Αφιέρωμα Βιοδιεγέρτες: Στο επίκεντρο του παγκόσµιου συνεδρίου της EBIC η βιωσιµότητα της γεωργίας

Το τριήμερο 22-24 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το διαδικτυακό συνέδριο «Farm to Fork Europe». Την εκδήλωση διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βιομηχανίας των Βιοδιεγερτών (ΕΒΙC) και το περιοδικό New Ag International. Θέμα της, οι αναδυόμενες προοπτικές και τάσεις στην ευρωπαϊκή αγροδιατροφή και ο ρόλος των βιοδιεγερτών στη «νέας γενιάς» αγροδιατροφική αλυσίδα.

Στόχος της να προσφέρει ένα καινοτόμο και διαδραστικό γεγονός, που θα θέσει τις βάσεις της δημόσιας συζήτησης για ένα βιώσιμο μέλλον στη γεωργία και τα τρόφιμα, προς όφελος παραγωγών, καταναλωτών, επιχειρήσεων και διαμορφωτών της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Farm to Fork Europe εκπροσωπήθηκαν μεταξύ άλλων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Οργανισμός Γεωργίας και Τροφίμων (FAO) των Ηνωμένων Εθνών και μια πλειάδα επιχειρήσεων θρέψης και φυτοπροστασίας. Υποστηρικτής της διοργάνωσης ήταν επίσης ο Σύνδεσμος Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμάτων (ΣΠΕΛ).

Τα συμπεράσματα

Αν και ήδη έχει γίνει αντιληπτή η σημασία των βιοδιεγερτών ως πολύτιμα εργαλεία για τη φυτική παραγωγή, καμία αγροτική και τεχνολογική καινοτομία δεν αποτελεί πανάκεια και «χρυσή» λύση για έναν βιώσιμο πρωτογενή τομέα. Αυτό ήταν το επιμύθιο της τριήμερης εκδήλωσης, με την επισήμανση ότι η μεγαλύτερη καινοτομία που απαιτείται είναι η αλλαγή τρόπου σκέψης για όλους τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα αγροδιατροφής.

Άπαντες και ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις εισροών, θα πρέπει να σκεφτούν περισσότερο ολιστικά, ώστε οι καινοτομίες που αναπτύσσουν να εντάσσονται σε ένα σύνθετο οικολογικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, όπου θα ενσωματώνονται οι νέες καλλιεργητικές πρακτικές.

«Εxperts» της βιομηχανίας των εφοδίων, επενδυτές και εκπρόσωποι φορέων του πρωτογενούς τομέα, συμμετείχαν στα θεματικά πάνελ των συζητήσεων, παρουσιάζοντας και ανταλλάσσοντας απόψεις.

Παρά τις σημαντικές προκλήσεις που τέθηκαν επί τάπητος, υπήρξε ευρεία ομοφωνία ότι τα προϊόντα βιοδιεγερτών παρέχουν στους παραγωγούς νέα, πολύτιμα εργαλεία για τη βελτίωση της ποιότητας, των αποδόσεων και της αποδοτικότητας της θρέψης των καλλιεργειών, όπως επίσης και για την ανθεκτικότητα των φυτών, υπό δύσκολες και ευμετάβλητες συνθήκες.

Το Farm to Fork Europe κάλυψε πλειάδα θεμάτων που περιλάμβανε τις επενδύσεις, την οπτική των παραγωγών σχετικά με τη «νέας γενιάς» αλυσίδα αγροδιατροφής, τις ανατρεπτικές γεωργικές τεχνολογίες, τις πολιτικές και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, καθώς και την αξιοποίηση και ενσωμάτωση αναδυόμενων τεχνολογιών, όπως το Blockchain στην ιχνηλασιμότητα των τροφίμων.

Ημέρα 1η: Επενδύσεις σε μια Βιώσιμη Γεωργία

Ο πρόεδρος του EBIC, Luca Bonini, «άνοιξε» τις εργασίες του διαδικτυακού συνεδρίου σημειώνοντας ότι η εκδήλωση αποτελεί μια ευκαιρία ώστε να αναπτυχθούν σχέσεις μεταξύ όλων των συμμετεχόντων στην αγροδιατροφική αλυσίδα, προς μια βιώσιμη γεωργία.

Όπως σημείωσε, το γεγονός συμπίπτει με τη δέκατη επέτειο από την ίδρυση του φορέα. Επίσης πρόσθεσε ότι πολλά από τα μέλη του EBIC είναι νεοφυείς επιχειρήσεις, γι’ αυτό και είναι σημαντικός ο παράγοντας της προσέλκυσης επενδύσεων.

Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, θέμα που απασχόλησε ήταν οι επιμέρους έννοιες της Βιώσιμης Γεωργίας, όπως η «Κλιματικά Έξυπνη Γεωργία». Επιπλέον, οι συμμετέχοντες εστίασαν στη φιλοσοφία και στο χρηματοδοτικό πλάνο επενδύσεων.

Επενδυτές και εκπρόσωποι επιχειρήσεων μοιράστηκαν τα δικά τους παραδείγματα και τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν, στην προσπάθειά τους να αντλήσουν σημαντικούς πόρους για να υλοποιήσουν τα σχέδια τους. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε το επενδυτικό τοπίο στην αγορά των βιοδιεγερτών. Σημαντικοί «παίκτες» της βιομηχανίας συζήτησαν για τις επενδύσεις, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, τον ρόλο της βιωσιμότητας και την ανάγκη δημιουργίας συνεργιών μεταξύ των επιχειρήσεων, ώστε να γίνουν οι κινήσεις που θα επιτρέψουν την πρόοδο του κλάδου.

Ενδιαφέρουσα ήταν η παρέμβαση του Συμβούλου Ανάπτυξης Νεοφυών Επιχειρήσεων, Δημήτρη Δρίση. Ο ίδιος ανέφερε ορισμένους παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην άντληση κεφαλαίων σε νεοφυείς επιχειρήσεις που αναπτύσσουν τεχνολογίες για βιοδιεγέρτες. Όπως είπε, θα πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρη διαφοροποίηση και σαφής προστιθέμενη αξία στο προϊόν ή υπηρεσία που προσφέρεται στον αγρότη.

Σημαντικό είναι επίσης να υπάρχει ένα ρεαλιστικό πλάνο χρηματοδότησης, έτσι ώστε να μην «ξεμείνει» η startup κατά την εξέλιξή της. Κατά τη διάρκεια της ενότητας τέθηκε και το ζήτημα του πλαισίου έγκρισης της ΕΕ σε βιολογικά προϊόντα, το οποίο όπως αναφέρθηκε είναι σε ορισμένες περιπτώσεις χρονοβόρο.

Στην ατζέντα της ενότητας περιλαμβανόταν και ο ρόλος του δημοσίου ως πηγή χρηματοδότησης και της έννοια του «κράτους – επιχειρηματία» που προωθεί την καινοτομία και συμβάλει στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Μεταξύ των ιδεών που αναδείχθηκαν ήταν η μονιμοποίηση του Farm to Fork Europe σε ετήσια βάση, ώστε οι «καταλύτες» του κλάδου να εργάζονται σε τακτική βάση για τη διαμόρφωση μιας βιώσιμης αλυσίδας αγροδιατροφής.

Ημέρα 2η: Βιοδιεγέρτες και Γεωργία «Νέας Γενιάς»

Οι ομιλητές εστίασαν στις τρέχουσες και μελλοντικές εξελίξεις της γεωργίας ακριβείας, της Τεχνητής Νοημοσύνης, της Κάθετης Γεωργίας και της σημασίας τους για την ανάπτυξη, αξιοποίηση και διάδοση των βιοδιεγερτών. Μέσω της θεματικής, παρουσιάστηκε ο ρόλος και η επίδραση των ανωτέρω τεχνολογιών στην αγορά και στη διάδοση των προϊόντων, καθώς και στην έρευνα και ανάπτυξή τους.

Αντικείμενο συζήτησης ήταν ο τρόπος με τον οποίο η νέα γενιά των επαγγελματιών του πρωτογενούς τομέα θα σχηματίσει ένα νέο όραμα, εστιασμένο στις ανατρεπτικές καινοτομίες. Επίσης συζητήθηκε ποια θα είναι η θέση των βιοδιεγερτών σε αυτή την «επόμενη ημέρα» και πώς θα συμμετάσχουν οι παραγωγοί και οι άλλοι κρίκοι της αλυσίδας.

Κατά τη διάρκεια της θεματικής ενότητας, έγινε αναφορά σε πρακτικές γεωργίας διατήρησης, σε συνδυασμό με την υποστήριξη προϊόντων βιοδιεγερτών, ώστε να καταδειχθεί η συμβολή τους στη διαμόρφωση της εργαλειοθήκης των παραγωγών.

Ο Γάλλος αγρότης και σύμβουλος Frederic Thomas, ειδικός στη γεωργία διατήρησης, μίλησε για τον τρόπο διαχείρισης των εκμεταλλεύσεών του, που περιλαμβάνουν καλλιέργεια κηπευτικών και προβατοτροφική μονάδα.

Στο τέλος της ενότητας παρουσιάστηκαν νέες τεχνολογίες, που εισάγουν τη φιλοσοφία της «καλλιέργειας ανά φυτό», όπως η ρομποτική. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην ενότητα, οι νέες αυτές τάσεις επιτρέπουν την εξαιρετικά στοχευμένη χρήση των εισροών και των βιοδιεγερτών.

Επιπλέον, εισάγονται νέες προσεγγίσεις στις καλλιεργητικές πρακτικές, όπως η διαχείριση των ζιζανίων μέσω του ηλεκτρισμού. Αποτέλεσμα αυτών, πιο υγιή εδάφη και πιο βιώσιμες και αποδοτικές καλλιέργειες.

Ημέρα 3η: Βιοδιεγέρτες στην Ευρεία Αγροδιατροφική Αλυσίδα

Στην τρίτη και τελευταία ενότητα της εκδήλωσης, παρουσιάστηκε η υπό υλοποίηση, ομώνυμη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Farm to Fork» («Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο»), που αποτελεί μέρος του «Green Deal» («Πράσινη Συμφωνία»). Όπως καταδείχθηκε από τους συμμετέχοντες, πρόκειται για μια πολιτική πρωτοβουλία που στοχεύει να αλλάξει τον τρόπο που οι Ευρωπαίοι παράγουν και καταναλώνουν τρόφιμα.

Η εν λόγω στρατηγική αντανακλά τους κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτών των στόχων συζητήθηκε και αναδείχθηκε ο ρόλος των βιοδιεγερτών.

Την ενότητα εγκαινίασε ο Luis Vivas Alegre, Συντονιστής Πολιτικής για τη Στρατηγική Farm to Fork στη Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων. Ο Ισπανός αξιωματούχος εξήγησε πώς τα προγράμματα υπό την ομπρέλα του F2F μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική στήριξη και χρηματοδότηση για την ανάπτυξης καινοτομίας στην αγροδιατροφή.

Όπως είπε, στους βασικούς στόχους της στρατηγικής είναι, έως το 2030, η μείωση της χρήσης των χημικών φυτοφαρμάκων και ιδιαίτερα των πλέον επικίνδυνων κατά 50%, καθώς και η μείωση των χημικών λιπασμάτων κατά τουλάχιστον 20%, που θα προέλθει από τη μείωση στις απώλειες θρεπτικών συστατικών κατά τουλάχιστον 50%. Επίσης, στόχος της ΕΕ είναι τουλάχιστον το 25% της ευρωπαϊκής γης να καλλιεργείται βιολογικά.

Ο ίδιος σημείωσε ότι η κυκλική οικονομία αποτελεί ευκαιρία με πολλές αναξιοποίητες δυνατότητες για τους αγρότες και τους συνεταιρισμούς, όπως η ανάπτυξη βιολογικών λιπασμάτων και εναλλακτικών πηγών πρωτεϊνών για ζωοτροφές. Ακόμη, προανήγγειλε ότι μέσα στο 2023 αναμένεται νομοθετική πρόταση για τα συστήματα βιώσιμων τροφίμων.

Ανακεφαλαιώνοντας, ο κ. Alegre χαρακτήρισε το Farm to Fork ως μια πραγματική ευκαιρία για τους παραγωγούς, τους εμπλεκόμενους με καινοτομία επιχειρηματίες και ερευνητές, τη βιομηχανία τροφίμων, τους ασκούντες πολιτική και φυσικά τους Ευρωπαίους πολίτες. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Κομισιόν, η επερχόμενη σύνοδος για το F2F αναμένεται να διεξαχθεί στις 14 και 15 Οκτωβρίου 2021.

O αντιπρόεδρος Marketing and Agronomy της Yara International, Jari Pentinmaki, αναφέρθηκε στην αξιοποίηση των βιοδιεγερτών από τους παραγωγούς, σημειώνοντας ότι οι αγρότες έχουν βελτιώσει σημαντικά την αξιοποίηση θρεπτικών στοιχείων στις καλλιέργειές τους.

Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι χρειάζονται περισσότερα κίνητρα για να αναλάβουν πρωτοβουλίες προς μια βιώσιμη γεωργία. Επίσης πρόσθεσε ότι οι παραγωγοί χρειάζονται συμβουλευτική καθοδήγηση από γεωργικούς συμβούλους, ώστε να αξιοποιήσουν νέα εργαλεία, όπως είναι τα προϊόντα των βιοδιεγερτών. Τόνισε, δε, ότι είναι σημαντικό να διαμοιραστεί το ρίσκο αυτής της μετάβασης εξίσου από όλους τους συμμετέχοντες στην αγροδιατροφική αλυσίδα. Από την πλευρά των επιχειρήσεων βιοδιεγερτών, έγινε αναφορά και στην επερχόμενη αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα λιπάσματα, που θα αποτελέσει ένα σημαντικό ορόσημο για τα προϊόντα.

Η αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του FAO, Beth Bechdol, έκλεισε την ενότητα αναφερόμενη στις προσπάθειες να τεθεί το παγκόσμιο σύστημα αγροδιατροφής σε τροχιά βιωσιμότητας. Όπως είπε, στο πλαίσιο της βιωσιμότητας, οι παραγωγοί καλούνται να κάνουν «περισσότερα με λιγότερα» και να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους στην ίδια καλλιεργούμενη έκταση, μειώνοντας παράλληλα τη χρήση εισροών.

Η ίδια πρόσθεσε ότι ο FAO εργάζεται ώστε να συμβάλλει σε αυτή την προσπάθεια, υποστηρίζοντας πρακτικές αγροοικολογίας, γεωργίας διατήρησης, εργαλεία ψηφιακής γεωργίας και ενθαρρύνοντας τους νέους να ενταχθούν στον πρωτογενή τομέα.  Ακόμη αναφέρθηκε τη δυναμική των βιοδιεγερτών προς πιο βιώσιμες, κλιματικά ανθεκτικές και προσαρμοσμένες στην κλιματική αλλαγή αγροτικές περιοχές.

Καταλήγοντας, τόνισε τη δέσμευση του Οργανισμού να εργαστεί από κοινού με τον ιδιωτικό τομέα για μια περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμη γεωργία.