Χθες, Πέμπτη 25η Μαρτίου, τιμήσαμε τον εορτασμό των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο Αγώνας αυτός έφερε ταυτόχρονα αντιμέτωπους «Έλληνες υπηκόους εναντίον Τούρκων αφεντάδων, Έλληνες χωρικούς εναντίον Τούρκων γαιοκτημόνων και Έλληνες χριστιανούς εναντίον Τούρκων μουσουλμάνων», όπως υποστηρίζουν κάποιοι ιστορικοί (Stavrianos, L., 1958).
Οι συνθήκες ζωής στην ύπαιθρο και οι σχέσεις φεουδαρχίας που επικρατούσαν έθεταν, εκτός των άλλων, στο επίκεντρο τις σχέσεις γαιοκτησίας και το ζήτημα της αγροτικής γης. Ωστόσο, από την απελευθέρωση της Πελοποννήσου, της Στερεάς, της Εύβοιας και των Κυκλάδων έως το 1870, ένα μικρό μέρος των εθνικών γαιών είχε διανεμηθεί. Συγκεκριμένα, από τα 7 έως 11 εκατομμύρια στρέμματα, ανάλογα με τις εκτιμήσεις (Mc Grew,W., 1980), το 80% των αγροτών δεν είχε αποκτήσει γη (Σβορώνος, Ν., 1976).
Η πρώτη μεγάλη διανομή, που άρχισε το 1871, είχε ως αποτέλεσμα να μοιραστούν 2,6 εκατ. στρέμματα σε 357.217 εκμεταλλεύσεις, δίνοντας έως δέκα στρέμματα σε κάθε αγρότη (Σιδέρης, Α., 1934). Κατά τις ίδιες πηγές, η δεύτερη διανομή άρχισε με την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας και της Άρτας το 1881. Ωστόσο, έως το 1914, είχε ως αποτέλεσμα τη διανομή μόλις 1,1 εκατομμυρίων στρεμμάτων.
Τέλος, η τρίτη διανομή, που ακολούθησε τη Μικρασιατική Καταστροφή και είχε ως αποτέλεσμα και τη γενικευμένη απαλλοτρίωση των τσιφλικιών, μοίρασε 20 εκατ. στρέμματα γης, γεγονός που την κατέστησε μία από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης.
Η διανομή γης σε μεγάλους πληθυσμούς κατοίκων της υπαίθρου αποτέλεσε οικονομική, κοινωνική και πολιτική αναγκαιότητα. Ωστόσο, οδήγησε αναπόφευκτα στη δημιουργία εκμεταλλεύσεων που διέθεταν μικρούς κλήρους, γεγονός που σφράγισε τη μετέπειτα αγροτική πορεία της χώρας.
Στα κείμενα που θα δημοσιευτούν στο ypaithros.gr αύριο Σάββατο 27/3 και την Κυριακή 28/3, δύο ακαδημαϊκοί ερευνητές παρουσιάζουν την άποψή τους στην «ΥΧ» για τη συμμετοχή των χωρικών στον Αγώνα του 1821 και τη σημασία της αγροτικής γης.
