του Γιώργου Κορμέντζα
Σε Παρίσι, Βερολίνο, Δουβλίνο, χιλιάδες αγρότες διαδηλώνουν, διαμαρτύρονται, συγκρούονται, αγανακτούν. Στο ερώτημα λοιπόν γιατί, μία προφανής απάντηση είναι ότι διαφωνούν με τις κυβερνητικές πολιτικές, είτε αυτές προκύπτουν ως εθνικές επιλογές, είτε αυτές υπακούουν σε κάποιες ευρύτερες ευρωπαϊκές συμφωνίες. Ωστόσο, αυτή η απάντηση δεν καλύπτει το σύνολο των ζητημάτων που εγείρουν αυτές οι διαδηλώσεις ή αυτών που προβλέπεται να προκύψουν με πολύ μεγάλη ένταση στο βραχυπρόθεσμο μέλλον. Ζητήματα που ουσιαστικά θα καθορίσουν το μέλλον του γεωργικού τομέα, ενός τομέα που σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες μακροοικονομικές μελέτες θα αποτελέσει σημείο αναφοράς και εφαρμογής βασικών αρχών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης την επόμενη εικοσαετία.
Από το κείμενο που ακολουθεί, εξαιρείται ο προβληματισμός των αγροτών για τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που, κατά καιρούς, συνομολογεί η ΕΕ στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης (με πλέον πρόσφατες αυτές με τον Καναδά και τη Mercosur).
Εξαιρούνται από την αναφορά, μια και όχι τόσο μακροπρόθεσμα αναμένεται να προκύψει και η αντίστροφη διαδικασία, αυτή της αποπαγκοσμιοποίησης (με χαρακτηριστικά σημερινά παραδείγματα το Brexit και τους δασμούς του Τραμπ), η οποία ντετερμινιστικά θα τις μεταβάλει. Δεχόμαστε, λοιπόν, για την οικονομία της συζήτησης ότι, εν γένει, αυτές οι συμφωνίες πλήττουν τον αγροτικό τομέα προς όφελος άλλων τομέων και είναι θεμιτό οι αγρότες να παλεύουν όσο μπορούν για να τις αλλάξουν.
Το ουσιαστικό ζητούμενο, ωστόσο, που πρέπει αρχικά να ερμηνευτεί και μετά να απαντηθεί είναι γιατί αυτές οι διαδηλώσεις θέτουν στο στόχαστρό τους, και μάλιστα με επιτακτικό τρόπο τα μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής, τα οποία παραδειγματικά συνίστανται σε αυστηρές προδιαγραφές στη χρήση των εντομοκτόνων, σε περιορισμούς στη χρήση λιπασμάτων και σε αυξήσεις του φόρου του άνθρακα (για παραγωγούς βοδινού κρέατος στην Ιρλανδία).
Σύμφωνα, λοιπόν, με τους αγρότες διαδηλωτές, αυτά τα μέτρα οδηγούν σε παρέμβαση του τρόπου άσκησης της δραστηριότητάς τους και μονοσήμαντα σε μείωση του εισοδήματός τους σε τέτοιον βαθμό που τους καθιστούν μη βιώσιμους. Μάλιστα, σημειώνουν ότι τα όποια αντισταθμιστικά κονδύλια διατίθενται ή πρόκειται να διατεθούν από την ΚΑΠ (της οποίας μάλιστα ο προϋπολογισμός μειώνεται μιας και προτιμούνται άλλες πολιτικές) δεν επαρκούν και, συνεπώς, η φτωχοποίησή τους είναι μονόδρομος.
Φτάνουμε, λοιπόν, σε μια αντίφαση. Αυτό που σήμερα οι αγρότες θεωρούν καταστροφικό και ουσιαστικό λόγο κινητοποίησης είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που σύμφωνα με τις μακροοικονομικές μελέτες αποτελεί το στρατηγικό τους πλεονέκτημα. Είναι η κλιματική αλλαγή που θα επιβάλει την τεχνολογικά προηγμένη γεωργία και θα οδηγήσει τον αγροτικό τομέα σε οικονομική άνθηση την επόμενη εικοσαετία. Είναι πλέον κατανοητό σχεδόν στο σύνολο των εμπλεκομένων σε οποιαδήποτε δραστηριότητα ότι η γεωργία δεν ικανοποιεί απλώς τις διατροφικές ανάγκες, αλλά συμβάλλει καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος. Οι υπόλοιποι τομείς (εκπαίδευση, υγεία, μεταφορές, τεχνολογία, ενέργεια κ.λπ.) οφείλουν, και σίγουρα θα το πράξουν, να συνεισφέρουν στη γεωργία.
Οι αγρότες, λοιπόν, καλούνται να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις. Το συμφέρον (τόσο το δικό τους όσο και ολόκληρης της ανθρωπότητας) επιτάσσει να διαδηλώνουν υπέρ των μέτρων της γεωργίας κατά της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτές τους τις διαδηλώσεις μπορούν να δανειστούν τεχνογνωσία. Όπως και μου μετέφερε ο έφηβος της οικογένειας, η Γκρέτα ξέρει…
