Επιδεικτικά αγροκτήματα: Οι αγρότες επιλέγουν τις καλύτερες τεχνολογίες με βάση τις ανάγκες τους στο χωράφι

Ας φανταστούμε τον αγροτικό τομέα ως έναν χώρο στον οποίο οι ίδιοι οι αγρότες έχουν τη δυνατότητα να τεστάρουν σε πραγματικές συνθήκες παραγωγής διαφορετικές ψηφιακές τεχνολογίες για να βρουν εκείνες που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους. Τότε, ίσως η καινοτομία είχε βρει ήδη τη θέση της στα ελληνικά χωράφια και οι αγρότες αξιοποιούσαν τα ψηφιακά εργαλεία για να μειώσουν το κόστος παραγωγής και να λάβουν καλύτερες αποφάσεις για την καλλιέργεια και το περιβάλλον.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται το ευρωπαϊκό έργο PATH2DEA, στο οποίο συμμετέχει και η Ελλάδα μέσω του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Το έργο έχει ως σκοπό να αξιολογήσει και να προωθήσει τη χρήση ήδη υπαρχόντων ψηφιακών εργαλείων με βάση τις αρχές της αγροοικολογίας. Μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες, οι αγρότες θα αναδείξουν ποιες ψηφιακές λύσεις ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες τους και δρουν καταλυτικά για τη μεταφορά γνώσης και την παροχή λύσεων στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» o Δρ. Βασίλειος Γκισάκης, γεωπόνος – εντεταλμένος ερευνητής στο Τμήμα Ελαίας & Οπωροκηπευτικών του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου που συμμετέχει στο έργο, «η αγροοικολογία αποτελεί μια ανερχόμενη πρόταση και ολιστική προσέγγιση για τον σχεδιασμό πραγματικά βιώσιμων συστημάτων παραγωγής τροφίμων, η οποία δεν αποζητά απλά παροδικές λύσεις για τη μονοσήμαντη αύξηση των περιβαλλοντικών και παραγωγικών αποδόσεων, αλλά μια συστημική αλλαγή παραδείγματος, σε πλήρη εναρμόνιση με οικολογικές διαδικασίες, χαμηλές εξωτερικές εισροές, χρήση της βιοποικιλότητας και προώθηση της αγροτικής γνώσης. Αναμένεται, λοιπόν, να δημιουργηθεί μια ‘‘γέφυρα’’ που θα συνδέει τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες τόσο στην αγροοικολογία όσο και στην ψηφιακή τεχνολογία, ώστε η ψηφιοποίηση να λειτουργήσει τελικά σαν καταλύτης για την αγροοικολογική μετάβαση της γεωργίας».

Ψηφιακά εργαλεία που δεν χρησιμοποιούνται

Η ανεπάρκεια πληροφοριών για υπάρχουσες λύσεις τεχνολογίας προσαρμοσμένες σε συγκεκριμένες ανάγκες, η ελλιπής γνώση σχετικά με τη χρήση τους, το επενδυτικό κόστος και η αβεβαιότητα σχετικά με την απόδοση σε πραγματικές συνθήκες παραγωγής, είναι παράγοντες, σύμφωνα με τον Δρ. Γκισάκη, που αποτρέπουν τους αγρότες από τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Για τον λόγο αυτόν, το έργο δεν σκοπεύει να αναπτύξει νέα εργαλεία, καθώς θεωρείται ότι ήδη είναι διαθέσιμος ένας αρκετά μεγάλος αριθμός τους, αλλά με τη βοήθεια των παραγωγών να «παράσχει μια εμπεριστατωμένη πρόταση για τα καλύτερα εργαλεία εκεί έξω, που να ταιριάζουν στις ανάγκες ενός παραγωγού που ακολουθεί αγροοικολογικές αρχές».

Επιδεικτικά αγροκτήματα

Για την ενεργή συμμετοχή των αγροτών στην επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας, έχουν δημιουργηθεί «έξι επιδεικτικά αγροκτήματα σε όλη την Ευρώπη, είτε ως εταίροι είτε ως συνεργάτες, τα οποία επιλέχθηκαν για να αντιπροσωπεύσουν την ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών συστημάτων γεωργίας και να δοκιμάσουν τα διαθέσιμα εργαλεία και εφαρμογές.

Δίνεται έτσι η δυνατότητα να αναλυθούν από πρώτο χέρι όλες οι πτυχές της πιθανής χρηστικότητας και εφαρμογής των ψηφιακών τεχνολογιών στην αγροοικολογία, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών απαιτήσεων χρήστη και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν», εξηγεί ο κ. Γκισάκης.

Ο ίδιος συνεχίζει, λέγοντας ότι «η ψηφιοποίηση της γεωργίας έχει τη δυνατότητα να προσδώσει κάποιες λύσεις σχετικές με την αύξηση της αποδοτικότητας, ως ένα βασικό στάδιο μετάβασης προς πραγματικά βιώσιμα και ανθεκτικά συστήματα παραγωγής, μια μετάβαση που τόσο έχει ανάγκη η ελληνική γεωργία.

Πράγματι, η αυτοματοποίηση συγκεκριμένων παραγωγικών διαδικασιών και η χρήση μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των γεωργών. Ωστόσο, σημαντική προϋπόθεση είναι να πραγματοποιείται μια ορθή χρήση των παραπάνω, που να βασίζεται σε συμμετοχικές διαδικασίες και σε ένα πλαίσιο εκδημοκρατισμένης μεταφοράς γνώσης και όχι σε σχέσεις εξάρτησης από ακριβές τεχνολογίες, οι οποίες εν τέλει επιβαρύνουν παρά βοηθούν τον παραγωγό».