Ηλεκτρονική σήμανση παραγωγικών ζώων: Ένα χρήσιμο εργαλείο που σκουριάζει

Η ηλεκτρονική σήμανση των ζώων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση σύγχρονης και αποτελεσματικής κτηνοτροφίας

ilektroniki-simansi-zoon-ktinotrofia

Ο μοναδικός αριθμός, η ταυτότητα του κάθε ζώου, πρέπει να τοποθετείται πάνω στο ζώο και να διατηρείται ο ίδιος σε όλη τη ζωή του.

Ηκτηνοτροφία είναι ένας από τους κλάδους πρωτογενούς παραγωγής στους οποίους εναποτίθενται οι ελπίδες εξόδου της χώρας από την οικονομική κρίση. Γίνεται πολύς λόγος για το εθνικό προϊόν, τη φέτα, την προσπάθεια αύξησης των εξαγωγών, την ανάπτυξη ποιοτικών και ασφαλών προϊόντων, την καινοτομία και ό,τι άλλο μπορεί να γραφεί.

Η πραγματικότητα όμως είναι σκληρή. Η κτηνοτροφία αντιμετωπίζει πρωτοφανείς δυσκολίες, με το εισόδημα των παραγωγών να συρρικνώνεται και την πλειονότητα των κτηνοτροφικών μονάδων να παλεύουν απλώς για την επιβίωσή τους.

Αυτό που κυρίως προβάλλεται ως αιτία όλων των δεινών είναι οι ανεξέλεγκτες ελληνοποιήσεις ζώων και κτηνοτροφικών προϊόντων, αποσιωπώντας όμως την επίσης σημαντική συμβολή της χαμηλής παραγωγικότητας – αποτελεσματικότητας της ασκούμενης κτηνοτροφίας και της έλλειψης συγκροτημένης πολιτικής.

Αδύνατη η ταυτοποίηση

Μια σημαντική παράμετρος που δυσκολεύει την αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων είναι η έλλειψη ενός αξιόπιστου συστήματος σήμανσης των παραγωγικών ζώων και ιδιαίτερα των αιγοπροβάτων.

Δυστυχώς, μόνο ένα πολύ μικρό (στα αιγοπρόβατα μονοψήφιο) ποσοστό των κτηνοτροφικών μονάδων διατηρεί σύστημα σήμανσης και ταυτοποίησης των ζώων, προσπαθώντας να συγκεντρώσει, να επεξεργαστεί πληροφορίες και να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία. Οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι βλέπουν τη σήμανση ως ακόμα ένα κόστος λειτουργίας, προσπαθώντας απλώς να το περιορίσουν ποσοτικά ή να το παρακάμψουν. Η δε ηλεκτρονική σήμανση δεν έχει καταφέρει να πείσει για τη χρησιμότητά της και είναι γνωστή μόνο για το επιπλέον κόστος που παράγει.

automati-zigisi-diaxorismos-zoon
Αυτόματη ζύγιση και διαχωρισμός

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ετήσια επιβάρυνση των κτηνοτρόφων με μερικά εκατομμύρια ευρώ (υπολογίζοντας το κόστος για την προμήθεια των μέσων σήμανσης, αλλά και το κόστος των ελέγχων) να μην τους προσφέρει την αντίστοιχη ανταπόδοση (οικονομική ή άλλη). Και στον διοικητικό τομέα, στους διάφορους ελέγχους, η μη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ηλεκτρονικής σήμανσης και της πληροφορικής δεν έχει επιτύχει κανένα από τα οφέλη που αναμένονταν από την εφαρμογή της.

Σε επίπεδο χώρας, η χαμηλή ποιότητα του υπάρχοντος συστήματος υποβιβάζει την αξιοπιστία των χρησιμοποιούμενων στοιχείων και, τελικά, τη ρεαλιστικότητα της ασκούμενης πολιτικής, δημιουργεί προβλήματα στα προγράμματα καταπολέμησης ασθενειών και έχει οδηγήσει στην καθιέρωση τυπικών και όχι ουσιαστικών ελέγχων, σε όλους τους τομείς. Στο επίπεδο των μονάδων, δεν επιτρέπει την εξέλιξη του παραγωγικού μοντέλου, με την αξιοποίηση των παραγόμενων πληροφοριών και την εισαγωγή της σύγχρονης τεχνολογίας στην καθημερινή πρακτική.

Σκάνερ ηλεκτρονικής σήμανσης
Σκάνερ ηλεκτρονικής σήμανσης

Επειδή, όμως, τα προβλήματα της ελληνικής κτηνοτροφίας δεν λύνονται με εξωτικούς τρόπους, θα πρέπει να γίνει μεθοδική προσπάθεια, ξεκινώντας από τα βασικά:

Να συνειδητοποιήσουν πρώτα οι κρατικές υπηρεσίες και μετά οι κτηνοτρόφοι ότι είναι απαραίτητη η χρήση της σήμανσης για την ταυτοποίηση των παραγωγικών ζώων. Ο μοναδικός αριθμός, η ταυτότητα του κάθε ζώου, πρέπει να τοποθετείται πάνω στο ζώο και να διατηρείται ο ίδιος σε όλη τη ζωή του.

Η σήμανση της ταυτοποίησησης

Η σήμανση και η ταυτοποίηση δεν επιτυγχάνεται όταν έχουμε κάποιο, με οποιονδήποτε αριθμό, μέσο σήμανσης πάνω σε κάθε παραγωγικό ζώο, σαν να είναι χάντρες για το μάτι. Και όταν για οποιονδήποτε λόγο λείψει, το αντικαθιστούμε με όποιο μέσο αντικατάστασης πιάσει το χέρι μας από το σακούλι. Σε περίπτωση αντικατάστασης μέσων σήμανσης, κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να διατηρήσουμε τον ίδιο αριθμό, την ταυτότητα του ζώου.

Με αυτόν τον τρόπο, είναι δυνατό στο άμεσο μέλλον η διοίκηση να είναι σε θέση να γνωρίζει με σχετική ακρίβεια πόσα και ποια ζώα υπάρχουν και την κατανομή τους σε περιοχές και εκμεταλλεύσεις, ώστε να μπορεί να προγραμματίσει και να εκτελέσει την πολιτική της. Τα προγράμματα εμβολιασμού και καταπολέμησης ασθενειών θα είναι πιο επιτυχημένα. Η βελτίωση του ζωικού κεφαλαίου θα διευκολυνθεί. Ο έλεγχος για την κακή χρήση των επιδοτήσεων θα είναι πιο αποτελεσματικός. Η ασφάλεια των παραγόμενων τροφίμων θα αυξηθεί.

Η αξιοποίηση της ηλεκτρονικής σήμανσης από τους κτηνοτρόφους και τις οργανώσεις τους
Η ηλεκτρονική σήμανση των ζώων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση σύγχρονης και αποτελεσματικής κτηνοτροφίας.

Οι κτηνοτρόφοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να κινηθούν προς έναν πιο σύγχρονο τρόπο εργασίας. Η κτηνοτροφία ακριβείας, η σύγχρονη τάση που τόσο ακούγεται τελευταία, δεν σημαίνει απαραίτητα χρήση πολύπλοκης ή ακριβούς τεχνολογίας. Η κύρια δύναμη βελτίωσης και αύξησης της αποδοτικότητας είναι η εστίαση στη μονάδα, η συσσώρευση δεδομένων και η δημιουργία διαδικασιών ή μηχανισμών που αυτόματα ή χειροκίνητα θα προσαρμόζουν ανάλογα τη διαχείριση του ζωικού κεφαλαίου.

Ηλεκτρονικό ενώπιο
Ηλεκτρονικό ενώπιο

Για να γίνουν τα παραπάνω, χρειάζεται να υπάρχει (σωστή) ταυτοποίηση των ζώων. Όταν καταγράφουμε μια μέτρηση ή μια ενέργεια, να είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε να κάνουμε αντιστοίχιση των πληροφοριών στο σωστό ζώο. Στη συνέχεια, να είμαστε βέβαιοι ότι θα κατευθύνουμε τις αντίστοιχες ενέργειές μας στο ίδιο, και όχι σε κάποιο άλλο, τυχαίο, που απλώς θα το έχουμε επανασημάνει με τον συγκεκριμένο αριθμό.

Σήμανση και ιχνηλασιμότητα

Πολύ δε περισσότερο με την ηλεκτρονική σήμανση (υποχρεωτική σήμερα στα αιγοπρόβατα και στο μέλλον και στα βοοειδή), που από τον αρχικό σχεδιασμό της περιέχει την δυνατότητα αυτόματης αναγνώρισης του ζώου και της σταθερής και σίγουρης αντιστοίχισης πληροφοριών που το αφορούν. Με την εκμετάλλευση αυτών των ιδιοτήτων της ηλεκτρονικής σήμανσης, εκτός από τη συσσώρευση πληροφοριών, και άρα γνώσης, μπορούμε να εισάγουμε στις φάρμες βασικούς και οικονομικούς αυτοματισμούς, ικανούς να διευκολύνουν την εργασία των κτηνοτρόφων και να παράγουν θετικό οικονομικό αποτέλεσμα.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ηλεκτρονική σήμανση των ζώων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση σύγχρονης και αποτελεσματικής κτηνοτροφίας.

Ηλεκτρονικοί βώλοι
Ηλεκτρονικοί βώλοι

Είναι τεράστια σπατάλη πόρων να έχουμε σήμερα (θεωρητικά) σε χρήση πάνω από 10 εκατομμύρια ηλεκτρονικά ενώτια σε αιγοπρόβατα, στα οποία να μη γίνεται καμία ηλεκτρονική ανάγνωση, σε όλη τη διάρκεια της ζωής των ζώων.

Αναπτυξιακό εργαλείο

Η κεντρική διοίκηση μπορεί κάποια στιγμή να κινηθεί και με τις δικές της ταχύτητες να κάνει κάποιες βελτιώσεις στις διαδικασίες της. Γνωρίζοντας, όμως, τον χρονικό ορίζοντα αυτών των αλλαγών και την τεράστια αδράνεια του συστήματος, δεν πρέπει να αναμένουμε άμεσα αποτελέσματα.

Η πρωτοβουλία αξιοποίησης των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που μπορεί να προσφέρει η ηλεκτρονική σήμανση πρέπει να έρθει από τους κτηνοτρόφους και τις οργανώσεις τους. Αυτοί μόνο μπορούν να εξοικειωθούν με την τεχνολογία αυτή και να αναζητήσουν τρόπους που να τους επιτρέψουν να τη χρησιμοποιήσουν προς το συμφέρον τους. Με τον τρόπο αυτόν, θα πάψει η ηλεκτρονική σήμανση να είναι ακόμα ένα οικονομικό βάρος, ακόμα μία μη ανταποδοτική φορολογία, και θα γίνει εργαλείο ανάπτυξης.

 

 

γράφει ο Γιώργος Λουκάς, Γεωπόνος