Κάτω από 5.000 ευρώ το μέσο αγροτικό εισόδημα

Αυξανόμενο, αλλά κάτω από το –ούτως ή άλλως πολύ χαμηλό– όριο των 5.000 ευρώ είναι το κατά κεφαλήν «αμιγώς» αγροτικό εισόδημα που δηλώνουν οι κατ’ επάγγελμα αγρότες την τελευταία τετραετία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ που έχει επεξεργαστεί η «ΥΧ».

Σύμφωνα με αυτά, την περσινή χρονιά (δηλώσεις 2023 για το φορολογικό έτος 2022), από 307.285 φορολογούμενους με κύρια απασχόληση την αγροτική δηλώθηκαν εισοδήματα ύψους 3,865 δισ. ευρώ από κάθε πηγή, δίνοντας έναν μέσο όρο της τάξης των 12.580 ευρώ ετησίως. Εξ αυτών, τα 1,527 δισ. ευρώ προήλθαν από αγροτική δραστηριότητα, με τον αντίστοιχο μέσο όρο να ανέρχεται στα 4.970 ευρώ.

Έναν χρόνο νωρίτερα, δηλαδή το 2022 (φορολογικό έτος 2021), είχαν δηλωθεί από 313.638 επαγγελματίες αγρότες συνολικά εισοδήματα 3,556 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,350 δισ. ευρώ είχαν αγροτική προέλευση, με το μέσο κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα να διαμορφώνεται στα 4.304 ευρώ.

Μια διετία μειώσεων

Πηγαίνοντας, ωστόσο, λίγο πιο πίσω στον χρόνο (βλ. Πίνακα 1), διαπιστώνουμε ότι οι αυξήσεις της τελευταίας τετραετίας ακολούθησαν δύο σερί χρονιές διόλου ευκαταφρόνητων απωλειών εισοδήματος για τους επαγγελματίες του πρωτογενούς τομέα.

Πίνακας 1. Δηλωθέντα Εισοδήματα από Αγρότες

Πηγή: ΑΑΔΕ, επεξεργασία «YX»

Ειδικότερα, το 2018 (φορολογικό έτος 2017), δηλώθηκαν 3,273 δισ. ευρώ συνολικού και 1,188 δισ. ευρώ αγροτικού εισοδήματος, με τους μέσους όρους να διαμορφώνονται σε 9.800 και 3.378 ευρώ αντίστοιχα. Το 2017 (φορολογικό έτος 2016), οι αντίστοιχοι μέσοι όροι ήταν 9.933 και 3.605 ευρώ ετησίως, οι οποίοι με τη σειρά τους ήταν μειωμένοι έναντι των 10.294 και 3.980 ευρώ που δηλώθηκαν το 2016 (φορολογικό έτος 2015).

Οι συνταξιούχοι και οι νόμοι Κατρούγκαλου, Βρούτση

Ακόμα ένα στοιχείο που προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων της ΑΑΔΕ είναι ότι το αγροτικό εισόδημα που δηλώνουν οι ετεροεπαγγελματίες, δηλαδή όσοι δεν έχουν ως βασική πηγή βιοπορισμού την αγροτική απασχόληση, αντιστοιχεί διαχρονικά στο 14%, περίπου, του συνολικού δηλωθέντος αγροτικού εισοδήματος (βλ. Πίνακα 2).

Πίνακας 2. Αγροτικό εισόδημα ετεροεπαγγελματιών – Μαϊος 2024

Πηγή: ΑΑΔΕ, επεξεργασία «YX»

Ενδεικτικά, στις περσινές δηλώσεις (φορολογικό έτος 2022), από τα 1,773 δισ. ευρώ αγροτικού εισοδήματος που δηλώθηκε από όλους τους φορολογούμενους, τα 245,516 εκατ. ευρώ ήταν από μισθωτούς, συνταξιούχους, ελεύθερους επαγγελματίες/επιχειρηματίες και εισοδηματίες, με το σχετικό ποσοστό να διαμορφώνεται στο 13,84%.

Στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, το υψηλότερο ποσοστό του αγροτικού εισοδήματος από ετεροεπαγγελματίες καταγράφεται στις δηλώσεις του 2021 (φορολογικό έτος 2020) και ανέρχεται σε 14,26% (203.572 εκατ. ευρώ σε σύνολο 1,427 δισ. ευρώ).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζει και η ανάλυση των στοιχείων που αφορούν τους συνταξιούχους, ανεξαρτήτως ταμείου (βλ. Πίνακα 3). Συγκεκριμένα, το 2017 (φορολογικό έτος 2016) παρατηρείται μια σημαντική μείωση της τάξης των 40 εκατ. ευρώ στο δηλωθέν αγροτικό εισόδημα (109.916 εκατ. ευρώ έναντι 148.388 εκατ. ευρώ του έτους 2015), εξέλιξη που προφανώς συνδέεται και με την ψήφιση έναν χρόνο νωρίτερα (Μάιος 2016) του «νόμου Κατρούγκαλου» (ν.4387/2016), ο οποίος, τουλάχιστον πριν από τις διορθωτικές παρεμβάσεις και τις διευκρινίσεις στις οποίες προχώρησε η τότε κυβέρνηση «απειλούσε» τους ενεργούς επαγγελματικά συνταξιούχους με περικοπή σύνταξης σε ποσοστό 60%.

Ακολούθησαν ακόμα δύο χρονιές, που το αγροτικό εισόδημα το οποίο δήλωσαν οι συνταξιούχοι συνέχισε να βαίνει μειούμενο (96.405 εκατ. ευρώ το φορολογικό έτος 2018 και 87.458 εκατ. ευρώ το 2019) προτού αυξηθεί στα 97.285 εκατ. ευρώ το φορολογικό έτος 2020 (δηλώσεις 2021).

Η αντιστροφή της τάσης ενδέχεται να οφείλεται και στον «νόμο Βρούτση» (ν.4670/2020) που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 και ο οποίος μείωσε το πέναλτι περικοπής της σύνταξης στο μισό, δηλαδή στο 30%, ενώ, λίγους μήνες αργότερα, με έτερη νομοθετική ρύθμιση απαλλάχθηκαν από ασφαλιστικές εισφορές όσοι συνταξιούχοι είχαν αγροτικό εισόδημα έως 10.000 ευρώ.

Πίνακας 3. Δηλωθέν αγροτικό εισόδημα από συνταξιούχους

Πηγή: ΑΑΔΕ, επεξεργασία «YX»