Δημήτρης Κουρέτας, περιφερειάρχης Θεσσαλίας: Η Θεσσαλία να γίνει αυτάρκης σε προϊόντα με ταυτότητα

Η Ελλάδα και η Περιφέρεια Θεσσαλίας έχουν ανάγκη έναν ισχυρό και εξωστρεφή αγροδιατροφικό κλάδο. Την τελευταία δεκαετία, η οικονομία δέχθηκε ένα ισχυρότατο πλήγμα και οι επιχειρήσεις στράφηκαν στις διεθνείς αγορές, καταφέρνοντας να αυξήσουν τις εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων. Εκτός, όμως, από την τοπική οικονομία, η περιφέρεια ήρθε πρόσφατα αντιμέτωπη με μια ακραία φυσική καταστροφή που επηρέασε δραματικά τον αγροδιατροφικό κλάδο και, όπως είναι αναμενόμενο, δεν έχει προλάβει ακόμα να ανακάμψει.

Η κακοκαιρία Daniel (Σεπτέμβριος, 2023) είχε καταστροφικές συνέπειες για την περιφέρεια, καθώς έπληξε το μεγαλύτερο τμήμα της. Μετά τις εκτεταμένες καταστροφές που προκλήθηκαν στις γεωργικές υποδομές της Θεσσαλίας, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για την ανασυγκρότηση του τομέα. Πολλές γεωργικές και μεταποιητικές εκμεταλλεύσεις έχουν υποστεί τεράστιες ζημιές, συμπεριλαμβανομένων της πλήρους καταστροφής του ζωικού κεφαλαίου, πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εργοστασίων μεταποίησης. Αυτό έχει οδηγήσει τις πληγείσες επιχειρήσεις σε αδιέξοδο.

Αντί απλώς να αποκατασταθούν οι καλλιέργειες και τα εργοστάσια, είναι ευκαιρία να αξιοποιήσουμε την τρέχουσα κρίση, με στοχευμένες πολιτικές και σχέδιο που διαθέτουμε, το οποίο αποτέλεσε κληρονομιά μιας μεγάλης και ουσιαστικής διαβούλευσης για την ανοικοδόμηση με τέτοιον τρόπο, ώστε να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των πληγεισών περιοχών, αναδιαμορφώνοντας τον γεωργικό τομέα της περιφέρειας και καθιστώντας τον βιώσιμο και ανθεκτικό. Επείγουσες μεταρρυθμίσεις έχουν δρομολογηθεί να πραγματοποιηθούν τόσο στον γεωργικό, όσο και στον κτηνοτροφικό τομέα.

Το σχέδιο απαιτεί ελεύθερες εκτάσεις και όχι κατειλημμένες από φωτοβολταϊκά πάρκα και ιδιαίτερα σε παραγωγική γη. Στοχεύουμε σε αύξηση της φυτικής παραγωγής και της αξίας της ζωικής παραγωγής

Τα εργαλεία

Στην προσπάθεια αυτή, έχουμε στη διάθεσή μας πολλά εργαλεία, όπως:

• Το Κέντρο Πολιτικής Προστασίας, το μοναδικό που λειτουργεί σε όλη τη χώρα, με σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση κρίσεων, όχι μόνο κλιματικών, αλλά και ζωονόσων (π.χ. πανώλη, ευλογιά κ.λπ.).
• Τη συγκρότηση της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης, η οποία θα έχει ως βασικές εργασίες τον εντοπισμό των επιχειρήσεων, οργανισμών και προϊόντων (στη φάση της διαβούλευσης – δημοσιότητας – δικτύωσης κ.λπ.), με στόχο τη συνεργασία και τον σχεδιασμό δράσεων για την επιτυχή διασύνδεση των παραγωγών της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης και των τουριστικών επιχειρήσεων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, αλλά και ευρύτερα, σε ολόκληρη τη χώρα, μέσα από προγράμματα προβολής των τοπικών προϊόντων, δημιουργία καταλόγων, πρόγραμμα προθηκών και δώρων αναχώρησης, σύνδεση με τουρισμό της εμπειρίας κ.ά.
• Τη λειτουργία του πρώτου Ευρωπαϊκού Κόμβου Ψηφιακής Καινοτομίας στην αγροδιατροφή, το «DigiAgriFood», το οποίο τρέχει σε συνεργασία της περιφέρειας με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Το παραγωγικό αγροτικό μοντέλο που έχει διαμορφωθεί θα συνδυαστεί με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, με στόχο να δημιουργήσει ένα τεράστιο θετικό αποτύπωμα με μετρήσιμα οικονομικά και αναπτυξιακά αποτελέσματα. Σε αυτά ακριβώς τα αποτελέσματα, ως περιφερειακή αρχή, ποντάρουμε πάρα πολύ και εγώ προσωπικά. Θυμίζω πως διαχρονικά έχω δουλέψει και ως καθηγητής, μέσω της έρευνάς μου, πάρα πολύ προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό το μοντέλο θέλουμε να υπηρετήσουμε και επιδιώκουμε σε συνέργειες με τους υγιείς συνεταιρισμούς, τους νέους καλά εκπαιδευμένους παραγωγούς και όλους όσοι επενδύουν στον πρωτογενή τομέα. Πρόκειται για ένα μοντέλο που αποτέλεσε πεδίο ευρείας διαβούλευσης και αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,85 δισ. ευρώ, με τα μεγαλύτερα ποσά να πηγαίνουν στο κομμάτι της αντιμετώπισης του υδατικού προβλήματος (1,35 δισ. ευρώ) και στα αντιπλημμυρικά έργα (785 εκατ. ευρώ).

Και, φυσικά, η Θεσσαλία πρέπει να επενδύσει στην παραγωγή προϊόντων με ταυτότητα. Μόνο έτσι θα είναι ανταγωνιστικά στην ελληνική και διεθνή αγορά. Σε αυτήν τη φιλοσοφία εντάσσεται και η χρηματοδότηση από την περιφέρεια της διαδικασίας που προβλέπεται για την πιστοποίηση των παραγόμενων προϊόντων ως ΠΟΠ/ΠΓΕ. Ήδη, 13 προϊόντα έχουν λάβει την πιστοποίηση και ακολουθούν άλλα πέντε. Και επειδή η εξωστρέφεια συνιστά αναγκαιότητα για τη στήριξη αυτού του εγχειρήματος, η περιφέρεια προετοιμάζει μια μεγάλη εκδήλωση παρουσίασης των αγροτικών προϊόντων με ταυτότητα, στο κοινό της Αθήνας, τον Ιανουάριο.

Εμείς θέλουμε τη Θεσσαλία αυτάρκη σε τρόφιμα. Το σχέδιο απαιτεί ελεύθερες εκτάσεις και όχι κατειλημμένες από φωτοβολταϊκά πάρκα και ιδιαίτερα σε παραγωγική γη. Στοχεύουμε σε αύξηση της φυτικής παραγωγής και της αξίας της ζωικής παραγωγής.

Οι παρεμβάσεις

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική πρόσοδος φτάνει το 1,776 δισ. ευρώ στην παρούσα κατάσταση, με την Περιφέρεια Θεσσαλίας να στοχεύει στα 2 δισ. έως το 2030. Οι παρεμβάσεις που αναμένεται να προχωρήσει η περιφερειακή αρχή για να πιάσει τον στόχο περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αύξηση δενδρωδών καλλιεργειών κατά 20% και θα αφορά κυρίως ακρόδρυα για την παραγωγή ξηρών καρπών, αμυγδάλων, φιστικιών και καρυδιών, όπως και καλλιέργειες με μηλοειδή και πυρηνόκαρπα, αλλά και την αύξηση των λαχανικών και σκαλιστικών κατά 10%-15%. Επίσης, την ορθολογική αύξηση αρδευόμενων εκτάσεων (βαμβάκι, καλαμπόκι, μηδική) και νέες καλλιέργειες υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως αρωματικά φαρμακευτικά και άλλα φυτά. Όλα αυτά μέσα από ενεργειακές καλλιέργειες πολύ χαμηλού κόστους και φιλικές προς το περιβάλλον. Μάλιστα, στο τελευταίο σκέλος, αναμένεται να δοθούν και κίνητρα για τις καλλιέργειες ενεργειακών φυτών σε ερημοποιημένες ή υπό ερημοποίηση περιοχές, με τη δημιουργία θερμοκηπίων ή τη χρήση τηλεθέρμανσης.

Αντίστοιχα, στόχος είναι και η αύξηση της αξίας της ζωικής παραγωγής της Θεσσαλίας στα 500 εκατ. ευρώ μέχρι το 2030. Τεχνολογικός εκσυγχρονισμός, εκτροφή ζώων υψηλών αποδόσεων, με έμφαση στις ελληνικές φυλές, προκειμένου να διασφαλιστούν τα προϊόντα ΠΟΠ, εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και επιτήρησης νοσημάτων και ελέγχου των ζωοτροφών, αναμένεται να είναι μόνο μερικές από τις παρεμβάσεις. Η μείωση και εδώ του κόστους παραγωγής θα έρθει με την καθετοποίηση της παραγωγής και με την καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών, ενώ αναμένεται να αξιοποιηθούν υποπροϊόντα άλλων δραστηριοτήτων για την παραγωγή εναλλακτικών ζωοτροφών, χαμηλού κόστους και υψηλής διατροφικής αξίας.