Βαμβάκι: Μεγάλες ανακατατάξεις στην αγορά, λέει το USDA

Στην Ελλάδα, η έκταση της καλλιέργειας βαμβακιού, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, περιορίστηκε το 2022 σε 2,54 εκατ. στρέμματα, παρουσιάζοντας μείωση ως προς το προηγούμενο έτος (-3,2%)

του Γιάννη Τσιφόρου

Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, η παγκόσμια παραγωγή εκκοκκισμένου βαμβακιού προβλέπεται την περίοδο 2023/2024 να περιοριστεί σε 24,47 εκατ. τόνους, παρουσιάζοντας πτώση ως προς την προηγούμενη (-5,3%). Αντίθετα, αισθητή άνοδος προβλέπεται στην κατανάλωση (+4,5%), που αναμένεται να κυμανθεί σε 25,23 εκατ. τόνους, ενισχύοντας τη ζήτηση στην παγκόσμια αγορά του προϊόντος. Έντονη, εξάλλου, άνοδος αναμένεται στο παγκόσμιο εμπόριο, με σημαντική αύξηση του όγκου των εισαγωγών και των εξαγωγών (+16,5% και +17% αντίστοιχα, βλ. Πίνακα 1).

Πίνακας 1: Εκτιμήσεις παγκόσμιας αγοράς εκκοκκισμένου βαμβακιού
(σε χιλ. τόνους)

	2023/2024*	2022/2023	2021/2022	Μεταβολή (%) 2023/2024 -2022/2023
Παραγωγή	24.471	25.844	25.174	-5,3
Κατανάλωση	25.229	24.147	25.246	4,5
Εισαγωγές	9.422	8.087	9.280	16,5
Εξαγωγές	9.421	8.052	9,405	17,0
Αποθέματα τέλους	19.587	20.287	18.398	-3,5

Πηγή: USDA, Cotton world markets and trade, 12/9/2023, (*) Προβλέψεις

Η πτώση της παγκόσμιας παραγωγής συνδέεται κυρίως με την αναμενόμενη σημαντική μείωσή της στην Κίνα (-12%) και στις ΗΠΑ (-9%) και σε μικρότερο βαθμό στη Βραζιλία και στην Ινδία, ενώ αντίθετα ανάκαμψη της παραγωγής προβλέπεται στο Πακιστάν, μετά τη μεγάλη μείωσή της κατά την προηγούμενη περίοδο.

Επιπλέον, η άνοδος της ζήτησης για προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και οι σχετικά χαμηλότερες τιμές του βαμβακιού κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου σε σύγκριση με την προηγούμενη, αναμένεται να στηρίξουν την αύξηση της χρήσης του από τη βιομηχανία νηματουργίας (+4,5%), ιδιαίτερα στο Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, το Βιετνάμ και την Τουρκία. Τα παγκόσμια αποθέματα του προϊόντος προβλέπεται την περίοδο 2023/2024 να περιοριστούν σε 90 εκατ. δέματα (μπάλες 480 λιβρών), μέγεθος μειωμένο ως προς την προηγούμενη (-3,5%).

Ωστόσο, οι τιμές του βαμβακιού στη διεθνή αγορά, με βάση τον δείκτη τιμών CotlookA, αναμένεται να κυμανθούν σε επίπεδο σχεδόν παραπλήσιο εκείνου της προηγούμενης περιόδου (Γράφημα 1).

Γράφημα 1: Παγκόσμια αποθέματα βαμβακιού και δείκτης τιμών Cotlook A (2018-2023)

Πηγή: USDA, ERS, Cotton and wool outlook, 14/9/2023

Μειωμένες οι ελληνικές εξαγωγές

Στην Ελλάδα, η έκταση της καλλιέργειας βαμβακιού, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις (στοιχεία υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 25/9/2023), περιορίστηκε το 2022 σε 2,540 εκατ. στρέμματα, παρουσιάζοντας μείωση ως προς το προηγούμενο έτος (-3,2%), ενώ αύξηση σημείωσε η εγχώρια παραγωγή σύσπορου βαμβακιού που ανήλθε σε 915.000 τόνους (+5,3%).

Ωστόσο, οι εξαγωγές εκκοκκισμένου προϊόντος περιορίστηκαν το 2022 σε 268.000 τόνους, αξίας 629 εκατ. ευρώ, μεγέθη μειωμένα σε σύγκριση με το 2021 κυρίως ως προς τον όγκο (-30%) και πολύ λιγότερο ως προς την αξία (-8%). Να σημειωθεί πάντως ότι η μεγάλη αύξηση της μέσης εξαγωγικής τιμής της χώρας στο διάστημα της διετίας 2021-2022 (+31,6% και +31,3% αντίστοιχα) έρχεται ως συνέπεια της ανόδου της ζήτησης του προϊόντος στην παγκόσμια αγορά (Πίνακας 2).

Πίνακας 2: Αξία και όγκος εξαγωγών εκκοκκισμένου βαμβακιού Ελλάδος (2018-2022)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 17/8/2023)

Η Τουρκία εξακολουθεί να αποτελεί την κυριότερη χώρα προορισμού, καλύπτοντας το 2022 μεγαλύτερο μέρος του όγκου και της αξίας εξαγωγών (49% και 50% αντίστοιχα) και ακολουθούν κατά σειρά η Αίγυπτος, το Πακιστάν, η Ινδονησία και το Μπαγκλαντές. Καλύτερες όμως αγορές από άποψη υψηλότερης μέσης τιμής εξαγωγής ήταν το Βέλγιο, η Γαλλία και η Τυνησία (Πίνακας 3).

Πίνακας 3: Εξαγωγές εκκοκκισμένου βαμβακιού Ελλάδος στις 20 πρώτες χώρες προορισμού (2022)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 17/8/2023)

Αρνητικές οι προβλέψεις του 2023

Οι πρόσφατες και εκτεταμένες καταστροφές στην καλλιέργεια του προϊόντος από τις πλημμύρες που ενέσκηψαν στη Θεσσαλία, η οποία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος μεταξύ των περιφερειών της χώρας (36% της έκτασης και 37% της παραγωγής το 2022), είχαν ως συνέπεια την πτώση της έκτασης και της εγχώριας παραγωγής βαμβακιού.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πρόσφατες προβλέψεις (στοιχεία USDA, 12/9/2023), η έκταση της καλλιέργειας στην Ελλάδα αναμένεται την περίοδο 2023/2024 να περιοριστεί ως προς την προηγούμενη σε 2,1 εκατ. στρέμματα, παρουσιάζοντας σημαντική μείωση (-17,6%).

Πτώση εξάλλου προβλέπεται στην εγχώρια παραγωγή εκκοκκισμένου βαμβακιού, που αναμένεται να περιοριστεί σε 223.000 τόνους (-29%), συνοδευόμενη από σημαντική μείωση του όγκου των εξαγωγών, που προβλέπεται να κυμανθούν σε 239.000 τόνους (-26%). Γενικότερα, πάντως, αρνητικές φαίνονται οι προοπτικές στις ελληνικές εξαγωγές εκκοκκισμένου βαμβακιού κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.

Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις (στοιχεία Eurostat, monthly trade, 15/9/2023), στο πρώτο εξάμηνο του 2023 οι εξαγωγές του προϊόντος εκτιμώνται σε 138.271 τόνους, αξίας 280 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους, άνοδο ως προς τον όγκο (-12%), αλλά με μείωση ως προς την αξία (-8%).

Η πτώση στην αξία συνδέεται με την αρνητική μεταβολή στη μέση τιμή εξαγωγής του προϊόντος, η οποία περιορίστηκε το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε 2,03 ευρώ/κιλό, σημειώνοντας σημαντική μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022 (2,46 ευρώ/κιλό).

Θετική ωστόσο θεωρείται η επίδραση στις ελληνικές εξαγωγές βαμβακιού προς την Τουρκία, οι εισαγωγές της οποίας αναμένεται την περίοδο 2023/2024 να αυξηθούν σε 958.000 τόνους, μέγεθος αυξημένο ως προς την προηγούμενη (+5%), ενώ μεγαλύτερη προβλέπεται η άνοδος της χρήσης του προϊόντος στη χώρα (+6,7%).

Θετική, εξάλλου, θεωρείται η επίδραση της ανόδου της ζήτησης βαμβακιού στη νηματουργία του Πακιστάν (+15%) και του Μπαγκλαντές (+8,5%), δύο χωρών που εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό προορισμό των ελληνικών εξαγωγών.