Εκρηκτικό το πρόβλημα εύρεσης εργατικών χεριών στην Ελλάδα

Ρεπορτάζ των Αντώνη Ανδρονικάκη, Γιώργου Αργυρίου, Γιώργου Ρούστα, Αφροδίτης Χρυσοχόου

Σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα για την αγροτική παραγωγή της χώρας μας, όπως και για τον κλάδο της μεταποίησης, εξελίσσεται το θέμα της έλλειψης εργατικών χεριών.

Εκπρόσωποι συνεταιρισμών, παραγωγοί, έμποροι, αλλά και αυτοδιοικητικοί παράγοντες περιέγραψαν με τα πιο μελανά χρώματα, στη διάρκεια της ημερίδας «Εργάτες γης-εργάτες συσκευαστηρίων», την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα από την έλλειψη εργατών, η οποία απειλεί να συρρικνώσει την αγροτική παραγωγή και να επηρεάσει την ποιότητα των προϊόντων μας.

Πιο συγκεκριμένα, ο Σάκης Τακτικός, της εταιρείας Τακτικός ΑΕ από τη Μανωλάδα Ηλείας, επεσήμανε ότι φέτος, εκτός από το πρόβλημα της ενέργειας, μείζον ζήτημα είναι η έλλειψη προσωπικού, καθότι οι εργάτες γης από τρίτες χώρες έφυγαν από νωρίς για Ιταλία, η οποία απλούστευσε τη διαδικασία εισόδου για την εργασία τους.

«Καλλιεργούμε 1.000 στρέμματα και προχωρήσαμε σε αύξηση άλλων 200 στρεμμάτων, γιατί η περσινή χρονιά ήταν καλή. Όμως, φέτος οι καιρικές συνθήκες και η έλλειψη προσωπικού είχαν ως αποτέλεσμα να ‘‘κόψουμε’’ ένα χέρι για μαρμελάδα και τα υπόλοιπα να μείνουν στο χωράφι και να σαπίσουν. Κάναμε μια επένδυση 600.000 ευρώ, χρεωθήκαμε και, δυστυχώς, τα παρατήσαμε», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τακτικός.

Αναγκαία η λήψη άμεσων μέτρων

Ίδια προβληματική εικόνα παρουσιάζει και η περιοχή της Άρτας. Ο Χρήστος Κολιός, από τον Όμιλο Κολιός ΑΒΕΕ, επεσήμανε ότι και στην περιοχή του η κατάσταση δεν είναι καλή και ότι υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα με τα ακτινίδια στα κτήματα, στα συσκευαστήρια, όπως και στον τουρισμό.

«Η κακή ποιότητα του προϊόντος μας οφειλόταν στην αργή συγκομιδή των ακτινιδίων, επειδή δεν υπήρχαν εργατικά χέρια, παρά την αύξηση του μεροκάματου στην οποία προχωρήσαμε. Οι Βούλγαροι εργάτες που φέραμε προτίμησαν την Ολλανδία, γιατί είχε υψηλότερα μεροκάματα», ανέφερε ο κ. Κολιός, ο οποίος ζήτησε τη λήψη άμεσων μέτρων, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα μειωθεί η παραγωγή ακτινιδίου.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού στη Δυτική Μακεδονία, Νίκος Κουτλιάμπας, σημείωσε ότι οι αναζητήσεις προσωπικού από την Ελλάδα είναι μάταιες και ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως το ζήτημα των καταλυμάτων που φιλοξενούν τους εργάτες γης, όπως και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες για τις μετακλήσεις εργατών από τρίτες χώρες.

Στο ζήτημα των καταλυμάτων και στη βελτίωσή τους αναφέρθηκε και ο Ευάγγελος Χρηστάκης του ΑΣ Παραγωγής, Εμπορίας, Διακίνησης και Εξαγωγής Ακτινιδίων Δ. Αρταίων. «Έχουμε τεράστιο πρόβλημα, γιατί δεν υπάρχουν χώροι στην Άρτα όπου να μπορούμε να φιλοξενήσουμε τους εργάτες γης. Να γίνει μια οργανωμένη προσπάθεια από όλους για να ξεπεράσουμε τα προβλήματα», τόνισε. Για πληγή στον αγροτικό χώρο και στη βιομηχανία από τα επιδόματα ανεργίας του ΟΑΕΔ έκανε λόγο ο πρόεδρος του ΑΣ Μέσης στην Ημαθία, Ιορδάνης Κυρατλίδης.

«Υπάρχει πολύς κόσμος που παίρνει επιδόματα από τον ΟΑΕΔ. Αφού υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα, γιατί δεν έρχονται να δουλέψουν στα συσκευαστήρια;» αναρωτήθηκε ο κ. Κυρατλίδης, ο οποίος τόνισε, επίσης, ότι έκαναν ενέργειες για να πάρουν προσωπικό από δομές της περιοχής, τους οποίους όμως δεν εμπιστεύονται οι Έλληνες παραγωγοί.

Για κοινωνικό ζήτημα έκανε λόγο, μεταξύ άλλων, ο αντιπεριφερειάρχης Άρτας, Βασίλης Ψαθάς. Όπως είπε, από τη μια πλευρά, ζητάμε εργατικό δυναμικό από ξένες χώρες και, από την άλλη, η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί αυτούς τους ανθρώπους, ενώ επεσήμανε και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των εργατών γης. «Προσπαθούμε με το υπουργείο και με τους συνεταιρισμούς να επιλύσουμε το πρόβλημα των εργατών γης», τόνισε, από την πλευρά του, ο αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Πέλλας, Ιορδάνης Τζαμτζής.

Προτάσεις και λύσεις

Ο Χρήστος Γιαννακάκης, αρχικώς, αναφέρθηκε στις ενέργειες που έχουν γίνει σε θεσμικό επίπεδο για την επίλυση ή τη βελτίωση της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί λόγω της έλλειψης εργατών και, ταυτόχρονα, έκανε ειδική αναφορά στη διαχείριση των ανέργων και των επιδομάτων του ΟΑΕΔ, αλλά και των δικαιούχων του ΚΕΑ και ΤΕΒΑ.

Σύμφωνα με τον κ. Γιαννακάκη, για το πρώτο ζήτημα υπάρχει διάταξη σε ισχύ, κατά την οποία όσοι έχουν κάρτα ανεργίας μακράς διάρκειας να μπορούν να δουλέψουν στη βιομηχανία και στα διαλογητήρια, μέχρι 70 ημέρες τον χρόνο χωρίς να χάνουν τα δικαιώματά τους, αλλά να αναστέλλεται προσωρινά η ισχύς της κάρτας ανεργίας και, όταν σταματά η απασχόληση, να επανενεργοποιείται.

«Έτσι, επιλύθηκε το πρόβλημα για αυτούς που δεν ήθελαν να δουλέψουν στα εποχικά εργοστάσια για να μη χάσουν τα δικαιώματά τους. Για τους δικαιούχους ΤΕΒΑ, οι οποίοι λαμβάνουν τρόφιμα, ανέρχονται περίπου σε 400.000. Από αυτούς, οι μισοί τουλάχιστον είναι σε θέση να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως εργαζόμενοι. Όμως, κανένας από αυτούς δεν έρχεται να δουλέψει», υπογράμμισε ο κ. Γιαννακάκης.

Για το ίδιο θέμα, σημείωσε ότι πρόταση της ΕΘΕΑΣ είναι ότι όσοι λαμβάνουν το ΤΕΒΑ να έχουν την υποχρέωση, εφόσον υπάρχει απασχόληση, να προσφέρουν εργασία για τουλάχιστον 20 ημερομίσθια, χωρίς να χάνουν το επίδομα, αλλά και χωρίς να προστίθεται το εισόδημα από τέτοιου είδους απασχόληση στο ελάχιστο φορολογητέο εισόδημά τους. «Πάμε να εξαντλήσουμε το υφιστάμενο εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα πριν να χτυπήσουμε άλλες πόρτες», είπε χαρακτηριστικά.

Τέλος, ο κ. Γιαννακάκης μίλησε για τα ζητήματα κατάλληλης στέγασης των εργατών, αλλά και για τις εν δυνάμει πηγές εύρεσης εργατικής δύναμης. Όπως είπε, οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σκόπια) φαίνεται πως στερεύουν για την εύρεση προσωπικού για διάφορους λόγους, ενώ και οι ίδιες οι χώρες αυτές αντιμετωπίζουν πρόβλημα και φέρνουν εργάτες από Λιθουανία και Μολδαβία.

Πηγές εύρεσης εργατών μπορεί να είναι η Αίγυπτος, η Ινδία, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν μέσω εξωτερικού παρόχου είπε ο κ. Γιαννακάκης, ενώ για την Ουκρανία ανέφερε: «Η Ουκρανία είναι από τις χώρες που μπορούμε να αντλήσουμε εργάτες. Ήρθαν πρόσφυγες και ίσως μέρος αυτών –και κυρίως γυναίκες που χρειάζονται στα συσκευαστήρια και στις γραμμές διαλογής– θα μπορούσαμε να το εντάξουμε μέσα στο δικό μας παραγωγικό σύστημα, αρκεί να έχουμε αξιοπρεπείς χώρους φιλοξενίας», κατέληξε ο κ. Γιαννακάκης.

Θεσσαλία
Άφαντοι οι εργάτες γης

Το μεγάλο πρόβλημα των οπωροκηπευτικών της Θεσσαλίας ακούει και φέτος στην έλλειψη εργατικών χεριών. Δυστυχώς, υπάρχει απροθυμία προσέλευσης κυρίως αλλοδαπών εργατών και το ζήτημα αυτό έθεσε, στην πρόσφατη έκθεση Freskon, ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών Μακρυχωρίου, Ν. Μητσογιάννης, τονίζοντας ότι «αν το πρόβλημα δεν επιλυθεί άμεσα τις επόμενες χρονιές, υπάρχει ο κίνδυνος της βίαιης αναδιάρθρωσης καλλιεργειών.

Ήδη, κάποιοι παραγωγοί σκέπτονται να μειώσουν τα καλλιεργούμενα στρέμματα σε βερίκοκα-ροδάκινα και να στραφούν στα αμύγδαλα, στα οποία υπάρχει η δυνατότητα της μηχανικής συγκομιδής.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού «Γαία fruit» Δέντρων Τυρνάβου, Χρ. Τασούλας, σχολιάζοντας την έλλειψη εργατικών χεριών στην «ΥΧ» αναφέρει ότι «το πρόβλημα είναι διπλό. Αφενός δεν υπάρχουν εργατικά χέρια, αφετέρου τα διαθέσιμα αρχίζουν και γίνονται κοστοβόρα, αφού από 30 ευρώ το 7ωρο (με μισή ώρα διάλειμμα), πλέον οι εργάτες γης ζητούν 35 με 40 ευρώ. Για να συγκομιστούν 10 στρέμματα με βερίκοκο χρειάζονται 8 με 10 άτομα, δηλαδή 40 με 50 μεροκάματα. Αν κάνει κανείς τους σχετικούς λογαριασμούς, θα διαπιστώσει γιατί φωνάζουμε τα τελευταία χρόνια και ζητούμε από την πολιτεία να βρει μία μόνιμη λύση».

 

Μεσσηνία
Δανείζονται εργάτες για να σώσουν τα χωράφια τους

Είδος υπό εξαφάνιση είναι πλέον οι εργάτες γης στη Μεσσηνία, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα τόσο στην καλλιέργεια, όσο και στη συγκομιδή. Ενδεικτικό των επιπτώσεων που δημιουργεί η έλλειψη εργατών είναι και τα όσα συνέβησαν στη συγκομιδή της πατάτας, όπου ο ένας παραγωγός «δάνειζε» εργάτες στον άλλον, για να τελειώσουν στην ώρα τους το μάζεμα.

Ο Γιώργος Κατσούλης μέλος του συνεταιρισμού «Ένωση Μεσσηνίας» και πρόεδρος του προσωρινού ΔΣ του Συνδέσμου Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΑΣΟΕΕ), αναφερόμενος στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, δήλωσε:

«Έχουμε φτάσει στο σημείο οι παραγωγοί να δανείζονται μεταξύ τους εργάτες γης, φτάνουν στο σημείο να “κλέβουν” ο ένας από τον άλλο εργάτες, προκειμένου να κάνουν τη δουλειά τους. Στη συγκομιδή της πατάτας υπάρχουν μέρες που δεν μπορούν να συλλέξουν, αφού δεν έχουν τον απαιτούμενο αριθμό εργατών για να ανταποκριθούν στις παραγγελίες τους. Το πρόβλημα, όπως όλα δείχνουν, θα επιδεινωθεί στο μέλλον».

Πώς γίνεται όμως να μην υπάρχουν εργάτες; «Πολλοί από αυτούς έχουν φύγει ήδη στα νησιά και ασχολούνται με τον τουρισμό, άλλοι επέλεξαν την Αγγλία και γενικά το εξωτερικό. Λύση στον ορίζοντα δεν φαίνεται. Πρέπει να γίνει μία οργανωμένη προσπάθεια με τις πρεσβείες των ξένων χωρών και να λυθούν τα προβλήματα διαμονής», τονίζει ο κ. Κατσούλης.

Από την πλευρά του, ο διευθυντής της ΕΑΣ Μεσσηνίας, Γιάννης Πάζιος, ανέφερε ότι «υπάρχει μετατόπιση εργατών γης σε άλλες χώρες, στις οποίες έχουν ανέβει τα ημερομίσθια, όπως είναι η Ιταλία και η Ισπανία. Δυστυχώς, δεν έχουμε αντίστοιχη ευελιξία ούτε ως προς το γραφειοκρατικό πλαίσιο, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό αδήλωτης εργασίας, που εισπράττει χωρίς να να μπορείς να νομιμοποιήσεις τα χρήματα. Φυσικά οι Έλληνες έχουν γυρίσει την πλάτη στον πρωτογενή τομέα.

Είναι ώρα να μπούμε σε συμφωνίες και εμείς και να εκπαιδεύσουμε αυτούς που έχουμε, γιατί το πρόβλημα θα γιγαντωθεί τα επόμενα χρόνια».