Με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των καλλιεργητών του Ν. Ηρακλείου, την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στις Αρχάνες μια πολύ επιτυχημένη Ημερίδα με θέμα «Διάβρωση των εδαφών και τρόποι αντιμετώπισής της».
Την Ημερίδα διοργάνωσε το Εργαστήριο Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Αρχανών – Ρούβα – Γουβών.
Η Ημερίδα αποτέλεσε την πρώτη από μια σειρά συναντήσεων με θέματα βιώσιμης διαχείρισης των εδαφών και των υδάτων, καθώς και την επίδρασή τους στα αγροδιατροφικά οικοσυστήματα της Μεσογείου. Κατά τη διάρκεια της Ημερίδας, συμμετοχικές τεχνικές βοήθησαν στην ανταλλαγή πληροφοριών και την αμοιβαία μάθηση επιστημόνων, καλλιεργητών και άλλων εμπλεκόμενων φορέων στο αντικείμενο της εφαρμογής μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης της διάβρωσης του εδάφους.
Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου PRIMA REACT4MED με τίτλο «Δράσεις Ευρείας Αποκατάστασης Αγρο-οικοσυστημάτων για τη Μεσόγειο», και λαμβάνει χώρα παράλληλα με 7 αντίστοιχες ημερίδες σε 7 άλλες μεσογειακές χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα διαχείρισης των εδαφών και των υδάτων (Ιταλία, Κύπρος, Ισραήλ, Ισπανία, Μαρόκο, Τουρκία και Αίγυπτος).
Μέσα από τη διαδικασία αυτή, η επιστημονική γνώση, οι καλές καλλιεργητικές πρακτικές και η εφαρμογή τους σε μέτρα πολιτικής θα εναρμονιστούν με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της κάθε περιοχής και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, με δίκαιη συμμετοχή τους στα οφέλη. Η σύμπραξη του έργου REACT4MED, που χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα PRIMA με τη στήριξη του Ορίζοντα Ευρώπη, αποτελείται από 11 εταίρους (Πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, καθώς και μια μικρομεσαία επιχείρηση) από χώρες που συνεργάζονται με το PRIMA.
Αναλυτικότερα, σημείο αναφοράς της Ημερίδας ήταν η διάβρωση των εδαφών που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αίτια υποβάθμισης του εδάφους στη Μεσόγειο. Είναι ενδεικτικό ότι η Μεσογειακή γη χάνει σε ετήσια βάση περίπου μισό τόνο εύφορου εδάφους ανά στρέμμα, ενώ ως το 2050 προβλέπεται να χάσει πάνω από 10% της γεωργική παραγωγής της λόγω της εδαφικής διάβρωσης.
Η έναρξη της Ημερίδας πραγματοποιήθηκε από την Υπεύθυνη του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρχανών – Ρούβα – Γουβών, κα Μαρία Σφακιανάκη που δήλωσε ότι «βασικός σκοπός του ΚΠΕ Αρχανών είναι η εκπαίδευση των μαθητών, χρησιμοποιώντας βιωματικές μεθόδους και δραστηριότητες, για τα οφέλη της αειφορικής ανάπτυξης και την ανάδειξη του τοπικού πλούτου διατηρώντας την περιβαλλοντική ισορροπία και διαφυλάσσοντας τους φυσικούς πόρους όπως το έδαφος και το νερό, προάγοντας αξίες κοινωνικής ευαισθησίας και περιβαλλοντικής ευσυνειδησίας».
Ο κεντρικός ομιλητής της ημερίδας, Επίκουρος Καθηγητής της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του ΕΛΜΕΠΑ και συντονιστής του έργου REACT4MED Δρ. Ιωάννης Δαλιακόπουλος δήλωσε ότι «παρόλο που οι βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης των εδαφών είναι γνωστές, συχνά δεν εφαρμόζονται ορθά ή σε ικανά ευρεία κλίμακα ώστε να είναι αποτελεσματικές, καθώς υπάρχουν κοινωνικοοικονομικά εμπόδια αλλά και γνωσιακά κενά σε διάφορα στάδια της εφαρμογής τους.
Στόχος του REACT4MED είναι να ενδυναμώσει την τοπική κοινωνία ώστε τα εμπόδια αυτά να ξεπεραστούν, επιτρέποντας έτσι δράσεις ευρείας αποκατάστασης οικοσυστημάτων». Επίσης, η Επιστημονική Συνεργάτης του ΕΛΜΕΠΑ κα Ειρήνη Χριστοφορίδη, τόνισε τη σημασία της συστηματικής συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων στη συζήτηση για την αειφόρο διαχείριση υδάτων και εδαφών, ειδικά των τελικών χρηστών, όπως οι καλλιεργητές που καλούνται να εφαρμόσουν τις πρακτικές και είναι σε θέση να γνωρίζουν καλύτερα από όλους τα εμπόδια και τις δυσκολίες.
Ακολούθησαν συμμετοχικές τεχνικές οι οποίες απέδωσαν πολύ χρήσιμες πληροφορίες για το πρόγραμμα, καθώς και την αποκατάσταση των μεσογειακών εδαφών και αξιολογήθηκαν με πολύ θετικά σχόλια από τους συμμετέχοντες.
Για το ΕΛΜΕΠΑ, που είναι επικεφαλής εταίρος του έργου, ομιλητές ήταν ο Επίκουρος Καθηγητής της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου Δρ Ιωάννης Δαλιακόπουλος, οι Επιστημονικοί Συνεργάτες Ειρήνη Χριστοφορίδη, Δημήτριος Παπαδημητρίου και Ιωάννης Λουλουδάκης, ενώ συμμετείχαν οι φοιτητές του Τμήματος Γεωπονίας κα Ιωάννα Κατσαρού, κ. Μανώλης Σκαλιδάκης και κ. Χρήστος Μαυρίδης, που υποστήριξαν την καταγραφή των προβλημάτων διάβρωσης. Από την πλευρά της ΚΠΕ Αρχανών-Ρούβα-Γουβών, την ημερίδα συντόνισαν οι κυρίες Μαρία Σφακιανάκη, Άννα Μαρτιμιανάκη και Ελένη Φανιουδάκη.
Μεταξύ άλλων, το παρόν στην ημερίδα έδωσαν η Δ/ντρια της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς κα Στέλλα Χατζηγεωργίου και εκπαιδευτικό προσωπικό με μαθητές της Σχολής, η εκπρόσωπος του εργαστηρίου Οικολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας κα Πόπη Μπαξεβάνη, καθώς και η εκπρόσωπος της αγρο-οικολογικής φάρμας «Κήπος του Μίνωα» κα Αρετή Αλεξοπούλου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι καλλιεργητές από όλη την Κρήτη συμμετείχαν ενεργά στην Ημερίδα, δίνοντας τη δική τους οπτική και αναδεικνύοντας τοπικά ζητήματα και ιδιαιτερότητες. Ιδιαίτερο αποτύπωμα άφησαν οι παρεμβάσεις του κ. Κώστα Καράτζη, καλλιεργητή, που εφαρμόζει πρωτοπόρες καλλιεργητικές πρακτικές διαχείρισης εδάφους σε μια έκταση 500 στρεμμάτων που φιλοξενούν περισσότερα από 10.000 δέντρα (χαρουπιές και μουριές αλλά και κωνοφόρα, καρυδιές, δρύες, κ.α.), όπως και των κ. Άρη Μαντζουρανάκη, αμπελοκαλλιεργητή από την Αγία Βαρβάρα και κ. Ιωάννη Μαυρομάτη, παραγωγού υπαίθριων φυλλωδών λαχανικών από τα Χανιά.
Το Πρόγραμμα PRIMA (Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area – Σύμπραξη για την Έρευνα και την Καινοτομία στην περιοχή της Μεσογείου) είναι ένας φορέας χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κύριο αντικείμενο την ανάπτυξη των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και την επινόηση καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων στους τομείς της διαχείρισης των υδάτων και των αγροδιατροφικών συστημάτων στη Μεσόγειο.
Στην πορεία του έργου, που θα διαρκέσει ως το 2025, οι εταίροι θα εργαστούν συστηματικά για την ευρεία εφαρμογή μέτρων ενίσχυσης της βιώσιμης διαχείρισης εδαφών και υδάτων για την υποστήριξη της αγροδιατροφικής παραγωγικότητας των Μεσογειακών περιοχών, καθώς και την επιτάχυνση και την διάδοση της σχετικής τεχνολογικής καινοτομίας. Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο επικοινωνήστε με το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο ([email protected]) και το έργο REACT4MED ([email protected]).
