Στην εποχή των συγχωνεύσεων, οι ισχυροί γίνονται ισχυρότεροι

Διογκώνονται οι επιδοτήσεις των μεγάλων αγροτικών εκμεταλλεύσεων, στο ίδιο μοτίβο με τους «μεγάλους» του πολλαπλασιαστικού υλικού

sigxoneuseis-etairies-agrotika

Ο αγροδιατροφικός τομέας των ΗΠΑ χαρακτηρίζεται από έντονες δομικές ανακατατάξεις. Οι αλλαγές αυτές αποτυπώνονται ξεκάθαρα στο μεγάλο κύμα εξαγορών και συγχωνεύσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στη βιομηχανία τροφίμων και στις αλυσίδες λιανικής. Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τις τελευταίες ημέρες στις ΗΠΑ καταδεικνύουν ότι παρόμοιες διαρθρωτικές αλλαγές καταγράφονται τόσο στην άμεση αγροτική παραγωγή όσο και στις εισροές.

Πριν από μερικές ημέρες, η Υπηρεσία Οικονομικών Ερευνών του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ δημοσίευσε έκθεση, στην οποία επισημαίνεται το πώς οι μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις, δηλαδή εκείνες με ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια, λαμβάνουν αυξανόμενο μερίδιο επιδοτήσεων, καθώς συνεχίζεται η τάση των συγχωνεύσεων στον κλάδο της αγροτικής παραγωγής.

Στην έκθεση, όπου αναλύεται η κατανομή των πληρωμών για τα εμπορεύματα, τη διατήρηση και την ασφάλιση καλλιεργειών με το πέρασμα των ετών, διαπιστώνεται ότι οι μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις έλαβαν το 34% των επιδοτήσεων των προϊόντων το 2015, από 11% το 1991. Επίσης, έλαβαν το 1/3 των αποζημιώσεων ασφάλισης καλλιέργειας το 2015, από μόλις 12% το 1997. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις έχουν αυξήσει το μερίδιό τους στη γεωργική παραγωγή από 23% σε 41% τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Εν τω μεταξύ, οι μικρότερες αγροτικές εκμεταλλεύσεις, με ακαθάριστα ετήσια έσοδα κάτω των 350.000 δολαρίων, λαμβάνουν μειωμένο ποσό επιδοτήσεων επί των προϊόντων και αποζημιώσεων ασφάλισης καλλιέργειας, καθώς αντιπροσωπεύουν μικρότερο κομμάτι της αγροτικής παραγωγής. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 2015 έλαβαν περίπου το 30% των επιδοτήσεων επί των προϊόντων, από 61% το 1991. Επίσης, οι μικρές εκμεταλλεύσεις αντιπροσώπευαν το 20% των αποζημιώσεων ασφάλισης καλλιέργειας το 2015, από 48% το 1997.

Εισροές: Η ισχύς στους λίγους

Σε ό,τι αφορά τις αγροτικές εισροές, στον τομέα των φυτοφαρμάκων, όπως είναι γνωστό, έχουν πλέον συγχωνευθεί οι εταιρείες Dow και Du Pont, έχει πραγματοποιηθεί η εξαγορά της ελβετικής Syngenta από την κινεζική ChemChina, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία εξαγοράς της αμερικανικής εταιρείας αγροχημικών Monsanto από τον γερμανικό κολοσσό Bayer, αφήνοντας μόνο την εταιρεία Basf να λειτουργεί μόνη της και ανεξάρτητα.

Την πορεία των εταιρειών πολλαπλασιαστικού υλικού μέσα στον χρόνο σκιαγραφεί με κατατοπιστικό τρόπο πρόσφατο δημοσίευμα του περιοδικού Farm Journal. Όπως φαίνεται στον σχετικό πίνακα, το μακρινό 1900 αποτέλεσε έτος εκκίνησης για 115 επιχειρήσεις, δίχως να καταγράφεται κάποια συγχώνευση. Αλλά και αργότερα, το 1936, οι νεοφυείς επιχειρήσεις ήταν ακόμη περισσότερες (176), με τις συγχωνεύσεις να είναι μόλις 15.

Από τότε μέχρι σήμερα, τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί πολύ. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία για το 2017, οπότε και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους μόλις τρεις (!) επιχειρήσεις, αν και καταγράφηκαν υπερπολλαπλάσιες συγχωνεύσεις (17). Εάν, μάλιστα, ληφθούν υπόψη νούμερα από το πιο άμεσο παρελθόν (το 1996 είχαμε 69 εκκινήσεις και 117 συγχωνεύσεις), γίνεται εύκολα αντιληπτή η τάση συρρίκνωσης του αριθμού εταιρειών στον κλάδο, κάτι που φυσικά σημαίνει ότι η ισχύς συγκεντρώνεται στα χέρια των λίγων.

Παράθυρο αισιοδοξίας (;)

Βέβαια, υπάρχει και ο αντίλογος, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι μεταβολές στη βιομηχανία σπόρων θα μπορούσαν να ωφελήσουν έως έναν βαθμό τους αγρότες. «Πιστεύουμε ότι υπάρχει πλούτος ποιοτικών επιλογών σπόρων για τον αγρότη. Αν και κάποιοι ενδεχομένως πιστεύουν ότι οι συγχωνεύσεις περιορίζουν τις επιλογές τους, εμείς πιστεύουμε ότι τους παρέχουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν και εκείνοι», ισχυρίζεται ο Charles Michell, διευθύνων σύμβουλος της Local Seed Company.