EU Cap Network: Όταν η γνώση περνά από αγρότη σε αγρότη

Σε μια εποχή που η γεωργία καλείται να ανταποκριθεί σε σύνθετες περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και οικονομικές προκλήσεις, η ανταλλαγή πρακτικής γνώσης μεταξύ αγροτών αναδεικνύεται σε καίριο παράγοντα επιτυχίας. Το Πολωνικό Δίκτυο Επίδειξης Αγροκτημάτων αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης, δημιουργώντας έναν ζωντανό μηχανισμό διάδοσης καινοτομίας μέσα από την άμεση επαφή με το χωράφι, τα ζώα και την παραγωγική διαδικασία.

Το δίκτυο δημιουργήθηκε με στόχο να ενισχύσει τη μάθηση μεταξύ ομοτίμων, την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και την πρακτική κατάρτιση των αγροτών. Οι επιδείξεις πραγματοποιούνται σε αγροκτήματα επίδειξης, ζωντανά εργαστήρια (living labs), πρότυπα πειραματικά αγροκτήματα (lighthouse farms), αλλά και σε εκπαιδευτικά ή ερευνητικά ιδρύματα, προσφέροντας στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να δουν από κοντά πώς λειτουργούν καινοτόμες λύσεις στην πράξη. Αυτή η προσέγγιση γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στη θεωρητική γνώση και την καθημερινή πραγματικότητα της παραγωγής.

Βιωματική μάθηση μεταξύ ομοτίμων

Η επιτυχία του δικτύου βασίζεται στους ίδιους τους αγρότες, που αποφασίζουν να ανοίξουν τις πόρτες των εκμεταλλεύσεών τους και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. «Το να φύγω από το αγρόκτημά μου δεν ήταν εύκολο», αναφέρει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την ΚΑΠ (EU CAP Network) ο Πολωνός αγρότης Cezary Grzegórski, που συμμετείχε σε μια τέτοια εκδήλωση. «Ήξερα, όμως, ότι για να αναπτυχθώ, έπρεπε να μάθω από άλλους, που μοιράζονται το ίδιο πάθος για τη γεωργία», συμπληρώνει.

Η λογική του «μαθαίνω από αυτόν που κάνει ό,τι κάνω κι εγώ» βρίσκεται στον πυρήνα του δικτύου. Σύμφωνα με τον Pawel Krzeczunowicz από το Πολωνικό Δίκτυο Επίδειξης Αγροκτημάτων, η μάθηση από ομοτίμους αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο ενίσχυσης της καινοτομίας, ακόμη και σε περιβάλλοντα όπου η συνεργασία μεταξύ αγροτών δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Οι επιδείξεις, όπως εξηγεί, λειτουργούν ως «ζωντανά εργαστήρια», όπου οι συμμετέχοντες μπορούν να συζητήσουν, να δουν παραδείγματα, να εκφράσουν απορίες και να κρίνουν τι ταιριάζει καλύτερα στη δική τους εκμετάλλευση.

Έμφαση στη λεπτομέρεια

Κομβικός κρίκος στη λειτουργία του δικτύου είναι οι 16 περιφερειακές υπηρεσίες γεωργικών συμβουλών. Κάθε περιοχή διαθέτει έναν συντονιστή, ο οποίος αξιολογεί τις υποψήφιες φάρμες επίδειξης, επιλέγει κατάλληλους συμμετέχοντες και συνεργάζεται με τους ειδικούς και τον αγρότη-«οικοδεσπότη» για τον καθορισμό του περιεχομένου κάθε επίδειξης. Η προσοχή στη λεπτομέρεια είναι κρίσιμη: Από το προφίλ των συμμετεχόντων έως το είδος της καινοτομίας που θα παρουσιαστεί, οι συντονιστές φροντίζουν ώστε κάθε εκδήλωση να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των αγροτών.

Αν και οι περισσότερες επιδείξεις πραγματοποιούνται σε περιφερειακό επίπεδο, δεν λείπουν και οι διαπεριφερειακές δράσεις, οι οποίες ενισχύουν ακόμη περισσότερο τις ευκαιρίες δικτύωσης. Οι συντονιστές αναλαμβάνουν, επίσης, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, συμβάλλοντας στη συνεχή εξέλιξη του δικτύου.

Το Πολωνικό Δίκτυο Επίδειξης Αγροκτημάτων καταφέρνει να μετατρέψει τις αγροτικές εκμταλλεύσεις σε χώρους μάθησης, τους αγρότες σε εκπαιδευτές και την καινοτομία σε μια ζωντανή, εμπειρική διαδικασία. Σε μια περίοδο όπου η γεωργία της Ευρώπης αναζητά βιώσιμες λύσεις, τέτοιες πρωτοβουλίες αποδεικνύουν ότι η γνώση δεν βρίσκεται μόνο σε βιβλία και εργαστήρια, αλλά και στα ίδια τα χωράφια, εκεί όπου οι προκλήσεις και οι λύσεις συναντιούνται καθημερινά.