Ευρωεκλογές: Οι πράσινες πολιτικές αποδοκιµάστηκαν γιατί… κοστίζουν

Μπορεί να μη φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση, αλλά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών συνδέονται άμεσα με τις πρόσφατες μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις σε Ελλάδα, αλλά και Ευρώπη.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες είπαν «όχι στην ακριβή «πράσινη στροφή» της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η οποία εκτός από την αγανάκτηση των αγροτών προκάλεσε και τη δυσαρέσκεια των πολιτών, καθώς θεωρήθηκε ότι συνδέεται και με την ακρίβεια. Η πτώση των Πρασίνων, που υποστηρίζουν πολιτικές για το περιβάλλον με κάθε οικονομικό τίμημα, δείχνει ότι οι Ευρωπαίοι προτιμούν –ή… αντέχουν– πολιτικές που κοστίζουν λιγότερο. Σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, οι πολιτικοί του κόμματος των Πρασίνων έχασαν έδρες, τη στιγμή που στις προηγούμενες ευρωεκλογές, του 2019, η παρουσία τους ήταν ιδιαίτερα ισχυρή.

Οι έρευνες δείχνουν ότι το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων πολιτών για την κλιματική αλλαγή μειώνεται, ενώ η ανησυχία για την οικονομία αυξάνεται. Χαρακτηριστικό είναι, ωστόσο, ότι το προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο είχε ψηφίσει δέσμη περιβαλλοντικών μέτρων που είχε σχέση με τη μείωση των εκπομπών αερίων μέχρι το 2030· νόμοι που είναι δύσκολο να αλλάξουν. Μπορούν, ωστόσο, να αποδυναμωθούν.

Άγγιξε το 60% η αποχή – Ξεκάθαρο μήνυμα προς την κυβέρνηση

Σημείο αναφοράς των φετινών εκλογών ήταν και η μεγάλη αποχή. Στην Ελλάδα, η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις κάλπες περιορίστηκε στο πρωτοφανές 41,05%, εκπέμποντας ένα σαφές μήνυμα προς την κυβέρνηση: Όταν τα βασικά αγαθά είναι ακριβά, η κυβερνητική πολιτική θεωρείται αποτυχημένη. Μάλιστα, η αποχή ήταν μεγάλη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία του Ευρωκοινοβουλίου, ένας στους δύο Ευρωπαίους πολίτες δεν ψήφισε. 

Για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης με τις εθνικές εκλογές του 2023 στη χώρα μας, η αποχή τότε είχε ανέλθει αρχικά στο 38,24% τον Μάιο, ενώ στις επαναληπτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο, όταν φαινόταν δηλαδή πως όλα είχαν κριθεί, είχε αναρριχηθεί στο 53,74%. Όμως, στην εκλογική διαδικασία της προηγούμενης εβδομάδας, από τα 9.814.685 εγγεγραμμένα στους εκλογικούς καταλόγους άτομα, συμμετείχαν μόλις τα 4.062.092, εκτοξεύοντας το ποσοστό της αποχής κοντά το 60%!

Στην Ελλάδα, οκτώ κόμματα κατάφεραν να εκλέξουν συνολικά 21 ευρωβουλευτές σε σύνολο 705 που εκλέγονται από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ. Η ΝΔ έλαβε ποσοστό 28,31%, ήτοι 12,7 μονάδες λιγότερο από τις εθνικές εκλογές μόλις έναν χρόνο πριν. Με βάση τα δεδομένα της αποχής, φαίνεται ότι περίπου 750.000 λιγότεροι άνθρωποι ψήφισαν το κυβερνών κόμμα. Επίσης, σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2019, η ΝΔ έβγαλε έναν λιγότερο ευρωβουλευτή, κερδίζοντας επτά έδρες.

Το πρόσημο για τα υπόλοιπα κόμματα

Ωστόσο, αντίθετα από ό,τι ίσως θα αναμενόταν, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κέρδισε από αυτή την πτώση, αλλά μάλιστα έχασε το 2,91% του ποσοστού του και περίπου 347.000 ψηφοφόρους σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου. Έτσι, με συνολικό ποσοστό 14,92%, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κέρδισε τέσσερις έδρες στην Ευρωβουλή.

Το προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο είχε ψηφίσει δέσμη περιβαλλοντικών μέτρων που είχε σχέση με τη μείωση των εκπομπών αερίων μέχρι το 2030

Το ΠΑΣΟΚ κατέγραψε μικρή αύξηση του ποσοστού του σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου (σ.σ. 11,84%), με 12,79% και τρεις έδρες στην Ευρωβουλή. Φυσικά, η άνοδος αυτή κάθε άλλο παρά ικανοποιητική είναι, δεδομένων των εύθραυστων ισορροπιών στην κεντροαριστερά, από τις οποίες δεν κατάφερε να επωφεληθεί. Εξού, βέβαια, και οι αναταράξεις και αμφισβητήσεις της ηγεσίας του Νίκου Ανδρουλάκη, που εκφράστηκαν από πολλές πλευρές και στελέχη. 

Αντίθετα, η Ελληνική Λύση κατάφερε να υπερδιπλασιάσει το ποσοστό της σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου, που είχε λάβει 4,44%. Ειδικότερα, συγκέντρωσε ποσοστό 9,3%, κερδίζοντας δύο έδρες στην Ευρωβουλή. Πάντως, ο κ. Βελόπουλος λίγο πριν από τις εκλογές κατηγόρησε τους αγρότες ότι παίζουν πρέφα στο καφενείο και δεν δουλεύουν. Ωστόσο, την ευθύνη για αυτή την τακτική την έριξε στην ΕΕ και στην κυβέρνηση που «τους έκαναν να παίρνουν τις επιδοτήσεις, να μην κάνουν τίποτα και να πετάνε τις παραγωγές τους. Έχουμε τη μεταμόρφωση των αγροτών», σχολίασε. Ακόμα και έτσι, ο κ. Βελόπουλος καταλαμβάνει πλέον την 4η θέση και σε κάποιες εκλογικές περιφέρειες στη Βόρεια Ελλάδα φτάνει να έχει μέχρι και τη 2η. Συγκεκριμένα, στην Ημαθία, η «Ελληνική Λύση» συγκέντρωσε ποσοστό 18,42%, στην Πέλλα 17,28%, στο Κιλκίς 16,54%, στη Β’ Θεσσαλονίκης 15,82%, στις Σέρρες 15,64% και στη Δράμα 15,52%.

Όμως και το αντιευρωπαϊκό ΚΚΕ κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό του σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου, από 7,69% σε 9,25%, και να εκλέξει δύο ευρωβουλευτές. Αύξηση ποσοστού από 3,7% κατά τις εθνικές εκλογές σε 4,36% σημειώθηκε και για τη «Νίκη». Σε αυτή την περίπτωση, η αποχή προκάλεσε το παράδοξο της αύξησης του ποσοστού, με ταυτόχρονη μείωση των ψηφοφόρων του κόμματος. Η παράταξη του κ. Νατσιού φαίνεται να σημειώνει αύξηση του ποσοστού της κατά 0,67% σε σχέση με τις εθνικές εκλογές, πλην όμως σε απόλυτους αριθμούς οι ψηφοφόροι της μειώθηκαν από 193.124 σε 173.574, δηλαδή 19.550 λιγότεροι.

Ακολούθησαν η Πλεύση Ελευθερίας, με ποσοστό 3,4% και μία έδρα, και η «Φωνή Λογικής» της κας Λατινοπούλου, με ποσοστό 3,04% και μία έδρα. Είναι εντυπωσιακό ότι η άκρα δεξιά στη χώρα εκφράζεται, πλέον, σε όλες τις εκδοχές, μέσα από κόμματα που συνολικά συμπληρώνουν ένα ποσοστό της τάξης του 18,5%, ενώ αν συνυπολογιστεί και το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Ευρωβουλής, αλλά έχουν σαφώς ακροδεξιό πρόσημο, τότε το σύνολο του ποσοστού φτάνει το 20%.

Ακροδεξιό κύμα

Συνολικά, τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών σκιαγραφούν μια μετατόπιση προς την ακροδεξιά και φανερώνουν μια Ευρώπη που απομακρύνεται από τα ιδανικά που μέχρι τώρα αντιπροσώπευε και υπερασπιζόταν ως κοινότητα. Δεδομένων των πρόσφατων συμφωνιών για τη συγκρότηση κυβερνητικών συνασπισμών στην Ολλανδία και στην Κροατία, 6 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ κυβερνώνται ή υποστηρίζονται πλέον από υπερεθνικιστά ή ακροδεξιά κόμματα. Μαζί με την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 1/4 όσων συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η πρώτη Ολομέλεια υπό τη νέα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου θα συγκληθεί στις 16-19 Ιουλίου, για την εκλογή προέδρου και αντιπροέδρων του Ευρωκοινοβουλίου. Θα ακολουθήσει η συγκρότηση επιτροπών και τον Σεπτέμβριο η εκλογή προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δίνοντας τη σκυτάλη στην ακρόαση και έγκριση ή μη των νέων επιτρόπων.