Έρευνα: Γιατί οι Έλληνες αγρότες υστερούν στις καινοτόμες εφαρμογές ψεκασμού

Τα συστήματα ελέγχου των ακροφυσίων, η τεχνολογία του GPS, αλλά και η αυτόματη ρύθμιση της έντασης του αέρα βρίσκονται ανάμεσα στις πιο δημοφιλείς καινοτόμες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται από τους αγρότες για τον ψεκασμό, με τους αγρότες που καινοτομούν να είναι εκείνοι που πιστεύουν περισσότερο στις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία για τη βελτίωση της γεωργίας.

Αυτά είναι, μεταξύ άλλων, τα αποτελέσματα της έρευνας που συντόνισε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Innoseta. Κατά το διάστημα 2018-2019, πραγματοποίησαν 348 συνεντεύξεις με παραγωγούς και 35 συνεντεύξεις με ειδικούς στον ψεκασμό για συγκεκριμένες καλλιέργειες στις χώρες Γαλλία και Ιταλία (οπωρώνες, αμπελώνες και αροτραίες καλλιέργειες), Ισπανία και Ελλάδα (οπωρώνες, αμπελώνες και θερμοκήπια), Ολλανδία και Βέλγιο (αροτραίες καλλιέργειες, κηπευτικά και θερμοκήπια), Σουηδία και Πολωνία (αροτραίες καλλιέργειες, κηπευτικά και οπωρώνες).

Πιο δημοφιλείς καινοτόμες τεχνολογίες ψεκασμού

Όσον αφορά τις συνεντεύξεις των παραγωγών, το 58,6 % των συμμετεχόντων ανήκει στην κατηγορία των αγροτών που έχουν υιοθετήσει μία καινοτόμο τεχνολογία ψεκασμού. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι πιο δημοφιλείς καινοτόμες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται από τους αγρότες είναι:

✱ Για παραγωγούς με αροτραίες καλλιέργειες και κηπευτικά: Ακροφύσια μείωσης του ψεκαστικού νέφους (anti-drift), GPS, συστήματα ελέγχου ακροφυσίων και ελέγχου του ιστού ψεκασμού.

✱ Για παραγωγούς με οπωρώνες και αμπελώνες: Ακροφύσια μείωσης του ψεκαστικού νέφους (anti-drift) και συσκευές για αυτόματη/χειροκίνητη ρύθμιση της έντασης του αέρα.

✱ Για παραγωγούς με θερμοκήπια: Αυλοί ψεκασμού με συσκευή ελέγχου της πίεσης και χειροκίνητους κάθετους/οριζόντιους βραχίονες.

Από την άλλη πλευρά, μεταξύ των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται λιγότερο ήταν τα αυτόνομα ψεκαστικά μηχανήματα και τα συστήματα μεταβλητών δόσεων ψεκασμού.

Πηγές πληροφόρησης για την αγορά καινοτόμου εξοπλισμού ψεκασμού

Η πιο σημαντική πηγή πληροφοριών για τους αγρότες σχετικά με την αγορά καινοτόμου εξοπλισμού για τον ψεκασμό είναι οι κατασκευαστές/έμποροι ψεκαστήρων (29%), ακολουθούμενες από την εμπειρία των ίδιων αγροτών (17%), οι άλλοι αγρότες (16%) και οι ιδιωτικοί σύμβουλοι (10%). Όσον αφορά την Ελλάδα, οι τρεις πιο σημαντικές πηγές πληροφόρησης είναι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, κατασκευαστές/έμποροι ψεκαστήρων (33,3%), άλλοι αγρότες (29,2%), διαδίκτυο (16,7%), η δική τους εμπειρία (12,5%). Αντίθετα, μόνο η Γαλλία έχει βάλει ως πρώτο στη λίστα της πληροφόρησης τη δημόσια γεωργική συμβουλευτική, με ποσοστό 43,8%. Για τις περισσότερες χώρες, η πιο σημαντική πηγή πληροφόρησης είναι οι κατασκευαστές και οι έμποροι ψεκαστήρων, ενώ μόνο για την Πολωνία πιο σημαντική πηγή είναι η εμπειρία των ίδιων των αγροτών.

Αποτελέσματα για όσους δεν υιοθετούν μια καινοτομία

Το ποσοστό των αγροτών που συμμετείχε στην έρευνα και δεν έχει υιοθετήσει καμία καινοτόμο τεχνολογία ψεκασμού είναι 44,1%. Αυτοί οι αγρότες δήλωσαν ότι η πιο σημαντική πηγή που θα εμπιστεύονταν πριν αποφασίσουν να αγοράσουν καινοτόμο εξοπλισμό ψεκασμού είναι οι επιδείξεις στο χωράφι (32%), οι άλλοι αγρότες που χρησιμοποιούν τον εξοπλισμό (15%), η δημιουργία ενός μοντέλου κόστους-οφέλους προσαρμοσμένο στο αγρόκτημά τους (12%).

Όσον αφορά την Ελλάδα, οι επιδείξεις στο χωράφι μαζί με τη χρήση του συστήματος από άλλους αγρότες είναι πρώτα στη λίστα με 26%, όπως και στις περισσότερες χώρες, εκτός από τη Σουηδία και την Πολωνία. Στη Σουηδία, η πρώτη πηγή πληροφόρησης των αγροτών πριν αγοράσουν καινοτόμο εξοπλισμό είναι οι γεωργικοί σύμβουλοι, ενώ για τους αγρότες στην Πολωνία είναι η δημιουργία ενός μοντέλου κόστους-οφέλους.

Κύριοι λόγοι για τη μη χρήση καινοτομιών

Σύμφωνα με τους παραγωγούς που δεν χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνολογίες, οι κύριοι λόγοι για τη μη χρήση τους είναι η μικρή έκταση της εκμετάλλευσής τους και το αυξημένο κόστος του εξοπλισμού. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι θα αγόραζαν καινοτόμο εξοπλισμό ψεκασμού εάν είχαν επιδότηση (84%), καθώς και σχετική εκπαίδευση (68%) και σε πολύ μικρότερο βαθμό, εάν μπορούσαν να μοιραστούν το αρχικό κόστος της αγοράς (28%).

Όσον αφορά τους αγρότες στην Ελλάδα που δεν έχουν υιοθετήσει κάποια καινοτομία για τον ψεκασμό, αυτό συμβαίνει γιατί, σύμφωνα με τις απαντήσεις τους, δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα (41%), η εκμετάλλευσή του είναι μικρή σε έκταση (19%), δεν χρειάζονται τη νέα τεχνολογία (15%) και ότι δεν είναι κατάλληλη για τη μορφολογία της γης τους (11%).

Η άποψη των ειδικών

Οι ειδικοί που συμμετείχαν στην έρευνα υποστηρίζουν τη χρήση καινοτόμου εξοπλισμού για τον ψεκασμό, λόγω της αποτελεσματικότητάς του, καθώς και λόγω του οφέλους που έχει για το περιβάλλον και την οικονομία. Επισημαίνουν, επίσης, ότι χρειάζεται συνεχής εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη των παραγωγών. Εκτός από τα παραπάνω, οι ειδικοί συμφωνούν με τους αγρότες για την ανάγκη στοχευμένης επιδότησης.

Ωστόσο, ισχυρίζονται ότι οι επιδοτήσεις δεν πρέπει να είναι το μόνο μέτρο που θα ληφθεί. Όπως τονίζουν, χρειάζεται αυστηρότερη νομοθεσία και η εφαρμογή της, ενημερωτικές εκστρατείες, κατάρτιση των αγροτών και τεχνική υποστήριξη από ανεξάρτητες συμβουλευτικές υπηρεσίες.