Ηευφυής γεωργία, όπως γνωρίζουμε, αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση διαχείρισης της αγροτικής δραστηριότητας, η οποία αξιοποιεί τις σύγχρονες τεχνολογίες και την επιστημονική γνώση, με στόχο την ορθή λήψη αποφάσεων με πολλαπλά οφέλη για την αγροτική εκμετάλλευση και το περιβάλλον.
Πιο συγκεκριμένα, η ευφυής γεωργία αποτελεί ένα ολοκληρωμένο παραγωγικό σύστημα, το οποίο αξιοποιεί τα επιτεύγματα και δημιουργήματα της τεχνολογίας, χρησιμοποιεί συγκεκριμένες διαδικασίες στη λήψη αποφάσεων, συνδυάζει όλους τους συντελεστές παραγωγής και αξιοποιεί τη γνώση και τη γεωργική έρευνα, με σκοπό τη βελτιστοποίηση του επιδιωκόμενου αποτελέσματος.
Περισσότερα με λιγότερα
Η βελτιστοποίηση του επιδιωκόμενου αποτελέσματος αποτυπώνεται πολύ εύστοχα στη φράση «περισσότερα με λιγότερα», η οποία αφορά τόσο τους οικονομικούς όσο και τους φυσικούς πόρους μιας αγροτικής εκμετάλλευσης.
Βασικό στόχο ενός Συστήματος Ευφυούς Γεωργίας πρέπει να αποτελεί η ενίσχυση και η βελτιστοποίηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και εφαρμογών ακριβείας στις αγροτικές καλλιέργειες όσο μικρού ή μεγάλου μεγέθους και αν είναι αυτές, σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά τους (εφαρμοζόμενη καλλιέργεια, προδιαγραφές προϊόντος, παραγωγική κατεύθυνση, χρησιμοποιούμενες εισροές, πειραματικές δοκιμές κ.ο.κ.) και να αποτελεί εργαλείο στα χέρια όλων των ενδιαφερόμενων μερών (παραγωγοί, γεωργικοί σύμβουλοι, ερευνητές).
Η γεωργία, γενικότερα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα «σύστημα», το οποίο καλείται να αναπτυχθεί σε ένα «περιβάλλον» γεμάτο με περιορισμούς (ποσοτικούς και ποιοτικούς), στο οποίο δεν υφίστανται επί τοις ουσίας οι ιδανικές συνθήκες. Οι λεγόμενοι συντελεστές παραγωγής, όπως είναι το έδαφος (έκταση, γονιμότητα κ.ά.), η εργασία (ανθρώπινη και μηχανική) και το κεφάλαιο (εγκαταστάσεις, εισροές κ.λπ.) έχουν ένα πεπερασμένο όριο και δεν διατίθενται σε αφθονία. Επιπλέον, υφίστανται μια σειρά από άλλους παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν περιοριστικά την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος, όπως οι μετεωρολογικές συνθήκες και η κλιματική αλλαγή, η ανάπτυξη των εχθρών και των ασθενειών, η ανθεκτικότητα των φυτών κ.ο.κ.
Πολυδιάστατη συλλογή δεδομένων
Η ανάδειξη του βέλτιστου «σεναρίου» αξιοποίησης των διαθέσιμων συντελεστών παραγωγής, σε συνδυασμό με την ορθή επιλογή των απαιτούμενων καλλιεργητικών πρακτικών την κατάλληλη χρονική στιγμή και με τον κατάλληλο τρόπο, προσδίδουν την έννοια της ευφυΐας σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα λήψης αποφάσεων, το οποίο επιτυγχάνει τον μετριασμό των παραπάνω περιορισμών (ποσοτικών και ποιοτικών).
Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου, ένα τέτοιο σύστημα πρέπει να χαρακτηρίζεται από την ικανότητα της πολυδιάστατης συλλογής δεδομένων από διάφορες πηγές με διάφορα μέσα, από τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης όλων των εμπλεκόμενων μερών (παραγωγοί, γεωργικοί σύμβουλοι, εργαστήρια, ερευνητές) και από τη δυνατότητα αξιολόγησης και συνεχούς βελτίωσης των εφαρμοζόμενων διαδικασιών, με απώτερο στόχο τη μεταφορά της γνώσης και της καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία.
Η ευφυΐα του συστήματος επιστεγάζεται από την ικανότητα να αξιοποιήσει όλη την απαιτούμενη πληροφορία και να δημιουργήσει την απαιτούμενη γνώση, που θα οδηγήσει στην ορθή λήψη αποφάσεων, με την αξιοποίηση διάφορων μηχανισμών και λειτουργιών, όπως είναι το Αποθετήριο Γνώσης, τα μοντέλα επεξεργασίας δεδομένων κ.ο.κ. Επιπρόσθετα, οι διαδικασίες και οι λειτουργίες του Συστήματος Ευφυούς Γεωργίας συνεισφέρουν στη διάχυση της παραγόμενης γνώσης σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Η ευφυΐα ενός τέτοιου συστήματος, συνοπτικά, χαρακτηρίζεται από τις εξής δυνατότητες:
- την πολυδιάστατη συλλογή δεδομένων και τη δυνατότητα συσχέτισης αυτών
- τη δημιουργία γνώσης
- την ανάδειξη του βέλτιστου, κάθε φορά, σεναρίου
- την αλληλεπίδραση όλων των εμπλεκόμενων μερών (παραγωγοί, γεωργικοί σύμβουλοι, εργαστήρια, ερευνητές),
- την αξιολόγηση και συνεχή βελτίωση των εφαρμοζόμενων διαδικασιών
Ωστόσο, η ευφυΐα ενός Συστήματος Ευφυούς Γεωργίας δεν αποδίδεται μόνο στα παραπάνω χαρακτηριστικά, αλλά βασίζεται κυρίως στην αντικειμενικότητα και την αμεροληψία, που πρέπει να τη χαρακτηρίζουν, κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η ανάδειξη του βέλτιστου σεναρίου προϋποθέτει την αντικειμενική και αμερόληπτη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων (τεχνολογικών, εισροών κ.λπ.) και πρακτικών για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος για λογαριασμό του παραγωγού. Δεν νοείται ευφυής μηχανισμός λήψης αποφάσεων η προώθηση συγκεκριμένων προϊόντων με απώτερο στόχο την εμπορία αυτών, διότι έτσι υπονομεύεται ο αντικειμενικός στόχος του Συστήματος και η υποκειμενικότητα αυτή περιορίζει αρκετά την «ευφυΐα» ενός τέτοιου μηχανισμού.
Στρέβλωση του όρου «ευφυής γεωργία»
Ωστόσο, σε αντιδιαστολή με την παραπάνω προσέγγιση, παρατηρείται ότι επιχειρείται να «υιοθετήσουν» τον όρο «ευφυής γεωργία» μια σειρά από πρακτικές, οι οποίες είτε δεν επαρκούν είτε δεν αποσκοπούν στην επίτευξη του στόχου «περισσότερα με λιγότερα». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την, ηθελημένη ή μη, στρέβλωση του όρου «ευφυής γεωργία». Για τον λόγο αυτόν, επιχειρείται ο διαχωρισμός των εν λόγω πρακτικών σε σχέση με την πραγματική έννοια της ευφυούς γεωργίας.
Οι κύριες δράσεις – πρακτικές, οι οποίες, κατά βάση, αποτελούν μονομερείς λύσεις και «προωθούνται» ως πρακτικές ευφυούς γεωργίας εστιάζουν κυρίως στα παρακάτω:
- Στην παροχή συγκεκριμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών, με επίκεντρο την προώθηση εισροών.
- Στην προώθηση πάγιου τεχνολογικού εξοπλισμού, χωρίς την αντίστοιχη υποστήριξη παροχής συμβουλών.
- Στην προώθηση της αποκλειστικής χρήσης τεχνολογικά βελτιωμένων εισροών.
Τα παραπάνω εγχειρήματα μπορεί να εμπεριέχουν την έννοια της καινοτομίας ή της τεχνολογικής βελτίωσης, αλλά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ευφυής γεωργία, εξαιτίας της μονομερούς προσέγγισης που παρουσιάζουν, αλλά και του απώτερου σκοπού που πιθανώς καλούνται να εκπληρώσουν. Οι μονομερείς «λύσεις» είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούν να οδηγήσουν στην επίτευξη του «περισσότερα με λιγότερα», καθώς αδυνατούν να υποστηρίξουν την ολοκληρωμένη προσέγγιση της παραγωγικής διαδικασίας και, σε αρκετές περιπτώσεις, εστιάζουν στην προώθηση συγκεκριμένων προϊόντων.
Αντιθέτως, ο βασικός ρόλος ενός Συστήματος Ευφυούς Γεωργίας είναι η συνεχής βελτίωση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων, με απώτερο στόχο την πραγματική διάχυση της γνώσης και την αξιοποίησή της στην παραγωγική διαδικασία. Η υπονόμευση αυτού του ρόλου, με την προώθηση συγκεκριμένων εισροών, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί και δεν πρέπει να συγχέεται με την έννοια «ευφυής γεωργία».
