Η καλλιέργεια των υποτροπικών ειδών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου ως επένδυση στο μέλλον

της Δρος Θηρεσίας – Τερέζας Τζατζάνη, εντεταλμένης ερευνήτριας στο Εργαστήριο Υποτροπικών Φυτών & Ιστοκαλλιέργειας, ΕΛΓΟ-«ΔΗΜΗΤΡΑ»

«Yποτροπικά» ονομάζονται τα φυτικά είδη που ευδοκιμούν σε περιοχές με υποτροπικό κλίμα. Η Ελλάδα διαθέτει τέτοιες περιοχές στην Κρήτη, σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου και σε περιοχές της Δυτικής και Νότιας Πελοποννήσου. Στις περιοχές αυτές, παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, για καλλιέργεια υποτροπικών φυτών, όπως αβοκάντο, μάνγκο, λίτσι, αννόνα και μακαντάμια.

Το ενδιαφέρον αυτό σχετίζεται κυρίως με την αύξηση στην παγκόσμια και εγχώρια ζήτηση τέτοιων προϊόντων. Η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες περιοχές κοντά στην ευρωπαϊκή αγορά που μπορεί να υποστηρίξει την καλλιέργεια υποτροπικών ειδών, προερχομένων από Ανατολική Ασία, Νότια Αφρική και Κεντρική Αμερική. Αυτό της δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, που μεταφράζεται σε επιπλέον εισόδημα για παραγωγούς τέτοιων ειδών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την εξάπλωση της καλλιέργειας των υποτροπικών φυτών είναι ο εντοπισμός κατάλληλων περιοχών εγκατάστασης. Η Ελλάδα, παρόλο που διαθέτει περιοχές κατάλληλες από άποψη κλιματολογικών συνθηκών για την καλλιέργεια υποτροπικών ειδών, αυτές παρουσιάζουν εστιασμένα προβλήματα.

Γεωγραφικά, οι προαναφερόμενες ελληνικές περιοχές ανήκουν οριακά στην υποτροπική ζώνη και για τον λόγο αυτόν επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις κλιματικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα τα τελευταία χρόνια (έντονες βροχοπτώσεις, πρώιμοι καύσωνες, όψιμοι παγετοί, άνεμοι μακράς διάρκειας).

Αυτό σημαίνει πως οι παραγωγοί θα πρέπει να προσαρμόσουν τις συνθήκες καλλιέργειας στα δεδομένα της περιοχής τους και να επιλέγουν τα κατάλληλα είδη ανάλογα με τις συνθήκες του αγροτεμαχίου τους και τις δυνατότητες χειρισμού της καλλιέργειας. Ενδεικτικά, οι ανάγκες των πέντε υποτροπικών ειδών που αναφέρθηκαν παρουσιάζονται στον πίνακα που παρατίθεται.

Πλεονέκτημα στην καλλιέργεια των υποτροπικών ειδών αποτελεί το γεγονός ότι πρόκειται για καλλιέργειες με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, δηλαδή χαμηλές εισροές και φιλικές προς το περιβάλλον. Αυτό συνεπάγεται μικρό κόστος παραγωγής και μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.

Τα είδη που προαναφέρθηκαν καλλιεργούνται με επιτυχία για περισσότερα από 25 έτη στο Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου Χανίων του ΕΛΓΟ-«ΔΗΜΗΤΡΑ», το οποίο διατηρεί συλλογές ποικιλιών υποτροπικών ειδών.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω δεδομένα, ο ΕΛΓΟ-«ΔΗΜΗΤΡΑ» σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου θα εκπονήσει ένα πενταετές έργο, με τίτλο «Δράσεις για την επιτυχημένη εγκατάσταση υποτροπικών ειδών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου».

Σκοπός του έργου είναι η σταδιακή εξοικείωση των παραγωγών της περιφέρειας στις νέες καλλιέργειες υποτροπικών ειδών. Στο πλαίσιο του έργου θα λάβουν χώρα:

✱ Ο εντοπισμός κατάλληλων, ως προς τις κλιματολογικές και εδαφικές συνθήκες, αγροτεμαχίων για εγκατάσταση υποτροπικών ειδών σε διαφορετικές περιοχές της Περιφέρειας Πελοποννήσου.

✱ Η εγκατάσταση φυτών στα επιλεγμένα αγροτεμάχια.

✱ Η παροχή επιστημονικής υποστήριξης από τον ΕΛΓΟ-«ΔΗΜΗΤΡΑ» στους παραγωγούς, ως προς την εγκατάσταση και τις καλλιεργητικές τεχνικές καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου.

✱ Η λειτουργία των αγροτεμαχίων ως «επιδεικτικών αγρών» για ενδιαφερόμενους παραγωγούς, δηλαδή η ενημέρωση και εκπαίδευση των παραγωγών σχετικά με τις απαιτήσεις της καλλιέργειας υποτροπικών ειδών.

✱ Η γνωριμία του καταναλωτικού κοινού με τα υποτροπικά είδη μέσα από ημερίδες και εκδηλώσεις.

Τα οφέλη που θα προκύψουν από το έργο είναι η ανασυγκρότηση της γεωργίας στην Πελοπόννησο με την προώθηση των υποτροπικών ειδών ως εναλλακτικών καλλιεργειών και η διείσδυση ελληνικών προϊόντων υψηλής αξίας στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά.

Κλιματικές απαιτήσεις υποτροπικών ειδών