Φορολογία: Τα σημεία-κλειδιά των φετινών φορολογικών δηλώσεων

Ζήτημα ημερών, αν όχι ωρών ήταν τη στιγμή που γράφονταν αυτές γραμμές το άνοιγμα της πλατφόρμας για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, με τη διαδικασία φέτος να εκκινεί με αρκετή καθυστέρηση σε σχέση με πέρυσι, αλλά να συνοδεύεται από αντίστοιχη μετάθεση της καταληκτικής ημερομηνίας.

Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, οι φορολογούμενοι θα έχουν περιθώριο να υποβάλουν τη δήλωσή τους μέχρι τις 31 Ιουλίου, πέραν τούτου ωστόσο δεν πρόκειται να δοθεί καμία παράταση. Την ίδια μέρα, εκπνέει η προθεσμία για την καταβολή της πρώτης δόσης, τουλάχιστον για όσους επιλέξουν το «κλασικό» σχήμα εξόφλησης των οκτώ δόσεων.

Όσοι, ωστόσο, θέλουν και μπορούν να εξοφλήσουν εφάπαξ τον φόρο μέχρι τις 31 Ιουλίου, θα επωφεληθούν από την έκπτωση 3% που εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ. Για πρώτη φορά, περίπου 1 εκατ. μισθωτοί και συνταξιούχοι δίχως εισοδήματα από άλλες πηγές (π.χ. από αγροτική δραστηριότητα), θα βρουν φέτος τη δήλωσή τους προσυμπληρωμένη. Εφόσον δεν διαπιστώσουν λάθη ή παραλείψεις, θα μπορούν με το πάτημα ενός κουμπιού να την υποβάλουν, οπότε άμεσα θα γίνεται η εκκαθάριση και θα ενημερώνονται για τον φόρο που τους αναλογεί.

Σε αντίθετη περίπτωση κι εφόσον δεν προχωρήσουν σε κάποια ενέργεια μέχρι τις 31 Ιουλίου, η δήλωση θα υποβάλλεται αυτόματα με την εκπνοή της προθεσμίας.

Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, πρεμιέρα κάνει φέτος ο τεκμαρτός προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος βάσει αντικειμενικών κριτηρίων με τα σχετικά ποσά να είναι προσυμπληρωμένα στις φορολογικές τους δηλώσεις.

Το εν λόγω σύστημα, ωστόσο, δεν εφαρμόζεται στα κέρδη από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα και, ως εκ τούτου, δεν αφορά τους αγρότες οι οποίοι, σε σύγκριση με τις προαναφερθείσες κατηγορίες φορολογουμένων, δεν έρχονται φέτος αντιμέτωποι με σημαντικές αλλαγές.

Αμετάβλητο φέτος το αφορολόγητο

Το εισόδημα από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα εξακολουθεί να προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο (έσοδα μείον έξοδα) ανεξάρτητα από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων, ενώ για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες η φορολόγηση συνεχίζει να γίνεται βάσει της κλίμακας των συνταξιούχων και των μισθωτών.

Σημειωτέον εδώ ότι η αύξηση του έμμεσου αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων τέκνων –μέτρο που τέθηκε σε ισχύ από 1/1/2024 και από το οποίο ήδη επωφελούνται οι συνταξιούχοι και οι μισθωτοί μέσω της μειωμένης παρακράτησης φόρου από τις μηνιαίες τους αποδοχές– θα αποτυπωθεί για πρώτη φορά στην τσέπη των αγροτών το 2025, οπότε και θα υποβληθούν οι δηλώσεις για τα εισοδήματα της φετινής χρονιάς.

Έτσι, το αφορολόγητο όριο εισοδήματος για έναν κατ’ επάγγελμα αγρότη παραμένει και φέτος στα:

✱ 8.636 ευρώ, δίχως εξαρτώμενα τέκνα.

✱ 9.000 ευρώ, αν έχει ένα εξαρτώμενο τέκνο.

✱ 10.000 ευρώ, αν έχει δύο εξαρτώμενα τέκνα.

✱ 11.000 ευρώ, αν έχει τρία εξαρτώμενα τέκνα.

✱ 12.000 ευρώ, αν έχει τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα.

✱ 13.000 ευρώ, αν έχει πέντε εξαρτώμενα τέκνα κ.ο.κ.

Όπως υπενθυμίζει η λογίστρια-φοροτεχνικός, Φωτεινή Μακρή, για να τύχουν του αφορολόγητου, οι επαγγελματίες αγρότες θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι ή να έχουν ανανεώσει την εγγραφή τους στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ). Τόσο η ανανέωση όσο και η εγγραφή γίνονται πλέον ηλεκτρονικά στο https://maae.minagric.gr/maae/.

Οι επαγγελματίες αγρότες, για τους οποίους δεν έχουν προσυμπληρωθεί οι κωδικοί 037-038 στο έντυπο Ε1 και πληρούν τις προϋποθέσεις του επαγγελματία αγρότη, μπορούν να απευθύνονται στα αρμόδια Τμήματα Αγροτικής Ανάπτυξης και Ελέγχων.

Αν από τη φορολογική δήλωση του αγρότη προκύπτει φόρος, αυτός καταβάλλεται, όπως προαναφέρθηκε, σε οκτώ ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με την προθεσμία για την πρώτη εξ αυτών να εκπνέει στις 31 Ιουλίου 2024. Για τα φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα, δηλαδή εταιρείες, καθώς και για νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, ο φόρος καταβάλλεται σε έξι ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Η πρώτη δόση πρέπει να πληρωθεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2024 και η καθεμία από τις υπόλοιπες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των πέντε επόμενων μηνών.

Μισός φόρος για τρία χρόνια για τους νέους

Για τους νέους αγρότες, ο συντελεστής του πρώτου κλιμακίου της φορολογικής κλίμακας (9%) μειώνεται κατά 50%, δηλαδή στο 4,5% για τα τρία πρώτα έτη άσκησης αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, εφόσον το ακαθάριστο εισόδημά τους από τη δραστηριότητα αυτή δεν υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι για όσους αγρότες έκαναν έναρξη επαγγέλματος το 2021, η εφαρμογή του πολύ χαμηλού συντελεστή 4,5% θα ισχύσει φέτος για τελευταία φορά (δηλώσεις 2024 για το φορολογικό έτος 2023) και από του χρόνου θα φορολογηθούν, όπως και οι υπόλοιποι αγρότες, με 9%.

Αντίστοιχα, όσοι έκαναν έναρξη το 2022 θα επωφεληθούν από τον πολύ χαμηλό συντελεστή 4,5% τόσο φέτος όσο και του χρόνου (αφού τα φορολογικά έτη 2023 και 2024 είναι το δεύτερο και το τρίτο έτος λειτουργίας τους αντίστοιχα). Για όσους, δε, έκαναν έναρξη το 2023, ο συντελεστής 4,5% θα ισχύσει για τις φετινές δηλώσεις, καθώς και εκείνες του 2024 και του 2025.

Οριστικό τέλος…στο τέλος επιτηδεύματος

Yπενθυμίζεται ότι, με τροπολογία σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, που ψηφίστηκε στα τέλη Μαρτίου, η απαλλαγή των αγροτών του κανονικού καθεστώτος, καθώς και των αλιέων της παράκτιας αλιείας από το τέλος επιτηδεύματος έγινε μόνιμη (σ.σ. οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος απαλλάσσονταν ούτως ή άλλως).

Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, το τέλος επιτηδεύματος είναι φέτος μειωμένο στο μισό και διαμορφώνεται στα 325 ευρώ (από 650 ευρώ). Εξάλλου, για κάθε υποκατάστημα (σ.σ. ως τέτοιο νοείται κάθε επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία εντός της χώρας, εκτός της έδρας της επιχείρησης) το τέλος επιτηδεύματος ανέρχεται σε 300 ευρώ ετησίως, αν συστήνεται από επιτηδευματία και ασκούντα ελευθέριο επάγγελμα, και 600 ευρώ αν συστήνεται από νομικό πρόσωπο που ασκεί εμπορική επιχείρηση.

Με αρκετές αλλαγές το φετινό Ε3

Λίγο πριν ανοίξει η αυλαία των φετινών δηλώσεων, η ΑΑΔΕ έδωσε στη δημοσιότητα το έντυπο E3 («Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα) για το 2023, το οποίο περιέχει αρκετές αλλαγές σε σχέση με πέρυσι. Στο E3 απεικονίζονται τα έσοδα και τα έξοδα από την αγροτική δραστηριότητα, με την ΑΑΔΕ να έχει προσυμπληρώσει με ποσά ουκ ολίγους κωδικούς, βάσει των δεδομένων που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα myDATA. Αρκετοί κωδικοί, ωστόσο, παραμένουν ανοιχτοί για να επέμβει σε αυτούς ο αγρότης-φορολογούμενος μέσω του λογιστή του.

Σε ό,τι αφορά τους αγρότες, μερικές από τις βασικές αλλαγές στο φετινό E3 είναι οι εξής:

■ Στον πίνακα Γ2 για τις αγροτικές ενισχύσεις – επιδοτήσεις έγιναν πιο αναλυτικές οι περιγραφές του Πυλώνα 1 και στον κωδικό 083 προστέθηκαν οι ενισχύσεις:

α) Η έκτακτη προσωρινή στήριξη σε γεωργούς και ΜΜΕ που πλήττονται από τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (σχετικό άρθρο 72 του ν. 5016/2023).

β) Οι ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2022/C 426/01) «Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης, με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας μετά την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» (σχετικό άρθρο 47 του ν.5035/2023).

Τα ποσά των ενισχύσεων του κωδικού 083 αναγράφονται στους κωδικούς 659 – 660 του Πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και δύνανται να καλύπτουν τεκμήρια, όπως και οι ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο αντιμετώπισης της COVID-19.

Η προσυμπλήρωση των ποσών των κωδικών αυτών γίνεται βάσει του νέου υποπίνακα στον οποίο ο φορολογούμενος θα συμπληρώνει τα απαραίτητα στοιχεία για κάθε συνεργασία για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 4 του ν. 4935/2022.

■ Στον πίνακα ΣΤ΄ προστέθηκαν οι κωδικοί 903, 923, 943, 963 και 983 που αφορούν τα φορολογητέα καθαρά αποτελέσματα (ατομικών επιχειρήσεων) από συνεργασία που υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 4935/2022. Οι κωδικοί αυτοί συναρτώνται με τον νέο υποπίνακα ΣΤ΄ του πίνακα ΣΤ΄: «Προσδιορισμός Φορολογητέων Κερδών Ατομικών Επιχειρήσεων» (Απλογραφικά – Διπλογραφικά Βιβλία) για τη φορολογική απαλλαγή του άρθρου 4 του ν.4935/2022 (1. Ίδρυση ΝΠ και νομικών οντοτήτων, 2. Συμφωνία συμβολαιακής γεωργίας και 3. Σύμβαση δικαιόχρησης (franchising).

Ειδικότερα, επιλέγεται το είδος της συνεργασίας μεταξύ των ακόλουθων επιλογών:

1. Ίδρυση ΝΠ και νομικών οντοτήτων.

2. Συμφωνία συμβολαιακής γεωργίας.

3. Σύμβαση δικαιόχρησης (franchising).

Η επιλογή με τον αύξοντα αριθμό «Α/Α» συμπληρώνεται αυτόματα μετά από κάθε καταχώριση εγγραφής, καθώς αποδίδεται ξεχωριστός αριθμός για κάθε συνεργασία. Στην επιλογή «Είδος Δραστηριότητας», επιλέγεται από αναδυόμενη λίστα η δραστηριότητα την οποία αφορά η συνεργασία (εμπορική, παραγωγική, αγροτική-βιολογική, παροχή υπηρεσιών).

Στην επιλογή «ΑΦΜ αντισυμβαλλόμενου» συμπληρώνεται ο ΑΦΜ του αντισυμβαλλόμενου και, στη συνέχεια, προσυμπληρώνεται η επιλογή «Ονοματεπώνυμο/Επωνυμία» με το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία αυτού. Στην επιλογή «Ημερομηνία Σύμβασης» συμπληρώνεται η ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης συνεργασίας που υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 4935/2022.

■ Στον υποπίνακα του Κωδικού 144 (αφορολόγητα έσοδα) του πίνακα ΣΤ, προστέθηκαν οι εξής κωδικοί:

32 – Ενίσχυση στο πλαίσιο της Δράσης «2ος κύκλος: Έκτακτη επιχορήγηση σε επιχειρήσεις του κλάδου γούνας» (άρθρο 122 του ν. 5043/2023).

33 – Ενίσχυση για την κάλυψη εξόδων έκτακτου ελέγχου ηλεκτρικών εγκαταστάσεων για τους πληγέντες από τις πλημμύρες (προσθήκη στο άρθρο 36 του ν. 4508/2017 με το άρθρο 27 του ν. 5049/2023).

34 – Αποζημιώσεις από επιβολή κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου, χρηματική αποζημίωση των φορέων εκμετάλλευσης του τομέα αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας για το διαφυγόν εισόδημά τους (περ. α’ και β’ άρθρου 47 του ν. 5035/2023).