CEDEFOP: Τα πέντε είδη δεξιοτήτων που χρειάζεται ένας σύγχρονος αγρότης
Στο όχι και τόσο μακρινό 2030, οι αυτοματισμοί και τα ρομποτικά συστήματα, οι νέες διαδικασίες και μέθοδοι παραγωγής, το blockchain, η τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιοποίηση πρόκειται να συνεχίσουν να φέρνουν μεγάλες αλλαγές και να αναδιαμορφώνουν τον αγροτικό τομέα, με αποτέλεσμα την ανάγκη για ενίσχυση των δεξιοτήτων των αγροτών και των εργαζομένων στον κλάδο.
Αυτό είναι το συμπέρασμα εμπειρογνωμόνων του αγροδιατροφικού τομέα που κατέθεσαν τις απόψεις τους στο έγγραφο προβλέψεων «Growing green: How vocational education and training can drive the green transition in agri-food», του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (CEDEFOP). Σύμφωνα με τους ίδιους, τα επόμενα χρόνια, ο αγροτικός τομέας θα είναι πολύ διαφορετικός από ό,τι είναι σήμερα, καθώς θα χαρακτηρίζεται από:
- Αυξημένη υιοθέτηση τεχνολογιών και αναγεννητικής γεωργίας.
- Γεωργικές τεχνικές που βασίζονται σε λιγότερους πόρους (χώμα, χώρο, νερό), όπως η υδροπονία και η αεροπονία.
- Περισσότερη βιομηχανική και εντατική γεωργία.
- Μεγαλύτερη παραγωγή βιοκαυσίμων με βάση τα απόβλητα.
- Υιοθέτηση τεχνικών βιολογικής γεωργίας σε μεγάλη κλίμακα.
- Στροφή προς τα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα παραγωγής.
Η εκπαίδευση σε πρώτο πλάνο
Όμως, οι τάσεις που βασίζονται στην καινοτομία, καθώς και οι ρυθμίσεις και η επίτευξη των στόχων πολιτικής (π.χ. αύξηση του μεριδίου της βιολογικής γεωργίας) απαιτούν ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων. Παράλληλα, για να μπορέσει ο αγροτικός τομέας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτές, χρειάζεται να αυξηθεί το μερίδιο των νέων ανθρώπων στην απασχόληση, οι οποίοι θα είναι εξοπλισμένοι με συγκεκριμένου τύπου δεξιότητες, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Πιο συγκεκριμένα, πέρα από τις δεξιότητες εφαρμογής και διαχείρισης των αλλαγών που πρόκειται να συντελεστούν, οι νέοι θα πρέπει να είναι ανθεκτικοί, να προβλέπουν τις μελλοντικές αλλαγές, να ανακαλύπτουν νέες ευκαιρίες και αγορές και να ανταποκρίνονται σε νέες απαιτήσεις και στις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των πελατών. Τέτοιου είδους δεξιότητες ανθεκτικότητας θα είναι, επίσης, κρίσιμες και για άλλες ομάδες του εργατικού δυναμικού στον αγροδιατροφικό τομέα.
Μελλοντικές ανάγκες εκπαίδευσης
Οι ειδικοί κατέγραψαν πέντε είδη δεξιοτήτων, τα οποία, με βάση τις αλλαγές που πρόκειται να συντελεστούν, θα είναι απαραίτητα για τους αγρότες. Κοιτάζοντας πέρα από το 2030, οι τρέχουσες τάσεις δείχνουν άνοδο στην αυξανόμενη ανάγκη των soft skills (μάρκετινγκ, επιχειρηματικότητα και αλληλεπίδραση με τους καταναλωτές). Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι ο αγροτικός τομέας αποτελεί ένα πρόσφορο πεδίο επιχειρηματικότητας, στο οποίο ο αγρότης πλέον καλείται να αναλάβει διαφορετικούς ρόλους για να προβάλει και να προωθήσει το προϊόν του.
Επίσης, η τεχνολογική καινοτομία και η αλλαγή των προτιμήσεων των καταναλωτών, οι οποίες, τελικά, είναι πιθανό να ληφθούν υπόψη με κανονιστικές ρυθμίσεις, ενδέχεται να διευρύνουν τη ζήτηση για τεχνικές και άλλες δεξιότητες που απαιτούνται στη βιολογική γεωργία και στην παραγωγή νέων τύπων πρωτεϊνών. Οι δεξιότητες διαχείρισης ενέργειας και απορριμμάτων μπορούν με ασφάλεια να θεωρηθούν ως βασικοί πόροι έως το 2050, καθώς ένας κυκλικός τρόπος ζωής, παραγωγής και κατανάλωσης θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβαση σε πιο πράσινες οικονομίες και κοινωνίες. Πιο συγκεκριμένα, τα πέντε είδη είναι:
- Τεχνικές δεξιότητες: Σχετίζονται με πρακτικές αειφορίας, όπως το νερό, τα απόβλητα, η ενέργεια και η διαχείριση του εδάφους.
- Ψηφιακές δεξιότητες: Χρήση νέων τεχνολογιών και διαχείριση δεδομένων.
- «Εγκάρσιες» δεξιότητες: Σχετίζονται με τη διαχείριση και τις ψηφιακές τεχνολογίες (δεξιότητες διαχείρισης, επιχειρηματικότητα, επικοινωνία, μάρκετινγκ, διαχείριση κινδύνου, ανάλυση δεδομένων).
- Τεχνικές δεξιότητες με βάση τον τομέα: Γνώσεις υδροπονίας, επεξεργασίας τροφίμων, συσκευασίας.
- Μαλακές δεξιότητες (Soft skills): Σχετίζονται με μάρκετινγκ, επιχειρηματικότητα και αλληλεπίδραση με τους καταναλωτές.
Για να καταστεί ο αγροδιατροφικός τομέας πιο ελκυστικός για τους νέους και να ενθαρρυνθεί η μελλοντική προσφορά δεξιοτήτων, οι ειδικοί θεωρούν απαραίτητη την καθοδήγηση σταδιοδρομίας με πρακτικές πληροφορίες για τις δυνατότητες και τις θέσεις εργασίας στη γεωργία και στη βιομηχανία τροφίμων. Ο σωστός σχεδιασμός των προγραμμάτων σπουδών μπορεί να υποστηρίξει τέτοιες προσπάθειες.
Τα ολοκληρωμένα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, δηλαδή, που καλύπτουν τους τομείς της γεωργίας και της παραγωγής τροφίμων μπορούν να βοηθήσουν να τεθεί ο αγροδιατροφικός τομέας στο ραντάρ των νεαρών μαθητών, ώστε να γίνουν οι επόμενοι που θα ενταχθούν στον αγροδιατροφικό τομέα.
