Στη θέσπιση και στην εφαρμογή ενός ειδικού κορωνο-σχεδίου στο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), που θα συμβάλει στην ενίσχυση των αγροτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα που έχουν πληγεί από τις επιπτώσεις της πανδημίας προσανατολίζεται η Κομισιόν.
Σύμφωνα με το εσωτερικό έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έχει στη διάθεσή της η «ΥΧ», στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων, που λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο λόγω της πανδημίας, προτείνεται να εισαχθεί στο ΠΑΑ κάθε κράτους-μέλους ένα έκτακτο μέτρο για την παροχή εφάπαξ ποσού έως 5.000 ευρώ για τους αγρότες και έως 50.000 ευρώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν πληγεί από την πανδημία του κορωνοϊού.
Τα ποσά που θα κατανεμηθούν θα προέλθουν από τα υπόλοιπα κονδύλια του ΠΑΑ κάθε κράτους-μέλους.
Πρόκειται για πρόταση η οποία ήδη εξετάζεται, όπως παραδέχτηκε ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, στην τηλεδιάσκεψη που είχε την περασμένη Τετάρτη 22 Απριλίου με το προεδρείο των COPA & COGECA. Όπως εξήγησε, είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν τους αδιάθετους πόρους των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης. Μάλιστα, υπενθύμισε ότι απέστειλε και σχετική επιστολή σε όλους τους Ευρωπαίους υπουργούς Γεωργίας. Ωστόσο, σημείωσε πως όλα τα κράτη-μέλη δεν έχουν την ίδια δυνατότητα, γι’ αυτό και τόνισε ότι εξετάζεται να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στη μεταφορά πόρων από τον 1ο στον 2ο Πυλώνα.
Όπως αποκάλυψε, παράλληλα, εξετάζεται η δυνατότητα παροχής ενός εισοδηματικού τύπου ενίσχυσης από τους πόρους του 2ου Πυλώνα, ώστε να υποστηριχθούν για την απώλεια εισοδήματος οι παραγωγοί που έχουν πληγεί από την κρίση, βάσει τροποποίησης του άρθρου 18 «Αποκατάσταση του γεωργικού παραγωγικού δυναμικού που επλήγη από φυσικές καταστροφές και καταστροφικά συμβάντα και ανάληψη κατάλληλων προληπτικών δράσεων» του Κανονισμού 1305/2013 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η τροποποίηση αφορά την παράγραφο 4 με την οποία αποκλείεται «η στήριξη για απώλεια εισοδήματος που οφείλεται σε φυσική καταστροφή ή καταστροφικό συμβάν».
Πράγματι, και με βάση το εσωτερικό έγγραφο της Διεύθυνσης, στην πρόταση για την εισαγωγή του έκτακτου μέτρου στο ΠΑΑ των κρατών-μελών απαιτείται τροποποίηση του εν λόγω Κανονισμού. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Επιτροπής, «κύριος στόχος είναι να βρεθεί μία λύση έτοιμη προς εφαρμογή, ώστε να τρέξει εύκολα από τα κράτη-μέλη». Διευκρινίζεται ότι θα πρόκειται για μια προσωρινή βοήθεια για το έτος 2020, που θα διατυπωθεί με τον πλέον ξεκάθαρο και στοχευμένο τρόπο.
Σύμφωνα πάντα με το έγγραφο, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμπεριλάβουν το μέτρο στα ΠΑΑ τους μέσω τροποποίησης, με τις δαπάνες πάντως να είναι επιλέξιμες από τη στιγμή που ξεκίνησε η πανδημία. Το μέτρο αυτό έκτακτης ανάγκης θα δίνει τη δυνατότητα καταβολής κατ’ αποκοπή ποσού ύψους έως 5.000 ευρώ για τους αγρότες και έως 50.000 για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου.
Πολλά θα κριθούν από τη στάση που θα κρατήσουν συγκεκριμένα κράτη-μέλη, τα οποία μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει και τη μεγαλύτερη γενναιοδωρία απέναντι στα θέματα του αγροδιατροφικού τομέα
Επιπλέον μέτρα
Η εισαγωγή του παραπάνω μέτρου αναμένεται να «κουμπώσει» στη δέσμη μέτρων που μέχρι σήμερα έχει λάβει η Επιτροπή, μαζί με τις άλλες τρεις προτάσεις που παρουσίασε στις 22 Απριλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Κομισιόν επιθυμεί να παρουσιάσει την πρότασή της στα κράτη-μέλη, χωρίς προηγουμένως να δημοσιεύσει τις προθέσεις της, προκειμένου –εφόσον γίνει αποδεκτό– να ανακοινωθεί από την ίδια την πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η επιτροπή, λοιπόν, αρκέστηκε να ανακοινώσει τις άλλες τρεις προτάσεις της:
1. Ενίσχυση της ιδιωτικής αποθεματοποίησης στους τομείς των γαλακτοκομικών (αποβουτυρωμένο γάλα σε σκόνη, βούτυρο, τυρί) και του κρέατος (βόειο, αίγειο και πρόβειο).
2. Ευελιξία στα προγράμματα στήριξης της αγοράς στους τομείς του οίνου, του ελαιολάδου, των οπωροκηπευτικών, της μελισσοκομίας, αλλά και του σχολικού ευρωπαϊκού προγράμματος προώθησης (γάλα, φρούτα και λαχανικά).
3. Έκτακτη παρέκκλιση από τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ (ΚΟΑ) στους τομείς του γάλακτος, των ανθών και της πατάτας, για τη λήψη μέτρων αυτο-οργάνωσης.
1. Ιδιωτική αποθεματοποίηση
Η ΕΕ μπορεί να παρέχει στήριξη σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη του κόστους αποθήκευσης των προϊόντων τους για καθορισμένο χρονικό διάστημα. Εν προκειμένω, προτείνεται η παρέμβαση να εφαρμοστεί για το βούτυρο, το τυρί και το αποβουτυρωμένο γάλα σε σκόνη, το βόειο και αιγοπρόβειο κρέας. Στόχος είναι να επιτραπεί η προσωρινή απόσυρση των παραπάνω προϊόντων από την αγορά για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αυτό το μέτρο αναμένεται να φέρει ισορροπία στην αγορά μακροπρόθεσμα.
Σύμφωνα με το εσωτερικό έγγραφο της Κομισιόν, προτείνονται συγκεκριμένες παρεμβάσεις στους προαναφερόμενους τομείς:
✱ Αποβουτυρωμένο γάλα σε σκόνη: Εκτιμάται πως 90.000 τόνοι σε όγκο θα πρέπει να αποθηκευτεί είτε για έναν ολόκληρο χρόνο είτε για μια περίοδο τριών έως επτά μηνών. Συνολικός προϋπολογισμός: 6 εκατ. ευρώ.
✱ Βούτυρο: Εκτιμάται ότι 140.000 τόνοι σε όγκο μπορούν να οδηγηθούν προς αποθήκευση από τρεις έως επτά μήνες. Προϋπολογισμός: 14 εκατ. ευρώ.
✱ Τυρί: Η αποθεματοποίηση να μην ξεπεράσει τους 100.000 τόνους για διάστημα από δύο έως επτά μήνες. Προϋπολογισμός: 10 εκατ. ευρώ.
✱ Βόειο (μπριζόλες): Εκτιμάται ότι θα πρέπει να αποθηκευτούν 25.000 τόνοι για μια περίοδο από τρεις έως πέντε μήνες. Συνολικός προϋπολογισμός: 26 εκατ. ευρώ.
✱ Αιγοπρόβειο κρέας: Εκτιμάται ότι θα πρέπει να αποθηκευτούν έως 36.000 τόνοι για διάστημα από τρεις έως πέντε μήνες. Συνολικός προϋπολογισμός: 20 εκατ. ευρώ.
Ο συνολικός προϋπολογισμός δεν θα ξεπεράσει τα 76 εκατ. ευρώ. Εάν προστεθεί και το μοσχαρίσιο κρέας, ο προϋπολογισμός θα ανέλθει στα 88,5 εκατ. ευρώ.
2. Ευελιξία στα επιχειρησιακά προγράμματα
Η Επιτροπή αναμένεται να δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων στήριξης της αγοράς στους τομείς οίνου, οπωροκηπευτικών, ελαιόλαδου, μελισσοκομίας, αλλά και στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την προώθηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία. Στόχος είναι να εγκριθούν ανά τομέα άμεσα αλλαγές των καθεστώτων για το τρέχον έτος 2020, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διαταραχή που έχει προκαλέσει στην αγορά η πανδημία και να καταφέρουν τόσο τα κράτη-μέλη όσο και οι αγρότες να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
Οπωροκηπευτικά
✱ Αύξηση των επιλέξιμων δαπανών για μέτρα πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων.
✱ Αύξηση της ενωσιακής χρηματοδοτικής συνδρομής άνω του 5% του όγκου της παραγωγής που διατίθενται με δωρεάν διανομή σε φιλανθρωπικές οργανώσεις και ιδρύματα.
✱ Αύξηση της ενωσιακής χρηματοδοτικής συνδρομής σε περίπτωση μείωσης της αξίας των προϊόντων.
✱ Αύξηση του ετήσιου –για το 2020– περιθωρίου υπερβάσεων που προβλέπεται για να καταστεί πιο ευέλικτη η χρήση των αποσύρσεων από την αγορά.
✱ Μείωση των αυστηρών ελέγχων των επιχειρησιακών προγραμμάτων και εθνικών στρατηγικών.
✱ Αναβολή της προθεσμίας για τις ΟΠ να δαπανήσουν την ενίσχυση που ζητήθηκε το 2019 (30 Απριλίου έως 30 Ιουνίου).
Κρασί
✱ Χρηματοδότηση της απόσταξης κρίσης και της ιδιωτικής αποθεματοποίησης μέσω του εθνικού προγράμματος στήριξης του οίνου.
✱ Αύξηση της ενωσιακής χρηματοδότησης στα μέτρα που περιλαμβάνονται στα εθνικά προγράμματα.
✱ Δυνατότητα στα κράτη-μέλη να τροποποιήσουν το εθνικό τους πρόγραμμα στήριξης όσο απαιτηθεί μέσα στο 2020 (αντί για δύο φορές τον χρόνο όπως προβλέπεται).
✱ Δυνατότητα στους δικαιούχους να αλλάξουν τις δραστηριότητές τους μόνο με ειδοποίηση και όχι με προηγούμενη έγκριση, στις αρμόδιες αρχές.
✱ Πληρωμή δικαιούχων για τις πλήρως υλοποιημένες δράσεις, ακόμη και αν το συνολικό επιχειρησιακό πρόγραμμα δεν έχει ολοκληρωθεί.
✱ Παράταση της ισχύος των αδειών φύτευσης οίνου που λήγουν το 2020 κατά ένα έτος.
Ελαιόλαδο
✱ Μεγαλύτερη ευελιξία στη δικαιούχο οργάνωση να ζητήσει τροποποιήσεις του περιεχομένου και του προϋπολογισμού του προγράμματος εργασίας, κατά παρέκκλιση των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 2 του Κανονισμού 615/2014. Με λίγα λόγια, χωρίς η αίτηση τροποποίησης να συνοδεύεται από δικαιολογητικά και να πρέπει να υποβάλλεται έως το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου του έτους που προηγείται του έτους εκτέλεσης του προγράμματος εργασίας. Επίσης, χωρίς να απαιτείται οι τροποποιήσεις του προγράμματος εργασίας να εφαρμόζονται δύο μήνες μετά την παραλαβή από την αρμόδια αρχή της αίτησης τροποποίησης.
✱ Να κρίνονται παραδεκτές οι αιτήσεις που αφορούν δαπάνες για μέτρα που έχουν πληρωθεί το αργότερο δύο μήνες μετά το τέλος της περιόδου εφαρμογής.
Μελισσοκομία
✱ Δυνατότητα στα κράτη-μέλη να τροποποιήσουν τα προγράμματά τους και να αναβάλουν την εκτέλεση των σχετικών μέτρων στις 15 Σεπτεμβρίου.
Πρόγραμμα για την προώθηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία
✱ Παρατάθηκε η διάρκεια του σχολικού έτους 2019/2020 έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020, με τις πληρωμές των δικαιούχων να είναι δυνατή έως τις 15 Οκτωβρίου 2020. Παράλληλα, δόθηκε η δυνατότητα τα κράτη-μέλη να χορηγούν προκαταβολές.
✱ Προσαρμογή προθεσμιών για πληρωμές αιτήσεων λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα κατάσταση.
✱ Το επίπεδο χρήσης του προϋπολογισμού της ΕΕ κατά το σχολικό έτος 2019/2020 δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την ανακατανομή των διαθέσιμων πόρων μεταξύ των χωρών για το επόμενο σχολικό έτος 2020/2021.
3. Έκτακτη παρέκκλιση από τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ στους τομείς του γάλακτος, των ανθέων και της πατάτας
Κατά παρέκκλιση κανόνων ανταγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 222 του Κανονισμού για την Κοινή Οργάνωση Αγορών, θα επιτρέπεται στους παραγωγούς, οι οποίοι έχουν πληγεί από την κρίση, να λαμβάνουν μέτρα αυτο-οργάνωσης. Η Επιτροπή προτείνει το μέτρο να εφαρμοστεί για τους τομείς γάλακτος, ανθέων και πατάτας. Συγκεκριμένα, θα επιτρέπεται σε αυτούς τους τομείς να λαμβάνονται συλλογικά μέτρα για τη σταθεροποίηση της αγοράς.
Για παράδειγμα, στον τομέα του γάλακτος θα επιτραπεί ο συλλογικός προγραμματισμός της παραγωγής, ενώ στους τομείς των λουλουδιών και της πατάτας θα επιτρέπεται η απόσυρση των προϊόντων από την αγορά. Επιπλέον, θα επιτρέπεται η αποθήκευση των προϊόντων από ιδιωτικούς φορείς. Τέτοιες συμφωνίες και αποφάσεις θα ισχύουν μόνο για περίοδο έξι μηνών το πολύ. Οι μεταβολές των τιμών των καταναλωτών θα παρακολουθούνται στενά για την αποφυγή δυσμενών επιπτώσεων.
Η στάση των κρατών-μελών
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η παραπάνω νέα δέσμη μέτρων αναμένεται να εγκριθεί από την Επιτροπή σε λίγες ημέρες. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται από την ίδια, πρέπει να ζητηθεί και η σύμφωνη γνώμη των κρατών-μελών. «Επομένως υπόκεινται σε αλλαγές. Η πλήρης λεπτομέρεια αυτών των προτάσεων θα αποκαλυφθεί κατά την τελική έγκρισή τους», αναφέρει η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της.
Πράγματι, πολλά θα κριθούν από τη στάση που θα κρατήσουν συγκεκριμένα κράτη-μέλη, τα οποία μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει και τη μεγαλύτερη γενναιοδωρία απέναντι στα θέματα του αγροδιατροφικού τομέα. Πάντως, ο επίτροπος Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι φαίνεται πως είναι αποφασισμένος να συμβάλει προς τη θετική κατεύθυνση.
Επόμενη μέρα και ΚΑΠ
Ο ίδιος, μιλώντας με το προεδρείο των COPA & COGECA, αναφέρθηκε και στο μέλλον της ΚΑΠ, επισημαίνοντας πως απαιτούνται αναμφίβολα περισσότερα κονδύλια για τον προϋπολογισμό της ΚΑΠ στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. «Η γεωργία θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο του νέου Σχεδίου Μάρσαλ για την έξοδο από την κρίση», είπε μεταξύ άλλων, εξηγώντας ότι πλέον όλοι έχουν αντιληφθεί τη σημασία της διατροφικής επάρκειας. Και ότι αυτό από μόνο του αποτελεί το πιο σημαντικό επιχείρημα.
Σημείωσε ακόμη ότι θα πρέπει η επόμενη ΚΑΠ να ενισχύσει τους μηχανισμούς και τα εργαλεία αντίδρασης σε περιόδους κρίσης. Όπως εξήγησε, οι ασφαλίσεις δεν μπορούν να καλύψουν τους παραγωγούς, γιατί τα ρίσκα είναι πολύ υψηλά. Μάλιστα, επισήμανε ότι πρέπει πλέον να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην εσωτερική αγορά και να μειωθεί η εξάρτηση της ΕΕ από τις εξαγωγές, προτείνοντας να μειωθεί η απόσταση μεταξύ «χωραφιού και ραφιού» στην εσωτερική αγορά.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
την Παρασκευή 24 Απριλίου 2020 – διαβάστε την και ψηφιακά!
