Αποζημιώσεις – Στην Κομισιόν το αίτημα των υπουργών Γεωργίας και των ευρωπαίων αγροτών για τις καταστροφές από τον παγετό

Ντόμινο επιπτώσεων σε κύριες καλλιέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκάλεσε ο παγετός που έπληξε σταδιακά μία σειρά κρατών-μελών, με την απειλή να παραμένει ακόμη ορατή για τον Μάιο.

Δενδρώδη, από ροδάκινα και νεκταρίνια μέχρι αμύγδαλα, οινοστάφυλα, κηπευτικά, μέλι, ακόμη και σιτηρά, επλήγησαν ανεπανόρθωτα από τις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, προκαλώντας σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα των παραγωγών σε Γαλλία, Βόρεια Ιταλία, Νότια Γερμανία, Αυστρία, Τσεχία, Ισπανία και Ελλάδα.

Το μέγεθος των ζημιών είναι τόσο μεγάλο, ώστε άρχισαν σημαντικές διεργασίες για να δοθεί πολιτική λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αρκεί να σημειωθεί ότι μόνο σε Γαλλία και Ιταλία οι απώλειες σε φρούτα ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ.

Το μέτωπο που έχει δημιουργηθεί έχει δύο κατευθύνσεις: Οι ευρωπαϊκές αγροτικές οργανώσεις COPA και COGECA ζήτησαν τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ ολοκληρώθηκε ο πρώτος γύρος συζητήσεων ανάμεσα στους υπουργούς Γεωργίας των πληττόμενων κρατών-μελών, με την Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ιταλία στην πρώτη γραμμή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια του άτυπου Συμβουλίου των υπουργών Γεωργίας τη Μ. Δευτέρα 26/4, σε συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών, οι αρμόδιοι υπουργοί ενημέρωσαν τους ομολόγους τους και την Επιτροπή και πιέζουν, ώστε να βρεθούν πόροι για τη στήριξη των παραγωγών και την ενεργοποίηση όλων των απαραίτητων εργαλείων.

Ο Έλληνας υπουργός, Σπήλιος Λιβανός, χαρακτήρισε πρωτοφανείς τις ζημιές, καθώς δεν αφορούν μόνο την πρωτογενή παραγωγή, αλλά και τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και κάλεσε τους ομολόγους του να αντιδράσουν άμεσα: «Παρόλο που σε αυτό το στάδιο είναι πρώιμο να εκτιμηθεί ο ακριβής αντίκτυπος των πρόσφατων δυσμενών καιρικών συνθηκών στις πληγείσες καλλιέργειες, οφείλουμε να αντιδράσουμε εγκαίρως σε επίπεδο ΕΕ. Ως εκ τούτου, λαμβάνοντας υπόψη την εξαιρετική σοβαρότητα της κατάστασης, ιδιαίτερα στους οπωρώνες, τεκμηριώνεται η ενεργοποίηση όλων των πιθανών έκτακτων και πρόσθετων μέτρων σε επίπεδο ΕΕ, όπως το άρθρο 221 της ΚΟΑ για την αποζημίωση των πληγέντων παραγωγών».

Επιπλέον, επισήμανε την ανάγκη επέκτασης όλων των παρεκκλίσεων COVID-19 που θεσπίστηκαν το 2020 σχετικά με τα επιχειρησιακά ταμεία και τα επιχειρησιακά προγράμματα έτους 2021, καθώς η πανδημία έχει παραταθεί.

Το θέμα αναμένεται να τεθεί στην ημερήσια διάταξη στο επόμενο Συμβούλιο υπουργών στα τέλη Μαΐου, ώστε να έχει ολοκληρωθεί η αποτίμηση των ζημιών. Πάντως, στις Βρυξέλλες, και στην αρμόδια Διεύθυνση Γεωργίας, οι οργανώσεις COPA και COGECA απέστειλαν ένα συγκεντρωτικό αρχείο που περιγράφει αναλυτικά το μέγεθος της ζημιάς ανά χώρα και προϊόν και, με επιστολή τους ζητούν την άμεση παρέμβαση της Επιτροπής ώστε να διευκολυνθούν τα πληττόμενα κράτη-μέλη, τα οποία έχουν εξάλλου επιβαρυνθεί και από την κρίση της πανδημίας.

Ελλάδα

Όπως αναφέρεται στην πολυσέλιδη αναφορά, για την Ελλάδα, το κόστος της ζημιάς ανέρχεται -σε πρώτη εκτίμηση- σε 300 εκατ. ευρώ, ποσό που είχε αποκαλύψει πριν από λίγες ημέρες σε ρεπορτάζ της η «ΥΧ». «Πρόκειται για καταστροφή που σε πολλές περιπτώσεις φτάνει το 100%», σημειώνεται χαρακτηριστικά. «Θεσσαλία, Κεντρική και Δυτική Μακεδονία έχουν κυρίως πληγεί, με τις μόνιμες καλλιέργειες να έχουν υποστεί και τις μεγαλύτερες ζημιές».

Στην αναφορά επισημαίνεται όλο το χρονικό της καταστροφής, από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τον Απρίλιο, όπως καταγράφεται από τη Δυτική Μακεδονία έως και την Πελοπόννησο. Αμύγδαλα, αχλάδια, δαμάσκηνα, βερίκοκα, νεκταρίνια, κεράσια, επιτραπέζια και βιομηχανικά ροδάκινα είναι οι καλλιέργειες που υπέστησαν και τις μεγαλύτερες ζημιές, ενώ στον κατάλογο προστίθενται βιομηχανική ντομάτα, κηπευτικά και σιτηρά.

Μάλιστα, νέες πληροφορίες της «ΥΧ» κάνουν λόγο για εκτιμήσεις ζημιών που μπορούν να αγγίξουν και τα 500 εκατ. ευρώ, κάτι που αναμένεται να καταγραφεί προσεχώς.

Ιταλία

Στη γειτονική Ιταλία, η εικόνα είναι εξίσου απελπιστική. Ροδάκινα, νεκταρίνια, βερίκοκα, αμύγδαλα, δαμάσκηνα, κεράσια, ακτινίδια, αχλάδια και μήλα έχουν καταστραφεί από τον παγετό, με τη ζημιά να εκτιμάται στο 1 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, στην Τοσκάνη, οι απώλειες όσον αφορά τις νέες φυτείες σε οινοστάφυλα δεν αποκλείεται να φτάσουν το 50%, αν και απαιτείται ακόμα χρόνος για να ολοκληρωθεί η αποτίμηση της ζημιάς.

Γαλλία

Το κρασί όμως φαίνεται ότι έχει χτυπηθεί κυρίως στη Γαλλία, καθώς έχει χαθεί το 30% της παραγωγής σε οινοστάφυλα, ποσοστό που ισοδυναμεί με ζημιά που αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ μόνο για το στάδιο της παραγωγής, χωρίς δηλαδή να υπολογίζεται η προστιθέμενη αξία των προϊόντων από την εμφιάλωση ή/και τις εξαγωγές. Παράλληλα, υπολογίζεται ότι η Γαλλία έχει απολέσει το ήμισυ της παραγωγής της σε φρούτα, που εκτιμάται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ.

Ισπανία

Στην Ισπανία, και δη στην κοιλάδα του Έβρου, αρκετές δεκάδες χιλιάδες εκτάρια από ροδάκινα, νεκταρίνια, βερίκοκα, αμύγδαλα, κελυφωτά φιστίκια, δαμάσκηνα, κεράσια, αχλάδια και μήλα έχουν καταστραφεί από τον παγετό. Όσον αφορά την παραγωγή οίνου, και αυτή αναμένεται μειωμένη.

Γερμανία

Στη Γερμανία, οι υψηλές θερμοκρασίες που προηγήθηκαν του παγετού επηρέασαν τους αμπελώνες στην περιοχή Baden, χωρίς μέχρι αυτήν τη στιγμή να έχει υπολογιστεί η ζημιά. Οι μεγάλες απώλειες, πάντως, καταγράφονται στα πυρηνόκαρπα, και ειδικά στις δαμασκηνιές της Νότιας Γερμανίας, όπου η ζημιά φτάνει και το 95% σε πολλές περιπτώσεις.

Τσεχία

Στην Τσεχία, ο παγετός χτύπησε μέχρι τώρα κυρίως τα βερίκοκα, ενώ εκτιμάται ότι και τα ζαχαρότευτλα έχουν επηρεαστεί από τις καιρικές συνθήκες. Σημειώνεται ότι όσον αφορά την καλλιέργεια ζαχαρότευτλων καταγράφονται σημαντικές ζημιές και σε Ουγγαρία, Σλοβακία, Νότια Γερμανία και Γαλλία.

Μελισσοκομία

Όσον αφορά την παραγωγή μελιού, οι ζημιές είναι επίσης μεγάλες. Οι χαμηλές θερμοκρασίες επηρέασαν την ανάπτυξη των αποικιών των μελισσών (η ωοτοκία των προνυμφών θα καθυστερήσει τουλάχιστον τρεις εβδομάδες). Σε Ιταλία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Γαλλία, η παραγωγή μελιού ακακίας αναμένεται να είναι πολύ χαμηλή, σχεδόν ανύπαρκτη.