Επιστήμονες δημιούργησαν εντομάλευρο με αιθέρια έλαια από βότανα της ελληνικής φύσης

Μια βιώσιμη λύση και εναλλακτική πηγή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της επισιτιστικής κρίσης δίνει καινοτόμο ερευνητικό έργο, αποτέλεσμα της διεπιστημονικής συνεργασίας τριών ελληνικών πανεπιστημίων και του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Οι Έλληνες ερευνητές προχώρησαν σε πειραματικές δοκιμές με το έντομο Tenebrio molitor, που περιέχει υψηλό πρωτεϊνικό προφίλ, προκειμένου να δημιουργήσουν μια νέα ζωοτροφή, ένα εντομάλευρο για τη διατροφή των μονογαστρικών ζώων, αλλά και των ψαριών.

Το πρωτοποριακό στην υπόθεση ήταν πως η μεν εκτροφή των εντόμων έγινε πάνω σε υπολείμματα αγροτικών καλλιεργειών (μαρούλι, πίτουρα, σιτάρι, μείγμα από υποπροϊόντα αγροτικών προϊόντων, ντομάτας καρότων, παντζαριού κ.λπ.), η δε διατροφή τους εμπλουτίστηκε με τα υπολείμματα από την εκχύλιση αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της χλωρίδας μας. Έτσι, το παραδοσιακό ιχθυάλευρο και σογιάλευρο αντικαταστάθηκε από ένα εντομάλευρο, από έντομα των οποίων η διατροφή εμπλουτίστηκε με υπολείμματα από φασκόμηλο, κρίταμο, θυμάρι και αιθέρια έλαια από διάφορα άλλα βότανα της ελληνικής φύσης.

Η διεπιστημονική έρευνα

Η ερευνητική ομάδα που δημιουργεί δεδομένα πάνω στη διατροφική αξία του εντόμου που εκτράφηκε με εκχυλίσματα αρωματικών φυτών αποτελείται από τους καθηγητές Εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρήστο Αθανασίου, Κτηνιατρικής με αντικείμενο τη διατροφή των ζώων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ηλία Γιάννενα, την εντεταλμένη ερευνήτρια στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Δρ Αικατερίνη Γρηγοριάδου, και τον καθηγητή στο Εργαστήριο Επιστήμης της Ζωικής Παραγωγής, Διατροφής και Βιοτεχνολογίας του Τμήματος Γεωπονίας, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννη Σκούφο, στο τμήμα του οποίου έγιναν οι αναλύσεις για τη διαχείριση της υγείας και τη μικροβιολογία των ζώων που τράφηκαν με το συγκεκριμένο εντομάλευρο.

«Κάναμε καλλιέργεια του εντόμου Tenebrio με διαφορετικές δόσεις αιθέριων ελαίων για να δούμε τι συστατικά συσσωρεύονται στην πρώτη ύλη της τροφής. Με αυτήν ταΐσαμε κοτόπουλα και χοιρινά. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά στα χοιρινά, όπου διαπιστώσαμε ότι μέχρι τα 20κιλα ζώα είχαμε επιπλέον δύο κιλά παραπάνω βάρος και έπαιρναν βάρος πολύ πιο γρήγορα. Εξετάστηκε, επίσης, το μικροβίωμα των ζώων με καινοτόμες τεχνολογίες μεταγονιδιωματικής και είδαμε ευεργετικές διαφοροποιήσεις με την ανάπτυξη ωφέλιμων και όχι παθογόνων μικροβίων», τονίζει ο κ. Σκούφος.

Από την πλευρά του ΕΛΓΟ, η ερευνήτρια Δρ Γρηγοριάδου, που ειδικεύεται στα Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά, εξηγεί ότι διάφορα βότανα της ελληνικής φύσης, όπως το φασκόμηλο, το κρίταμο και το θυμάρι, αλέστηκαν και τα υπολείμματα αναμείχθηκαν με πίτουρα, ενώ προστέθηκαν αιθέρια έλαια από άλλα βότανα.

«Τα φυτά αυτά έχουν πολύ υψηλές συγκεντρώσεις αντιοξειδωτικών και πολυφαινολών, δηλαδή φυσικές αντιμικροβιακές ουσίες. Δοκιμάστηκαν σε ιχθυοτροφεία, σε γουρουνάκια και κοτόπουλα με καλά και θετικά αποτελέσματα σε κάθε περίπτωση στις μετρήσεις των αναλύσεων».

Σύμφωνα με τη Δρα Γρηγοριάδου, τσιπούρες ταΐστηκαν με εντομάλευρο –αντί για ιχθυάλευρο– που παράχθηκε από υπολείμματα φυτικών καλλιεργειών, οι οποίες είχαν εμπλουτιστεί με ειδικά ελληνικά αρωματικά φυτά. «Ελέγξαμε τους ζωοτεχνικούς δείκτες, τους δείκτες υγείας, ειδικές πρωτεΐνες φλεγμονής ή βιοχημικών σημάτων ανάπτυξης και ανοσιακής ανταπόκρισης και διαπιστώσαμε ότι άνετα το εντομάλευρο του Tenebrio Molitor μπορεί να υποκαταστήσει το ιχθυάλευρο στη διατροφή της τσιπούρας», αναφέρει η Δρ Γρηγοριάδου.

Επόμενα στάδια έρευνας

Η σχετική έρευνα θα προχωρήσει και σε επόμενα στάδια. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Ιωάννης Σκούφος, στις προτάσεις που θα κατατεθούν στο πλαίσιο της δράσης «Trust your Stars» (χρηματοδότηση ερευνητικών έργων με συμπράξεις πανεπιστημίων και ομάδων ερευνητών) και του «Ερευνώ-Καινοτομώ» θα διερευνηθούν οι εναλλακτικές μορφές πρώτων υλών που ταΐζονται τα έντομα, δηλαδή ποια από όλα τα προϊόντα που παράγει η Ελλάδα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για τη διατροφή των εντόμων.

«Θα ελέγξουμε, ακόμη, την αιμολέμφο των εντόμων και θα τη χρησιμοποιήσουμε σε άλλη παραγωγή ως φυσικό αντιμικροβιακό συστατικό, ενόσω εκτρέφουμε έντομα, και κατά τρίτο θα κάνουμε ένα λίπασμα από τα υπολείμματα της εκτροφής του εντόμου, τα περιττώματά του. Μπορώ να σας πω από τώρα ότι τα αποτελέσματα θα είναι πολύ θεαματικά. Ωστόσο, πρέπει να τονίσω ότι, για να έχουμε αποτελέσματα, θα πρέπει να μπούμε σε διαδικασία βιομηχανοποίησης», σημειώνει με έμφαση ο κ. Σκούφος.

Στο συγκεκριμένο project συμμετέχει και η εταιρεία ΕΛΒΙΖ, η οποία μέσω των σχετικών χρηματοδοτικών προτάσεων αναμένεται να δημιουργήσει μια πιλοτική μονάδα εκτροφής εντόμων.

Αν και η χώρα μας θεωρείται ουραγός στο συγκεκριμένο πεδίο, ωστόσο η έρευνα για την εύρεση καινοτόμων πηγών πρωτεΐνης, όπως είναι η διατροφή των ζώων, αλλά και των ανθρώπων με βρώσιμα έντομα τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Σύμφωνα με τον κ. Σκούφο, οι δυνατότητες που ανοίγονται είναι τεράστιες, από τα θετικά της παραγωγής του εντομάλευρου είναι ότι έχει κατά περίπου 83% μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από οποιαδήποτε άλλη παραγωγή πρωτεΐνης, ενώ δεν αποκλείεται να αναδειχθεί και εθνική ποικιλία του εντόμου Tenebrio.

«Υπάρχει το ενδιαφέρον γενικώς σε επενδύσεις στον χώρο», λέει η κα Γρηγοριάδου και καταλήγει, λέγοντας ότι όλες οι έρευνες έγιναν στο πλαίσιο του νόμιμου, καθώς έχουν πάρει έγκριση για κατανάλωση όχι μόνο από τα ζώα, αλλά και από τον άνθρωπο.