Με αρκετό σκεπτικισμό, παρά τις έξωθεν δηλώσεις «καλής θέλησης», αντιμετωπίζουν οι συντελεστές της αγοράς την πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης για το περιώνυμο «καλάθι του νοικοκυριού» που θα απορροφά εξ ολοκλήρου ή, στη χειρότερη περίπτωση, θα συγκρατεί τις ανατιμήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά σε επίπεδα κάτω από αυτά του –καλπάζοντος– πληθωρισμού.
Ακόμα μεγαλύτερος προβληματισμός επικρατεί στις τάξεις των αγροτών που φοβούνται ότι η διελκυστίνδα μεταξύ λιανέμπορων και προμηθευτών, όπως και οι πιέσεις για συγκράτηση των τιμών, θα διαχυθούν στον πρώτο και πλέον αδύναμο κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας, αυτόν της πρωτογενούς παραγωγής. Την κατάσταση δεν βοηθά και η ασάφεια που εξακολουθεί να καλύπτει βασικές παραμέτρους του εγχειρήματος, όπως ο μηχανισμός βάσει του οποίου θα μπαίνει φρένο στις αυξήσεις τιμών ή θα γίνεται η επιλογή των κωδικών.
Νομοθετικό περίβλημα
Σε μια προσπάθεια να ξεδιαλύνει κάπως το τοπίο, αλλά και να κάμψει τις επιφυλάξεις αρκετών εμπλεκομένων που φοβούνται ότι θα βρεθούν έκθετοι απέναντι στη νομοθεσία περί ανταγωνισμού, το υπουργείο Ανάπτυξης έχει αποφασίσει να δώσει νομοθετικό περίβλημα στην πρωτοβουλία.
O αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε η σχετική πρωτοβουλία να ενταχθεί στο νομοσχέδιο για τα επιχειρηματικά πάρκα που επρόκειτο να συζητηθεί την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου στη Βουλή, ωστόσο την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές το πιθανότερο σενάριο προέβλεπε να κατατεθεί σε ένα από τα νομοσχέδια που θα εισαχθούν στην Ολομέλεια το αμέσως επόμενο διάστημα. Σε κάθε περίπτωση, στόχος της κυβέρνησης είναι το «καλάθι του νοικοκυριού» να είναι λειτουργικό μέχρι το τέλος του μήνα.
Από τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, το μέτρο θα αφορά αλυσίδες με τζίρο άνω των 70 εκατ. ευρώ, ενώ τα προϊόντα που θα συμπεριληφθούν θα φέρουν ειδική και ευδιάκριτη σήμανση. Επιπλέον, η λίστα θα ανανεώνεται κάθε 7 ή 15 μέρες, ενώ το κοινό θα μπορεί να ενημερώνεται και μέσω της εφαρμογής e-katanalotis.
«Ναι μεν, αλλά» από τις βιομηχανίες
Από εκεί και πέρα, ουκ ολίγα σημεία του εγχειρήματος παραμένουν θολά, επιτρέποντας διαφορετικές ερμηνείες εκ μέρους των ενδιαφερόμενων. Επικεφαλής μεγάλης βιομηχανίας που μίλησε στην «ΥΧ» εκτιμούσε ότι «η πρωτοβουλία αφορά, κατά κύριο λόγο, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και το βάρος της θα πρέπει να επωμισθούν τα σούπερ μάρκετ συμπιέζοντας τα περιθώρια κέρδους τους, δεδομένου ότι οι περισσότερες μεταποιητικές επιχειρήσεις τροφίμων έχουν ήδη βάλει πλάτη, απορροφώντας ένα μεγάλο μέρος, αν όχι το σύνολο των ανατιμήσεων στην ενέργεια και στο κόστος των πρώτων υλών».
Έτερο στέλεχος του κλάδου, ωστόσο, θεωρούσε ότι «στόχος» του μέτρου είναι οι επώνυμες μάρκες και δη αυτές που συγκαταλέγονται στους leaders της αγοράς. Ο ίδιος προέβλεπε ότι η επιλογή των κωδικών που θα ενταχθούν στη λίστα της κάθε λιανεμπορικής επιχείρησης θα γίνεται σε συνεννόηση με τους προμηθευτές, χωρίς βέβαια αυτό να αποκλείει την εμφάνιση τριβών.
Στην τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη με την ηγεσία του Συνδέσμου Βιομηχανιών Τροφίμων, ο κλάδος διαβεβαίωσε ότι προτίθεται να στηρίξει την πρωτοβουλία και «να εργαστεί εποικοδομητικά με τις αλυσίδες», ώστε η προσπάθεια να στεφθεί με επιτυχία και να αποσυμπιέσει τα νοικοκυριά στη δύσκολη σημερινή συγκυρία. Τονίστηκε, όμως, ότι η συμμετοχή τής κάθε επιχείρησης μπορεί να γίνει μόνο σε εθελοντική βάση και αφού αποσαφηνιστούν όλα τα «θολά» σημεία του μέτρου.
Λύση μέσω των «προωθητικών προγραμμάτων»;
Παράγοντες της αγοράς, πάντως, πιθανολογούν ότι υπουργείο Ανάπτυξης, αλυσίδες και βιομηχανία μπορούν να «συναντηθούν» στα προωθητικά προγράμματα που, ούτως ή άλλως, σκοπεύουν να τρέξουν μέσα στο επόμενο διάστημα οι επιχειρήσεις για να προσελκύσουν τους καταναλωτές.
«Οι προωθήσεις και οι προσφορές που έχουν ήδη προγραμματιστεί από τις εταιρείες θα μπορούσαν να ‘‘παντρευτούν’’ με το ‘‘καλάθι’’, ούτως ώστε ο στόχος της συγκράτησης των ανατιμήσεων να επιτευχθεί και όλοι να είναι ικανοποιημένοι», αναφέρει χαρακτηριστικά επιχειρηματίας του χώρου.
Στενό μαρκάρισμα από την Επιτροπή ΑνταγωνισμούΟι πληροφορίες αναφέρουν ότι για την κατάρτιση της τροπολογίας θα ζητηθεί και η γνώμη της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ώστε να θωρακιστεί από κάθε πλευρά η πρωτοβουλία και να καθησυχαστούν άπαντες οι εμπλεκόμενοι. Πηγές της Επιτροπής διαμήνυαν στις αρχές της εβδομάδας στην «ΥΧ» ότι η Αρχή παρακολουθεί μεν με ενδιαφέρον την υπόθεση, ωστόσο, περιμένει να δει το τελικό σχέδιο προτού τοποθετηθεί. «Απ’ ό,τι έχουμε αντιληφθεί, υπάρχει από το υπουργείο Ανάπτυξης η πρόθεση η πρωτοβουλία να είναι συμβατή με το δίκαιο περί Ανταγωνισμού. Επίσης, δεν τίθεται θέμα αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στο πρώτο στάδιο με τις συναντήσεις της ηγεσίας του υπουργείου και των θεσμικών εκπροσώπων του κάθε κλάδου, ιδίως από τη στιγμή που δεν υπήρξαν συναντήσεις μεταξύ ανταγωνιστών και συζήτηση περί των τιμών», ανέφεραν χαρακτηριστικά. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι από την πρώτη στιγμή η Επιτροπή τόνισε τη σημασία η συγκεκριμένη λίστα να προέρχεται από το υπουργείο «και να μην είναι προϊόν συνεννόησης μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου. Επιπλέον, να είναι αρκετά γενική, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους να προσφέρουν για τα συγκεκριμένα προϊόντα τις καλύτερες τιμές που μπορούν ώστε να λειτουργήσει και ο ανταγωνισμός στο συγκεκριμένο καλάθι. Η ιδέα είναι ότι η συγκράτηση των τιμών δεν πρέπει να είναι προϊόν συμφωνίας, αλλά των κινήτρων που θα έχει η κάθε επιχείρηση να ανταγωνιστεί την άλλη πάνω στο καλάθι και από τον ανταγωνισμό αυτόν να συγκρατηθούν οι τιμές. Δηλαδή, το αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας να είναι έμμεσο αποτέλεσμα του ανταγωνισμού». |
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2022
