Για την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων της νέας προγραμματικής περιόδου, από την ΚΑΠ μέχρι και το Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της χώρας μίλησαν πριν από λίγες ημέρες σε εκδήλωση στα Κεντρικά Τζουμέρκα εκπρόσωποι του ΥΠΑΑΤ και του υπουργείου Τουρισμού.
Στόχος τους, όπως είπαν, «η ενημέρωση για τις επενδυτικές δυνατότητες που παρέχει το ΠΑΑ και τα προγράμματα του υπουργείου Τουρισμού στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών». Ιδιαίτερη αναφορά έγινε για το πρόγραμμα LEADER/CLLD, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις έχει καταφέρει να αυξήσει την προστιθέμενη κοινωνική αξία απομακρυσμένων περιοχών της υπαίθρου. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκε ως παράδειγμα το Λεωνίδιο στην Πελοπόννησο.
Σοβαρές προκλήσεις
Αναμφισβήτητα, οι δυνατότητες που μπορούν να παρέχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία της νέας προγραμματικής περιόδου θα είναι ωφέλιμες για τις ορεινές περιοχές της χώρας, αλλά για να μιλήσει κάποιος για «ανάπτυξη», απαιτούνται πολλά περισσότερα.
Ήδη από το 2016, σε ψήφισμά του σχετικά με την πολιτική συνοχής στις ορεινές περιοχές της ΕΕ, το Ευρωκοινοβούλιο έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς «οι ορεινές περιοχές αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή, τη μεταφορά και το δημογραφικό, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω της δημιουργίας επαρκών συνδέσεων με τις αστικές και πεδινές περιοχές και της διασφάλισης της πρόσβασης στις ψηφιακές υπηρεσίες».
«Είμαστε παραμελημένοι»
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, στις 30 Ιουνίου 2020, η Κομισιόν ανακοινώνει την πρωτοβουλία «Ένα μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ: Προς ισχυρότερες, συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες αγροτικές περιοχές με ορίζοντα το 2040», με στόχο να κινητοποιήσει τις δημόσιες αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να αναλάβουν δράση για να καλύψουν τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες των κατοίκων των αγροτικών περιοχών.
Στην ανακοίνωση παραδέχεται ότι «οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών, συμπεριλαμβανομένης της παγκοσμιοποίησης και της αστικοποίησης, μεταβάλλουν τον ρόλο και τη φύση των αγροτικών περιοχών, οι οποίες επηρεάζονται επίσης από τη μείωση του πληθυσμού και τη γήρανση».
Λαμβάνει υπόψιν τη φωνή των Ευρωπαίων πολιτών που συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση που είχε προηγηθεί, με πολλούς να «ανησυχούν για την υποβάθμιση των υποδομών και της παροχής υπηρεσιών στις αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, κοινωνικές υπηρεσίες, εκπαίδευση, καθώς και σε ταχυδρομικές και τραπεζικές υπηρεσίες.
Άλλοι εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με την ελάττωση των ευκαιριών απασχόλησης και την πιθανή μείωση των εισοδημάτων στις αγροτικές περιοχές ή την περιορισμένη συγκοινωνιακή και ψηφιακή συνδεσιμότητα». Προβλήματα που είναι μεγαλύτερα στις πιο απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές της ΕΕ. «Σχεδόν το 40% όσων απάντησαν στη δημόσια διαβούλευση δήλωσαν ότι ένιωθαν παραμελημένοι από την κοινωνία και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής».
Επενδύσεις
Στην εκδήλωση, το ΥΠΑΑΤ εκπροσωπούσαν ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γ. Στύλιος, και ο γενικός γραμματέας Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών Δ. Παπαγιαννίδης, ενώ το υπουργείο Τουρισμού η υφυπουργός Σοφία Ζαχαράκη.
Ο κ. Στύλιος υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, πως τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την ανάπτυξη των αγροτικών και ορεινών περιοχών, στόχο έχουν την αναζωογόνηση των χωριών, ώστε ο κόσμος να βρίσκει μία νέα επαγγελματική απασχόληση, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έκανε για το Πρόγραμμα των Νέων Αγροτών. Από την πλευρά της, η κα Ζαχαράκη σημείωσε πως η διαφημιστική καμπάνια που τρέχει με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση για τον ορεινό και χειμερινό τουρισμό ανανεώνεται, αναφέρθηκε σε προγράμματα ενίσχυσης ειδικών μορφών Τουρισμού, ενώ μίλησε και για πρόγραμμα που θα ενεργοποιήσει το ΥΠΕΝ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης για τη δημιουργία δικτύου μονοπατιών.
Μεγαλύτερη ωστόσο έμφαση δόθηκε στο LEADER/CLLD, με τον κ. Παπαγιαννίδη να υπογραμμίζει τον ρόλο του προγράμματος σε επενδύσεις για ήπια εναλλακτική μορφή βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης και πολυδραστηριότητας στον αγροτικό χώρο. Επενδύσεις όπως παραδοσιακοί ξενώνες, αγροκτήματα, μικρά επισκέψιμα οινοποιεία, μικρά επισκέψιμα ελαιουργεία, χώροι μεταποίησης, φούρνοι, τυροκομεία, χώροι πώλησης με πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα, τεχνήματα, χώροι τέχνης και πολιτισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάστηκε από τον διευθύνοντα σύμβουλο της Πάρνωνας ΑΕ ΑΟΤΑ ως καλό παράδειγμα η περίπτωση του Λεωνιδίου στην Πελοπόννησο.
Ειδικότερα, παρουσίασε τρεις καλές πρακτικές που έχουν υλοποιηθεί και έχουν πετύχει με την βοήθεια της χρηματοδότησης των προγραμμάτων CLLD/LEADER:
✱ Η χρηματοδότηση του Τσακώνικου Γυναικείου Συνεταιρισμού που λειτουργεί στο Λεωνίδιο από το 2006.
✱ Η χρηματοδότηση και υλοποίηση του βραβευμένου, πολυθεματικού και επιτυχημένου φεστιβάλ Μελιτζάzz.
✱ Η χρηματοδότηση και υλοποίηση του αναρριχητικού πάρκου Λεωνιδίου.
