμερα η παραγωγή φτάνει στα 100 με 180 κιλά το στρέμμα», επισημαίνει. Ζήτημα, κατά τον πρόεδρο της ΕΑΣΘ, υπάρχει τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα, σε περιοχές όπου υπήρξαν έντονα καιρικά φαινόμενα, παράγοντες που προκαλούν πρόσθετο ζήτημα στην τιμή του προϊόντος. Παρόλα αυτά, εκτίμησε ότι οι τιμές σε σχέση με πέρσι θα είναι ανοδικές, γιατί η φετινή παραγωγή δεν είναι η αναμενόμενη και είναι μικρή. Ο κ. Τσιχίτας, αναφορικά με τις τιμές, πρόσθεσε ότι κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί και κανείς δεν μπορεί να κάνει ασφαλή πρόβλεψη. «Οι τιμές που ακούγονται τελευταία, 21 και 22 λεπτά, και για οποιαδήποτε εμπορική αξία θέλουμε να μιλήσουμε, δεν φτάνουν για να ισορροπήσει την άσχημη κατάσταση», κατέληξε. Αποκαρδιωτική η εικόνα και στη νότια Χαλκιδική, τον λεγόμενο κάμπο της Καλαμαριάς. Ο πρόεδρος της ΕΑΣ Χαλκιδικής «Ένωση», Φώτης Γλαράκης, χαρακτήρισε το φετινό φαινόμενο πρωτοφανές και την κατάσταση τραγική, επισημαίνοντας πως η καλλιέργεια των σιτηρών έχει κατά 80%-90% καταστραφεί, ενώ η μέση παραγωγή για ένα στρέμμα δεν ξεπερνά τα 80 κιλά, όταν την περσινή χρονιά το στρέμμα έδινε 250-300 κιλά σιτάρι.
Δύσκολη, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα είναι η φετινή χρονιά για τους σιτοπαραγωγούς της Στερεάς Ελλάδας. Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν σε όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας των σιτηρών είχαν σαν αποτέλεσμα τις χαμηλές αποδόσεις και την υποβάθμιση της ποιότητας. Για το σκληρό σιτάρι, το ειδικό βάρος κυμαίνεται στο 72, με βάση την ποιοτική κατάταξη Σ1 στο 80 και πάνω. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει σαν αποτέλεσμα οι παραγωγοί να αναγκάζονται να πωλούν σε αρκετά χαμηλές τιμές τη σοδειά τους. Σύμφωνα με τον παραγωγό από τη Θήβα, Ηλία Χατζηδούρο, η κατάσταση είναι αποκαρδιωτική:
«Οι αποδόσεις των σιτηρών θα είναι μειωμένες πάνω από 40% σε σχέση με πέρυσι. Από τα 650 κιλά το στρέμμα για το σκληρό σιτάρι, θα πέσουμε κάτω από 450 κιλά στα ποτιστικά χωράφια. Από τις πρώιμες ποικιλίες, των οποίων η συλλογή έγινε πριν τις βροχές, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά διατηρηθήκαν με ειδικό βάρος πάνω από 80, ενώ για τις συλλογές μετά τις βροχές, πέφτει κάτω από το 75. Οι τιμές για τα ποιοτικά σιτάρια της κατηγορίας Σ1 κυμαίνονται από 0,23 έως 0,25 ευρώ το κιλό, εξαιτίας της αυξανόμενης ζήτησης. Για τα υποβαθμισμένα, οι τιμές διαμορφώνονται στα 0,16 έως 0,17 ευρώ το κιλό».
Την ίδια άσχημη εικόνα μας περιγράφει ο γεωπόνος και παραγωγός από την περιοχή του Δομοκού, Χρήστος Πετρόπουλος:
«Στις πεδινές περιοχές της επαρχίας Δομοκού, ξεκίνησε αυτές τις ημέρες ο θερισμός των σιτηρών. Οι βροχοπτώσεις και γενικότερα οι κλιματολογικές συνθήκες δεν ευνόησαν την καλλιέργεια των σιτηρών, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις για τη φετινή χρονιά να είναι μειωμένες και ποιοτικά υποβαθμισμένες. Οι παραγωγοί θα πάρουν κάτω από 400 κιλά το στρέμμα στο σκληρό σιτάρι, σε σύγκριση με πέρυσι, που ξεπέρασαν τα 600 κιλά. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και το κριθάρι, με εξαιρετικά μειωμένες αποδόσεις. Η κλιματική αλλαγή είναι πλέον δεδομένη και θα πρέπει να στραφούμε στην αναζήτηση ποικιλιών ανθεκτικών στις ευμετάβλητες καιρικές συνθήκες.
Στη Θράκη, το αλώνισμα ξεκίνησε εδώ κι ένα δεκαήμερο στον νομό Ξάνθης, μεταφέρει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου «Ενότητα» Δήμου Τοπείρου Ξάνθης, Κώστας Δαλάτσης, ο οποίος καλλιεργεί σιτάρι. «Ο καιρός δεν βοηθάει, γιατί έχει συχνά ψιχάλες, που όταν ξεκινούν σταματάμε, άρα θα αργήσει να ολοκληρωθεί το αλώνισμα. Ευτυχώς, η ποιότητα είναι καλή τη φετινή χρονιά για το μαλακό και το σκληρό σιτάρι, το οποίο πηγαίνει για παρασκευή ζυμαρικών». Ο κ. Δαλάτσης αναφέρει ότι οι αποδόσεις είναι μέτριες προς καλές. Εκτιμά ότι οι καλλιεργούμενες εκτάσεις κυμαίνονται στα περσινά επίπεδα.
Ο πρόεδρος της ΕΑΣ Έβρου, Λάζαρος Κιτσικίδης, μεταφέρει στην «ΥΧ» ότι η φετινή παραγωγή είναι πολύ καλή και ο καιρός δεν επηρέασε αρνητικά την καλλιέργεια. «Τα σιτάρια μας κράτησαν τις πρωτεΐνες και εκτιμώ ότι η τιμή θα πιάσει τα 20λεπτά. Θα έχουμε καλή σοδειά και καλή τιμή» αναφέρει, προσθέτοντας ότι σε πολλές περιοχές της χώρας τα σιτάρια άσπρισαν από τις βροχές, άρα διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην ποιότητα. Παρά την καλή ποιότητα, η καλλιέργεια του σιταριού φθίνει στον νότιο Έβρο, σε σημείο τα στρέμματα να είναι μειωμένα σε ποσοστό 50% συγκριτικά με πέρυσι, χρονιά που η τιμή κινήθηκε στα 18 λεπτά. Εγκαταλείποντας το σιτάρι, οι αγρότες του νοτίου Έβρου στρέφονται στο βαμβάκι, τον ηλίανθο και τα αρωματικά. Το αλώνισμα ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα. Το σιτάρι του Έβρου εξάγεται στην Ιταλία μέσω της ΕΑΣ. «Πουλάμε στον Ιταλό, τον Καζίλο, που είναι ο μεγαλύτερος έμπορος του κόσμου», αναφέρει ο κ. Κιτσικίδης.
Ο Αναστάσιος Πεφτίνας καλλιεργεί σιτάρι στον Άγιο Αθανάσιο Δράμας, όπου σπέρνεται μαλακό και σκληρό σιτάρι. «Ο καιρός μέχρι στιγμής βοηθάει» λέει, προσθέτοντας ότι έριξε μόνο ψιλή βροχή. Στη Δράμα, αλωνίστηκαν λίγα μαλακά και λίγα σκληρά. Για την τιμή δεν γνωρίζουν ακόμη τι θα γίνει, ακούγονται τα 20 λεπτά. Ορισμένοι Δραμινοί παραγωγοί έχουν συμβολαιακή με γνωστή αλευροποιία της Θράκης και με γνωστή εταιρία ζυμαρικών. «Για όσους έχουν συμβάσεις, η τιμή στο σκληρό είναι στα 20 λεπτά και στο μαλακό στα 18-20».
Σε κάποιες περιοχές, όπως η Χωριστή Δράμας, έπεσαν φέτος οι στρεμματικές αποδόσεις, σημειώνει ο κ. Πεφτίνας, ενώ στον Άγιο Αθανάσιο πήγε καλύτερα η απόδοση φτάνοντας και τα 500 κιλά/στρέμμα στο σκληρό. «Εξαρτάται και από τις ποικιλίες που επιλέγουμε. Είμαστε ακόμη στην αρχή στο αλώνισμα», επισημαίνει.
Το αλώνισμα του κριθαριού προχωράει καλά στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκη και οι στρεμματικές αποδόσεις είναι υψηλές στις περιοχές που αλώνισαν. Αρκετοί είναι οι παραγωγοί που επιλέγουν τη συμβολαιακή γεωργία με τη Ζυθοποιία Μακεδονίας – Θράκης και η τιμή για το κριθάρι παραμένει σταθερή στα 21λεπτά.
Ρεπορτάζ Αφροδίτη Χρυσοχόου, Μαρία Αμπατζή, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος
