γράφει η Ματίνα Κανάκη
Η τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στις συνολικές προσπάθειες εθνικής ανάπτυξης. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για χώρες με αγροτουριστικό προφίλ, όπως η Ελλάδα, και χαμηλό ή μέτριο κατά κεφαλήν εισόδημα, στις οποίες τα οφέλη από την ανάπτυξη τείνουν να επικεντρώνονται στα μητροπολιτικά κέντρα οδηγώντας σε περιφερειακές ανισότητες και ανομοιόμορφα αναπτυξιακά αποτελέσματα για την ύπαιθρο. Έτσι, γίνεται αντιληπτό πως μια αγροτουριστική περιοχή οφείλει να αναπτύσσεται άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγροτική προοπτική της, σεβόμενη την ιδιαίτερη πολιτισμική κουλτούρα της, ώστε να συνεισφέρει στην κοινωνικοοικονομική ζωή του τόπου. Επίσης η τοπική περιφερειακή ανάπτυξη σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στρατηγική δίνει προτεραιότητα στους τομείς που επιδεικνύουν το συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω Καινοτομίας.
Ένα τέτοιο έργο, η «Φάμπρικα Πολιτισμού ως Κέντρο Προβολής της Αγροτικής Ιστορίας και των Δρόμων της Θάλασσας στην Ανατολική Πελοπόννησο», επιδιώκει να προβάλει και να αναδείξει την αγροτική κληρονομιά και το θαλάσσιο εμπόριό της.
Συγκεντρώνοντας και διασώζοντας την αγροτική παράδοση της περιοχής, αξιοποιώντας την τεχνολογία μέσω καινοτόμου Ψηφιακού Αποθετήριου. Η αγροτική ύπαιθρος (πρωτογενής τομέας), το θαλάσσιο εμπόριο (τριτογενής τομέας), καθώς και η μεταξύ τους σχέση για την οικονομική και κοινωνική ζωή της περιοχής της Τσακωνιάς, η φύση, οι γεύσεις, οι αρχιτεκτονικές γωνιές, τα τσακωνικά ακούσματα, οι άνθρωποι και των ανθρώπων έργα, γίνονται ξεναγός της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας, στην ενίσχυση του αγρο-τουριστικού προϊόντος της περιοχής ως πολιτιστικό αγαθό.
Τι διαθέτει;
- Εκθεσιακό χώρο, όπου φιλοξενείται μόνιμη έκθεση ολοκληρωμένης θεματικής προσέγγισης της περιοχής, μέσω ενός δυναμικού και διαδραστικού τρόπου παρουσίασης.
- Σύγχρονο πολυχώρο πολλαπλών χρήσεων, για την υποστήριξη ποικίλων εκδηλώσεων πολιτισμού της περιοχής (εκθέσεις, ημερίδες, συνέδρια, προβολές ντοκιμαντέρ, μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις κ.ά.).
- Προαύλιο χώρο αμφιθεατρικού τύπου, για φιλοξενία διαφόρων τύπων κοινωνικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεις
- Ειδικό Ψηφιακό Αποθετήριο των πολιτιστικών τεκμηρίων των συλλογών, με χρήση των κατάλληλων εργαλείων για μια ολιστική εικόνα για τον οικισμό καλύτερη ανάδειξη τους, ιστορικά, επιστημονικά, φυσιολατρικά.
Η Έκθεση χωρίζεται σε τρεις ενότητες.
Α’ Ενότητα:
Από τον «κήπο του Διονύσου» στον «κήπο του Λενιδίου»: Θεοί και μύθοι της Κυνουρίας.
Αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα: Αρχιτεκτονική και Φύση: ένας αρμονικός διάλογος.
Η περιοχή, η τσακώνικη γλώσσα, σπάνια τέχνεργα –τσακώνικη παραδοσιακή φορεσιά και τσακώνικη υφαντική, «O κλειστέ χορέ» – Ο τσακώνικος χορός.
Β’ Ενότητα:
«Από τον κήπο του Λενιδίου» στην Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης.
Η γεωργία και η εξέλιξη των καλλιεργειών, από την ελιά και τα αμπέλια στα κηπευτικά και τις μελιτζάνες, αγροτικές κατασκευές και εγκαταστάσεις.
«Από τον κήπο του Λενιδίου»: Τουρκοκρατία – Φραγκοκρατία, «Τα δώρα της γης» – κηπευτικά, μελιτζάνα με Ονομασία Προέλευσης, αγροτικές κατασκευές και εγκαταστάσεις.
Κτηματίες, περιβολάρηδες και «κοπέλια»: Κοινωνικές δομές, κοινωνικές και οικονομικές τάξεις.
«Επιστροφή»: Αποδημία και εσωτερική μετανάστευση. Οι «άλλες… γειτονιές» των Τσακώνων.
Επιχειρηματικότητα και δια θαλάσσης εμπόριο: Έμποροι και εφοπλιστές Μεσογείου και Μαύρης Θάλασσας, Τα «καπιτάλια» των Τσακώνων, Δρόμοι της θάλασσας, το λιμάνι της Πλάκας.
Το τέλος της απομόνωσης: «Ήρθε ο δρόμος…», Ο ατμοκίνητος οδοστρωτήρας, από το παρελθόν στο παρόν.
Γ’ Ενότητα:
Πατώντας στο παρελθόν και κοιτάζοντας στο μέλλον.
Ο πλούτος της φύσης: Ανακαλύπτοντας μαγευτικά τοπία.
Παραδοσιακές και σύγχρονες μορφές πολιτισμού.
Διατροφικές αξίες με αξέχαστες απολαύσεις: Δοκιμάζοντας τα προϊόντα της γης, «Μία κουζίνα, χίλιες γεύσεις».
Η Φάμπρικα Πολιτισμού αποτελεί την κεντρική πύλη πρόσβασης στην ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της Τσακωνιάς και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Πελοποννήσου. Επιδιώκει να αποτελέσει έναν μοναδικό και σημαντικό χώρο εκπαίδευσης και πολιτισμού, αλλά και το κέντρο τεκμηρίωσης της Τσακωνιάς, για την αγροτική της παραγωγή και το εμπόριο της, τη φύση της και τον πολιτισμό. Κατά την ολοκλήρωση της, γεννήθηκε η ιδέα της Φάμπρικας Καινοτομίας, η οποία θα αποτελέσει πυξίδα υποστήριξης της τοπικής επιχειρηματικότητας σε 4 άξονες: Τουρισμού, Πολιτισμού, Αγροδιατροφής και Περιβάλλοντος, για τη πλούσια παράδοση της περιοχής και την ενδυνάμωση της τοπικής φυσιογνωμίας.
