Η Ελλάδα διαθέτει το πιο αδύναμο και κατακερματισμένο Σύστημα Γνώσης και Καινοτομίας στην Ευρώπη

Η Ελλάδα βρίσκεται στη λίστα των χωρών με τα πιο αδύναμα και κατακερματισμένα Συστήματα Γνώσης και Καινοτομίας (AKIS) στην Ευρώπη. Στη λίστα εκείνων, δηλαδή, των συστημάτων που όταν είναι ισχυρά ενσωματώνουν τον αγρότη σε ένα ευρύτερο σύνολο γνώσης και επικοινωνίας και τον βοηθούν να εξελιχθεί και να αναπτύξει την καλλιέργειά του με σύγχρονα μέσα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ.

Η EIP-AGRI, στη δημοσίευση της «Elements of a well-functioning AKIS, including EIP-AGRI and advisors integrated within AKIS», κατέγραψε τα κράτη-μέλη ανάλογα με τη δυναμική του Συστήματος Γνώσης και Καινοτομίας που εφαρμόζεται στον αγροδιατροφικό τους τομέα, αλλά και τα στοιχεία εκείνα που συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία των συστημάτων αυτών.

Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ρουμανία είναι οι τρεις χώρες, ανάμεσα στα κράτη-μέλη, με τα πιο αδύναμα και κατακερματισμένα Συστήματα Γνώσης και Καινοτομίας. Άλλωστε, όπως φαίνεται και από τις συστάσεις της Κομισιόν στο Στρατηγικό Σχέδιο, η Ελλάδα χρειάζεται να δώσει έμφαση στην κατάλληλη εκπαίδευση και συμβουλευτική για την προώθηση πιο φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών, αλλά και της τεχνολογίας. Αντίστοιχα, η Πορτογαλία δεν έχει καταφέρει να συνδέσει την επιστημονική έρευνα με την πρωτογενή παραγωγή και οι σύμβουλοι του δημόσιου τομέα έχουν ιδιαίτερα περιορισμένο ρόλο.

Αντίθετα, η Ολλανδία διαθέτει το πιο δυνατό Σύστημα AKIS, ενώ της Ιρλανδίας, εκτός από δυνατό, είναι και το καλύτερα αφομοιωμένο στον αγροτικό της τομέα. Τα δεδομένα αυτά δεν είναι τυχαία, καθώς η Ιρλανδία είναι η χώρα που κατάφερε να εκσυγχρονίσει την παραγωγή της, εστιάζοντας στη μεταφορά της γνώσης και της καινοτομίας. Από την άλλη πλευρά, η Ολλανδία έχει ενσωματώσει πλήρως τις σύγχρονες τεχνολογίες στον αγροδιατροφικό της τομέα, με αποτέλεσμα να θεωρείται πρωτοπόρος στην Ευρώπη.

Τα στοιχεία ενός λειτουργικού Συστήματος Γνώσης και Καινοτομίας

Οι αγρότες είναι οι βασικοί συμμετέχοντες σε ένα Σύστημα Γνώσης και Καινοτομίας, καθώς είναι οι τελικοί χρήστες της καινοτομίας στο χωράφι. Εκτός από τους αγρότες, σε ισχυρό Σύστημα συμμετέχουν γεωργικοί σύμβουλοι, ερευνητές, αγροτικές οργανώσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα, αρμόδια υπουργεία και μέσα ενημέρωσης. Σκοπός τους θα πρέπει να είναι η δημιουργία ενός εθνικού οικοσυστήματος καινοτομίας, που θα ενισχύσει τη ροή της γνώσης ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Για να μπορέσουν να επιτευχθούν τα παραπάνω και να φτάσει η γνώση στον τελικό της αποδέκτη, τον αγρότη, χρειάζεται να γίνουν βήματα που πλέον θα είναι ενσωματωμένα και στη νέα ΚΑΠ.

Όπως καταγράφηκε:

✱ Κάθε στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ θα περιλαμβάνει μια ενότητα για τον τρόπο ενθάρρυνσης της ανταλλαγής γνώσεων και καινοτομίας και την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών στη γεωργία.

Επίσης, η εργαλειοθήκη που θα δημιουργηθεί μέσω των Συστημάτων Γνώσης και Καινοτομίας, στη νέα ΚΑΠ θα περιλαμβάνει:

✱ Συμβουλές, εκπαίδευση, καινοτομία και υποστήριξη γνώσης στην αγροτική ανάπτυξη.

✱ Ειδικό προϋπολογισμό περίπου 8 δισ. ευρώ στο Horizon Europe για τη γεωργία, τα τρόφιμα, τη βιοοικονομία και την αγροτική ανάπτυξη.

Ο ρόλος των συμβούλων

Η συμβουλευτική είναι, όμως, ένα από τα εργαλεία που καταγράφηκε ως πιο σημαντικό για τη μεταφορά της καινοτομίας και της γνώσης στους αγρότες. Πιο συγκεκριμένα, η δημιουργία ενός ισχυρού συστήματος Γνώσης και Καινοτομίας περιλαμβάνει την ενσωμάτωση των γεωργικών συμβούλων με τέτοιον τρόπο, ώστε να καλύπτονται οι οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις για την παροχή ενημερωμένων τεχνολογικών και επιστημονικών πληροφοριών. Όσον αφορά τις μελλοντικές δράσεις για την ενδυνάμωση των συμβουλευτικών υπηρεσιών στο πλαίσιο των ΑKIS, καταγράφηκαν συγκεκριμένες προτάσεις. Αναλυτικά:

✱ Θα πρέπει να υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ των αγροτών και των συμβούλων. Με λίγα λόγια, οι γεωργικοί σύμβουλοι θα πρέπει να ακούν τον αγρότη και να του δίνουν προσωποποιημένες συμβουλές με βάση τις ανάγκες της αγροτικής του εκμετάλλευσης.

✱ Χρειάζεται να υπάρχει υποχρεωτική εκπαίδευση των συμβούλων συγκεκριμένες ημέρες κάθε χρόνο ειδικά σε καινοτόμες τεχνικές.

✱ Να παρέχεται βοήθεια στους αγρότες μέσω δημόσιων μητρώων με πληροφορίες σχετικά με την εκπαίδευση των συμβούλων, την εμπειρία και τη συμμετοχή τους σε διάφορα έργα, ώστε να βρουν τον σύμβουλο που μπορεί να τους υποστηρίξει καλύτερα.

✱ Να υπάρχει κρατική υποστήριξη για την επένδυση σε εργαλεία παροχής συμβουλών, όπως τα ψηφιακά.

✱ Οι σύμβουλοι θα πρέπει να ενεργούν ως διαμεσολαβητές καινοτομίας, οι οποίοι εντοπίζουν τις ανάγκες και μοιράζονται τα αποτελέσματα.

✱ Θα πρέπει, επίσης, να έχουν τακτική αλληλεπίδραση με ερευνητές για τη μεταφορά της γνώσης από τα πανεπιστήμια στον αγρότη.

✱ Τέλος, χρειάζεται δημιουργία συμβουλευτικών δικτύων σε επίπεδο χώρας, έτσι ώστε οι σύμβουλοι να μοιράζονται νέες γνώσεις και πρακτικές.

 

Συστήµατα γνώσης και καινοτοµίας