γράφουν οι Μαρία Αντωνίου, Γιάννης Τσατσάκης
Έκρηξη αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και, γενικότερα, συμπεριφορών που αποκλίνουν από τους κανόνες μιας «υγιούς και ηθικής» εμπορικής συναλλαγής, με κύρια θύματα τους αγρότες διαπιστώνουν oι Copa-Cogeca εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού.
Εσωτερικό έγγραφο των οργανώσεων, που βασίζεται σε σχετικές αναφορές των μελών τους, κάνει λόγο για μονομερείς αλλαγές σε συμβόλαια, τιμές, όρους παράδοσης, καθώς και πιέσεις από την πλευρά των αγοραστών για την παροχή αναγκαστικών εκπτώσεων. Τα φαινόμενα αυτά, όπως επισημαίνουν οι Copa- Cogeca, παρατηρούνται, κατά κύριο λόγο, και με μεγαλύτερη συχνότητα στους κλάδους των νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων, όπου εκ των πραγμάτων τα περιθώρια αντίδρασης των παραγωγών είναι περιορισμένα.
Πληρώνουν ακόμα κι αν δεν φταίνε
Είναι χαρακτηριστικό, όπως επισημαίνεται στο έγγραφο, ότι ορισμένες λιανεμπορικές επιχειρήσεις επιβάλλουν κυρώσεις σε αγρότες-προμηθευτές τους για τη μη έγκαιρη παράδοση των προϊόντων τους παρά το γεγονός ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων οι λόγοι της όποιας καθυστέρησης σχετίζονται με τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας και, ως εκ τούτου, ξεφεύγουν από τον άμεσο έλεγχό τους. Οι Copa-Cogeca σημειώνουν ότι βρίσκονται στη διαδικασία διερεύνησης και συλλογής περισσότερων στοιχείων πάνω σε τέτοιες πρακτικές, προκειμένου να επανέλθουν με πιο συγκεκριμένες καταγγελίες.
Τέτοιες συμπεριφορές που, σημειωτέον, στοχοποιούνται από την Οδηγία 2019/633 της ΕΕ (σ.σ. δεν έχει ενσωματωθεί στις εθνικές νομοθεσίες των περισσότερων κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας) έχουν ήδη κινητοποιήσει τις αρχές ορισμένων χωρών. Για παράδειγμα, το ιταλικό υπουργείο Γεωργίας, όπως έγραψε σε πρόσφατο ρεπορτάζ η «ΥΧ», δημιούργησε έναν ηλεκτρονικό λογαριασμό μέσω του οποίου παραγωγοί και οργανώσεις αγροτών μπορούν να καταγγέλλουν επιχειρήσεις που, με πρόσχημα την πανδημία και δίχως επαρκή αιτιολόγηση, προχωρούν σε «αναπροσαρμογές» συμφωνιών.
Τέτοια μέτρα είναι φυσικά ευπρόσδεκτα, ωστόσο, δεν παύουν να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό και οι Copa-Cogeca ζητούν την «ορθή και ταχεία μεταφορά και εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας για τις αθέμιτες πρακτικές σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα», αίτημα που θεωρούν ότι αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία σε συνθήκες κρίσης, όπως είναι οι σημερινές. «Παρά το γεγονός ότι σε ορισμένα κράτη-μέλη υπάρχει μια καλή συνεργασία στην αλυσίδα αξίας, πολύ συχνά παρατηρούμε μονομερείς ενέργειες εναντίον φορέων, όπως οι συνεταιρισμοί», εξηγούν.
Βαρύ το τίμημα από το lockdown στην εστίαση
Πέρα από τις αθέμιτες πρακτικές, στο ίδιο έγγραφο με το οποίο επιχειρείται μια αξιολόγηση των επιπτώσεων της κρίσης στον αγροτικό τομέα, οι Copa – Cogeca κάνουν λόγο και για δραματικές συνέπειες εξαιτίας των αλλαγών που έχουν επέλθει στην κατανάλωση. Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, το «πάγωμα» των υπηρεσιών (π.χ. ξενοδοχεία) και της μαζικής εστίασης για κάποια προϊόντα ισοδυναμεί με την απώλεια αγορών υψηλής υπεραξίας. Για παράδειγμα, οι απώλειες για τους κτηνοτρόφους από είδη κρέατος που διοχετεύονταν στα εστιατόρια σε υψηλές συνήθως τιμές δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από την αύξηση της ζήτησης για τον –φθηνότερο– κιμά στο λιανεμπόριο.
Αντίστοιχα, στα αζήτητα κινδυνεύουν να μείνουν βιομηχανικές πατάτες που προορίζονται για την παραγωγή τσιπς σε εστιατόρια, γάλα που δεν εισκομίζεται καθώς οι γαλακτοβιομηχανίες επικαλούνται απώλεια αγορών-στόχων, καθώς και κηπευτικά, η συγκομιδή των οποίων έχει εγκαταλειφθεί λόγω έλλειψης εργατικών χεριών. Πρόκειται, όπως υπογραμμίζουν οι οργανώσεις, για μια τεράστια ποσότητα τροφίμων που κινδυνεύουν να καταλήξουν… στα σκουπίδια, «κάτι που σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον της αγροτικής κοινότητας, ούτε φυσικά της οικονομίας ή του περιβάλλοντος».
