Στον καθορισμό των οικολογικών συστημάτων (eco-schemes) που θα επιλέξουν στο πλαίσιο του Α’ Πυλώνα φαίνεται πως καταλήγουν σιγά σιγά αρκετά κράτη-μέλη, με τη διαβούλευση των Εθνικών τους Στρατηγικών Σχεδίων να είναι αρκετά προχωρημένη.
Τα περισσότερα εργαλεία, στα οποία καταλήγουν οι εθνικές αντιπροσωπείες, βασίζονται στη λίστα με τα οικολογικά συστήματα που έχει ήδη προτείνει η Κομισιόν, αλλά προσαρμοσμένα στις ανάγκες και στις ιδιαιτερότητες της πρωτογενούς παραγωγής της χώρας τους.
Για τον επίτροπο Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, πάντως, τρία είναι τα πιο σημαντικά εργαλεία εφαρμογής των οικολογικών συστημάτων: η βιολογική γεωργία, η γεωργία ακριβείας (ειδικά για τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις) και η καλή διαβίωση των ζώων.
Βέλγιο
Στη Φλάνδρα του Βελγίου (σημειώνεται ότι το Βέλγιο θα καταθέσει δύο Στρατηγικά Σχέδια), τα οικολογικά συστήματα που φαίνεται να κλείνουν περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος, βιολογική γεωργία (διατήρηση), γεωργία ακριβείας, αμειψισπορά (με όσπρια) και μέτρα κατά της διάβρωσης.
Αυστρία
Στην Αυστρία, και στο πλαίσιο της κατάρτισης του Στρατηγικού της Σχεδίου, τόσο τα οικολογικά συστήματα, όσο και τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα του Β’ Πυλώνα, συζητούνται ταυτόχρονα. Στόχος είναι να καθοριστεί μία περιορισμένη δέσμη οικολογικών συστημάτων, από την οποία κάθε αγρότης θα μπορεί να εφαρμόζει τουλάχιστον ένα και σε ετήσια βάση, όπως για παράδειγμα διατήρηση βοσκότοπων, προστασία από διάβρωση σε αμπελώνες κ.ά.
Αντίθετα, για τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα οι δεσμεύσεις θα είναι πολυετείς, όπως για παράδειγμα η ορθή διαχείριση και προώθηση της βιοποικιλότητας, η διατήρηση απειλούμενων φυλών, η μη χρήση φυτοφαρμάκων σε αμπελώνες, οπωρώνες και λυκίσκους κ.ά., η προστασία υδάτων, η καλή μεταχείριση των ζώων κ.ά.
Τσέχικη Δημοκρατία
Στη Δημοκρατία της Τσεχίας, οι συζητήσεις επικεντρώνονται σε πρακτικές όπως καλλιέργειες φυτών σταθεροποίησης αζώτου, ενδιάμεσες καλλιέργειες, πολυετείς αμειψισπορές, αγροδασικά μέτρα, πρόληψη διάβρωσης, βιολογική γεωργία κ.ά.
Δανία
Στη Δανία, οι αρχές καταλήγουν σε τέσσερις κατηγορίες οικολογικών συστημάτων:
✱ Φιλική προς το κλίμα διαχείριση των βοσκότοπων (αύξηση της περιόδου αμειψισποράς).
✱ Καθιέρωση επιπλέον εναλλακτικών καλλιεργειών (σε ευαίσθητες περιοχές).
✱ Προώθηση φυτικών προϊόντων.
✱ Οικολογικό σχέδιο για τυρφώνες (κάποιες αγροτικές οργανώσεις αντιδρούν και ζητούν η συζήτηση να γίνει εκτός του πλαισίου της ΚΑΠ. Μάλιστα, αντιπροτείνουν την εφαρμογή της γεωργίας ακριβείας).
Γαλλία
Στη Γαλλία, τα οικολογικά συστήματα αναμένεται να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:
✱ Αγροοικολογικές πρακτικές (διαφοροποίηση καλλιεργειών σε αρόσιμες εκτάσεις, μόνιμοι βοσκότοποι, φυτική κάλυψη μεταξύ καλλιεργειών).
✱ Βιοποικιλότητα σε ποσοστό της αγροοικολογικής υποδομής / αγροτικής γης.
✱ Πιστοποίηση.
✱ Βιολογικές και άλλες περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις.
Λετονία
Στη Λετονία συζητείται η εφαρμογή οκτώ οικολογικών συστημάτων (ένα ευρείας κλίμακας και επτά εξειδικευμένα):
1. Βελτιωμένες πρακτικές πρασινίσματος.
2. Πράσινες περιοχές.
3. Τεχνικές ασβέστωσης του εδάφους.
4. Ελάχιστη ή καθόλου άροση εδάφους.
5. Ακριβής εφαρμογή λιπάσματος και φυτοφαρμάκων.
6. Διατήρηση μόνιμων βοσκότοπων.
7. Παραγωγή βιολογικών σιτηρών σε συμβατικές εκμεταλλεύσεις.
8. Χρήση πιστοποιημένου σπόρου σποράς.
Γερμανία
Η ομοσπονδιακή υπουργός Γεωργίας, Τζούλια Κλόκνερ, αποδείχτηκε η πιο προνοητική σε σχέση με τους ομολόγους της. Τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την πολιτική συμφωνία για τη νέα ΚΑΠ, παρουσίασε τρία σχέδια νομοθετικών προτάσεων για την εφαρμογή της ΚΑΠ από το 2023 και μετά.
Τότε, είχε ορίσει (ως υπόθεση εργασίας) ποσοστό 20% των άμεσων ενισχύσεων για τα οικολογικά συστήματα.
Μάλιστα, πήγε και ένα βήμα παραπέρα, καθορίζοντας έξι κατηγορίες ως ελάχιστο κατάλογο μέτρων, με δυνατότητα επέκτασης, εφόσον χρειαστεί, λαμβάνοντας υπόψη την αύξηση των μη παραγωγικών περιοχών και των χαρακτηριστικών τοπίου, πέρα από την υποχρέωση που απορρέει από το GAEC9 (με την επιφύλαξη τότε της τελικής συμφωνίας):
1. Ποιοτική αναβάθμιση των περιοχών.
2. Προώθηση διαφορετικών καλλιεργειών στις αροτραίες, συμπεριλαμβανομένης της καλλιέργειας οσπρίων τουλάχιστον κατά 10%.
3. Αγροδασική διαχείριση σε αρόσιμες εκτάσεις.
4. Μόνιμοι βοσκότοποι.
5. Εκτατικοποίηση της κτηνοτροφίας σε μόνιμους βοσκοτόπους.
6. Αγροδασοκομία.
Στις 26 Μαρτίου 2021, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ συντηρητικών, σοσιαλδημοκρατικών, πράσινων και φιλελεύθερων, οι 16 υπουργοί Γεωργίας των ομόσπονδων κρατών συμφώνησαν να στηρίξουν την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, προτείνοντας πέντε κατηγορίες οικολογικών συστημάτων:
1. Προαιρετική αύξηση της μη παραγωγικής περιοχής σύμφωνα με τις απαιτήσεις (αγρανάπαυση και χαρακτηριστικά τοπίου) πέρα από το GAEC 9.
2. Δημιουργία πράσινων ενδιάμεσων λωρίδων σε αρόσιμη γη και περιοχές με μόνιμες καλλιέργειες.
3. Αγροδασικά συστήματα σε αρόσιμη γη.
4. Διαφορετικές καλλιέργειες εντός των αροτραίων, που να περιλαμβάνουν τουλάχιστον 10% όσπρια και τουλάχιστον πέντε κύριες καλλιέργειες.
5. Ζώνες χλόης και πράσινων νησίδων σε μόνιμους βοσκοτόπους.
Πάντως στο σχέδιο νόμου για τις άμεσες ενισχύσεις, περιλαμβάνονται επτά μέτρα:
1. Παροχή γης για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας και τη διατήρηση των οικότοπων.
2. Καλλιέργεια διαφορετικών καλλιεργειών με τουλάχιστον πέντε κύριες καλλιέργειες σε αρόσιμη γη, συμπεριλαμβανομένης της καλλιέργειας οσπρίων με ελάχιστο ποσοστό 10%.
3. Διατήρηση της γεωργοδασοκομικής διαχείρισης σε αρόσιμη γη.
4. Ενίσχυση των μόνιμων βοσκότοπων στις εκμεταλλεύσεις.
5. Εκτεταμένη διαχείριση των μόνιμων βοσκότοπων με απτά αποτελέσματα.
6. Διαχείριση της καλλιεργήσιμης γης ή των μόνιμων καλλιεργειών χωρίς τη χρήση συνθετικών ή χημικών φυτοφαρμάκων.
7. Εφαρμογή ορισμένων μεθόδων διαχείρισης γης σε γεωργικές εκτάσεις περιοχών Natura 2000.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, το ομοσπονδιακό υπουργείο Γεωργίας σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος της Γερμανίας, θα προχωρήσουν στα επόμενα βήματα.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 16 Ιουλίου 2021
