Παρά τη διαφορετική εικόνα που παρουσίασε μέσα στο 2017 το προϊόν στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, η ΠΓΕ πατάτα της Νάξου δείχνει να διατηρεί μια σταθερά καλή πορεία. Σύμφωνα με τους εμπλεκόμενους στον κλάδο, τόσο η μοναδική ποιότητα του προϊόντος όσο και η σωστή επιχειρηματική προσέγγιση των παραγωγών και του συνεταιρισμού του νησιού, έχουν καταφέρει να δώσουν διαχρονική υπεραξία στο προϊόν.
«Αυτήν τη στιγμή βρισκόμαστε στο ζενίθ της παραγωγής, με πολύ καλή ποιότητα αλλά και ποσότητα (σ.σ. αναμένεται αύξηση 40%). Η τιμή που αγοράζει από εμάς τους παραγωγούς η Ένωση, είναι στα 40 λεπτά το κιλό. Όταν ξεκινήσαμε, έπιανε ακόμα και τα 55 – 60 λεπτά το κιλό (μέσα Μαΐου)», μας κάνει γνωστό ο παραγωγός από το νησί, Μιχάλης Ρώτας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το γεγονός ότι η πατάτα Νάξου είναι ΠΓΕ προϊόν δεν επηρεάζεται (σ.σ. όπως για παράδειγμα η πατάτα της Ηλείας και της Αχαΐας) από τις ανεξέλεγκτες εισαγωγές ή ακόμα και τις ελληνοποιήσεις. «Αυτό μας σώζει», συμπληρώνει ο κ. Ρώτας, ο οποίος μας έκανε γνωστό ότι η συγκομιδή ολοκληρώνεται παραδοσιακά στα μέσα Ιουλίου και στη συνέχεια ξεκινάει η διαδικασία για τη φύτευση της φθινοπωρινής πατάτας.
Στη Στερεά καλλιεργούν πατάτες… και όχι την ταυτότητα της
Οι σημαντικότερες περιοχές παραγωγής πατάτας στη Στερεά Ελλάδα είναι η Θήβα, η Λοκρίδα και τα Ψαχνά στην Εύβοια.
Οι Λιβανάτες Λοκρίδας, για τρεις δεκαετίες αποτελούσαν σημείο αναφοράς για την ποιότητα και την πρωιμότητα του προϊόντος, με εξαγωγές στο εξωτερικό και ειδικά στη Γερμανία. Το επιστέγασμα αυτής της δραστηριότητας ήταν η δημιουργία ενός συσκευαστηρίου. Μετά την είσοδο της χώρας στην ΕΟΚ, η αγροτική πολιτική που υιοθετήθηκε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, εκτόπισε το προϊόν από τις αγορές του εξωτερικού. Μία από τις κυριότερες αιτίες αυτής της αρνητικής εξέλιξης ήταν και η αδυναμία του τοπικού συνεταιρισμού να εναρμονιστεί με τις πρακτικές και τους κανόνες της ΚΑΠ. Έτσι, από τα 8.000 στρέμματα που συνήθως καλλιεργούνταν στην περιοχή, σήμερα απέμειναν περίπου 500. Η παραγωγή αυτή διατίθεται σε χονδρεμπόρους και στις λαϊκές αγορές.
Η Θήβα αποτελεί μία από τις βασικές περιοχές παραγωγής πατάτας της χώρας μας, με πάνω από 10.000 στρέμματα καλλιεργούμενης έκτασης. Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία χρόνια, η ταύτιση αυτού του παραγωγικού τόπου με τα περιβαλλοντικά προβλήματα του Ασωπού, είχε ως αποτέλεσμα τα μεν αγροτικά προϊόντα της περιοχής να υποτιμηθούν στη συνείδηση των καταναλωτών, οι δε παραγωγοί να αποφεύγουν να αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα τοπικά ποιοτικά χαρακτηριστικά της πατάτας τους. Το βασικότερο, λοιπόν, μέλημα των παραγωγικών φορέων της περιοχής είναι να αποκαταστήσουν την ποιοτική ταυτότητα όλων των τοπικών αγροτικών προϊόντων στις αγορές. Μία βασική προϋπόθεση αποτελεί η δημιουργία συνεργατικών σχημάτων που θα λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα στις σύγχρονες απαιτητικές αγορές. Η περίπτωση των πατατοπαραγωγών της Ευβοίας είναι ένα σημαντικό παράδειγμα προς αυτή την κατεύθυνση, αφορά όμως μικρές εκμεταλλεύσεις, όπου για δεκαετίες η παραγωγή κατευθύνεται στις λαϊκές και στις λαχαναγορές.
Συμπερασματικά λοιπόν, πρέπει να επισημανθεί ότι η έλλειψη συνεργατικών σχημάτων, πιστοποίησης του προϊόντος και ανάδειξης της ιδιαίτερης τοπικής ταυτότητάς του, έχουν ως αποτέλεσμα την αδυναμία των αγροτών της περιοχής να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό της εισαγόμενης πατάτας, που σιγά-σιγά κυριαρχεί στην ελληνική αγορά. Είναι σαφές ότι η εξωστρέφεια και η συλλογικότητα στην παραγωγή και διακίνηση της πατάτας μπορεί να αποτελέσουν τα εφαλτήρια για μια παραγωγική ανασυγκρότηση της περιοχής.
Ηλεία – Αχαΐα
Για ισοπεδωτική καταστροφή στην πατάτα, παρά το γεγονός ότι φέτος ήταν μία από τις καλύτερες χρονιές των τελευταίων 10 ετών σε ό,τι αφορά την παραγωγή και την ποιότητα, κάνουν λόγο οι πατατοπαραγωγοί σε Ηλεία και Αχαΐα.
Οι αθρόες εισαγωγές πατάτας στη χώρα μας, τη στιγμή που στα χωράφια υπάρχει πληθώρα παραγωγής, η υποκατανάλωση λόγω οικονομικής κρίσης, αλλά και οι έμποροι που ευτελίζουν την τιμή για να αυξήσουν όσο περισσότερο μπορούν το κέρδος τους, είναι μερικές από τις αιτίες που έχουν οδηγήσει σε απόγνωση τους παραγωγούς.
Ενώ η τιμή της πατάτας ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου από τα 25 λεπτά έως τα 45 λεπτά το κιλό έχει καταλήξει σήμερα στα 8 λεπτά, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να «μπαίνουν μέσα», αφού για να μπορέσουν να καλύψουν το καλλιεργητικό κόστος, η πατάτα θα έπρεπε να πουλιέται τουλάχιστον στα 25 λεπτά το κιλό.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συλλόγου Πατατοπαραγωγών Ηλείας, Ανδρέα Τσουκαλά, οι πατάτες σαπίζουν στα χωράφια, γιατί δεν υπάρχει πλέον τιμή. «Ζούμε την απόλυτη καταστροφή. Και θα φορολογηθούμε για τα στρέμματα που καλλιεργούμε, όχι για τις ποσότητες που πουλάμε. Αντιμετωπίζουμε την οικονομική καταστροφή και δυστυχώς πολλοί θα είναι εκείνοι που θα εγκαταλείψουν την καλλιέργεια, μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους», μας εξηγεί και προσθέτει: «Οι έμποροι ξεφτιλίζουν την τιμή για να αυξήσουν όσο περισσότερο μπορούν το κέρδος τους και, από την άλλη, οι συνεχείς εισαγωγές από την Κύπρο έχουν προκαλέσει μεγάλο πλήγμα στην πατάτα της περιοχής».
Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στην Αχαΐα, όπου η τιμή της πατάτας έχει κατρακυλήσει στα 8 λεπτά. Όπως τονίζει ο παραγωγός από την Αχαΐα, Σπύρος Παντελής, υπάρχει πληθώρα παραγωγής, εξαιρετικής ποιότητας, αλλά δυστυχώς διάφορες συνθήκες, όπως η εκμετάλλευση των εμπόρων και οι κυβερνητικοί χειρισμοί στο σύνολο του πρωτογενούς τομέα, έχουν οδηγήσει τη συγκεκριμένη καλλιέργεια στον μαρασμό.
«Η Πολιτεία δεν βρίσκεται στο πλευρό του παραγωγού. Γιατί να εισάγουμε πατάτες από το εξωτερικό, ενώ έχουμε τόσες πολλές και ποιοτικά άριστες;», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Παντελής.
Χ. Διαμαντόπουλος – Γ. Σάρρος – Ν. Τζώρτζη
