Επενδύσεις σε αγροβολταϊκά 130 MW με τιμή 65 ευρώ/MWh φέρνει νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ

Εναν νέο σύνδεσμο ανάμεσα στη γεωργική παραγωγή και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας επιχειρεί να δημιουργήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νέο νομοσχέδιο, δίνεται η δυνατότητα εγκατάστασης αγροβολταϊκών συνολικής ισχύος 130 MW σε όλη την Ελλάδα, με εξασφαλισμένη τιμή πώλησης 65 ευρώ/MWh.

Το συγκεκριμένο σύστημα, που ήδη βρίσκεται σε εφαρμογή σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, προβλέπει την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πάνελ σε μεγαλύτερο ύψος, έτσι ώστε οι καλλιέργειες να συνεχίζουν κανονικά κάτω από αυτά. Στόχος είναι ο αγρότης να αποκομίζει «διπλό όφελος», τόσο από την παραγωγή της γης όσο και από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας.

Τι προβλέπει η ρύθμιση

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι σχετικές ρυθμίσεις στο νέο νομοσχέδιο, τα φωτοβολταϊκά θα μπορούν να συνδυαστούν με μπαταρίες ωφέλιμης χωρητικότητας τουλάχιστον μίας ώρας της εγκατεστημένης ισχύος του ηλιακού συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση, η εγκατάσταση θα εμπίπτει στην παρ. 11Α του άρθρου 10 του ν. 4685/2020 (Α’ 92), δηλαδή η μπαταρία δεν θα μπορεί να αποθηκεύει ηλεκτρική ενέργεια που απορροφάται από το δίκτυο.

Τα έργα θα «κλειδώσουν» ταρίφα 65 ευρώ/MWh, υπογράφοντας με τον ΔΑΠΕΕΠ Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής (ΣΕΣΤ). Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, πρόκειται για μία αρκετά χαμηλή αποζημίωση, με δεδομένο ότι το ύψος εγκατάστασης των πάνελ ανεβάζει σημαντικά το κόστος. Δικαίωμα εγκατάστασης αγροφωτοβολταϊκού σταθμού έχουν οι κατ’ επάγγελμα αγρότες, ή τρίτα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που υλοποιούν τους εν λόγω σταθμούς ΑΠΕ, εφόσον τα πρόσωπα αυτά έχουν συνάψει σχετική συμφωνία με τους κατόχους ή διαχειριστές των καλλιεργούμενων εκτάσεων ή θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων. 

Τα συστήματα δεν μπορούν να εγκατασταθούν σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, εκτός των περιπτώσεων στις οποίες οι αγροφωτοβολταϊκοί σταθμοί εγκαθίστανται στις οροφές θερμοκηπίων. Από την άλλη πλευρά, μπορούν να τοποθετηθούν και σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως κορεσμένα δίκτυα. 

Για τη λήψη οριστικής προσφοράς σύνδεσης, εφόσον απαιτείται, ή τη σύναψη σύμβασης σύνδεσης, οι ενδιαφερόμενοι θα καταθέσουν αίτηση στον ΔΕΔΔΗΕ, με τις υποβολές να ξεκινούν από την 1η Φεβρουαρίου 2026. Ο ΔΕΔΔΗΕ θα κατανέμει τα αιτήματα ανά περιφέρεια και θα τα αξιολογεί με κριτήριο τη χρονική προτεραιότητα κατάθεσής τους. 

Τα αιτήματα θα κατατάσσονται στην Ομάδα Β της σειράς προτεραιοτήτων, ενώ η οριστική προσφορά σύνδεσης ή η σύμβαση σύνδεσης θα χορηγείται ή θα συνάπτεται αντίστοιχα εντός δύο μηνών από την υποβολή της σχετικής αίτησης. Μόλις καλυφθεί το όριο των 10 MW σε μία περιφέρεια, τότε θα απορριφθούν οι υπόλοιπες αιτήσεις για τη συγκεκριμένη περιφέρεια. 

Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, άμεσα ή έμμεσα, μέσω της συμμετοχής του στη διοίκηση ή ως μέτοχος, εταίρος ή μέλος νομικού προσώπου με οποιοδήποτε ποσοστό συμμετοχής, επιτρέπεται να εγκαταστήσει μέχρι δύο αγροφωτοβολταϊκούς σταθμούς σε καλλιεργούμενη αγροτική έκταση ή θερμοκηπιακή εγκατάσταση που νομίμως κατέχει.

Στη σκιά του «Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι»

Η νέα ρύθμιση έρχεται ως συνέχεια του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι», το οποίο είχε αφήσει ανάμεικτες εντυπώσεις στους παραγωγούς. Πολλοί αγρότες δήλωσαν απογοητευμένοι, καθώς οι περικοπές στην έγχυση ενέργειας από τον Διαχειριστή περιόρισαν σημαντικά τα αναμενόμενα έσοδα. Ένα μεγάλο ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας δεν κατέληγε τελικά στο δίκτυο, γεγονός που μείωσε το πραγματικό όφελος των επενδύσεων.

Έτσι, η συζήτηση γύρω από τα αγροβολταϊκά ξεκινά με συγκρατημένη αισιοδοξία. Οι φορείς του κλάδου επιμένουν σε τρία σταθερά αιτήματα: Γρηγορότερη διαδικασία για τους όρους σύνδεσης, οικονομική ενίσχυση για την υλοποίηση των έργων και πιο ελκυστική τιμή αποζημίωσης, ώστε τα σχέδια να είναι πραγματικά βιώσιμα.

Σημαντικό σημείο προβληματισμού αποτελεί το όριο των 10 MW ανά περιφέρεια, το οποίο θεωρείται πολύ γενικευμένο και ασύμβατο με τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε περιοχής. Ορισμένες περιφέρειες με υψηλή αγροτική δραστηριότητα αναμένεται να εξαντλήσουν άμεσα το διαθέσιμο περιθώριο, αφήνοντας εκτός αρκετούς ενδιαφερόμενους.

Παράλληλα, το νομοσχέδιο κατηγορείται για ελλιπή τεχνικό ορισμό των αγροβολταϊκών. Δεν προσδιορίζει σαφείς προδιαγραφές για την πυκνότητα εγκατάστασης, τις αποστάσεις ή τα είδη καλλιεργειών που μπορούν να συνδυαστούν με φωτοβολταϊκά. Επιπλέον, ο περιορισμός στην κάλυψη έως 10% της καλλιεργούμενης έκτασης εκτιμάται πως περιορίζει την οικονομική απόδοση, καθιστώντας πολλές επενδύσεις μη συμφέρουσες.

Το μεγαλύτερο ζήτημα παραμένει το οικονομικό σκέλος. Η αυξημένη δαπάνη κατασκευής –λόγω μεγαλύτερου ύψους, πρόσθετων υποδομών και πιθανής ανάγκης αποθήκευσης– φαίνεται να καθιστά την «ταρίφα» των 65 ευρώ/MWh ανεπαρκή χωρίς πρόσθετη στήριξη. Υπολογισμοί δείχνουν περιόδους απόσβεσης άνω της δεκαετίας, σε μια περίοδο όπου το κόστος δανεισμού αυξάνεται και η ρευστότητα των αγροτών είναι περιορισμένη.