Είχαμε την ευκαιρία μιας σύντομης συζήτησης με τον Γενικό Γραμματέα Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του ΥΠΑΑΤ, Χαράλαμπο Κασίμη, κατά τη διάρκεια του πρόσφατου 14ου πανελλήνιου συνεδρίου Αγροτικής Οικονομίας (Βόλος, 21-22 Οκτ. 2016). Το θέμα μας είναι ο κανονισμός «omnibus», ο οποίος είναι πολύ επίκαιρος, ανοίγοντας νέα κεφάλαια για την τροποποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Για τις αποφάσεις της 1ης Αυγούστου 2016, ο κ. Κασίμης διευκρινίζει ότι ουσιαστικά η ενδιάμεση αναθεώρηση για μας, την Ελλάδα, δεν μπορούσε να επεκταθεί σε περισσότερα αντικείμενα από τις συνδεδεμένες ενισχύσεις. «Στο ΥΠΑΑΤ αφιερώσαμε πολύ χρόνο ώστε να ενισχύσουμε συγκεκριμένες κατευθύνσεις πολιτικής όπως ήταν η κτηνοτροφία όπου και δώσαμε ιδιαίτερο βάρος».
Και τώρα ο κανονισμός omnibus τον οποίο ονόμασε έτσι (δηλαδή το λεωφορείο που πάει παντού) η Κομισιόν, καθώς ουσιαστικά επιχειρεί να παρέμβει και στους τέσσερεις βασικούς κανονισμούς της κοινής αγροτικής πολιτικής.
«Πρέπει να πω», παραδέχεται ο κ. Κασίμης, ότι «μας έπεσε ξαφνικά στο κεφάλι». Είναι ογκωδέστατος ο κανονισμός, περί τις 270 σελίδες. Στα σημεία που εμείς είχαμε την πρώτη αντίδρασή μας και ενδιαφέρουν τη χώρα μας ήταν:
- σε ό,τι αφορά στον ορισμό του ενεργού αγρότη, όπου αντιδράσαμε αρνητικά στην κατάργηση του όρου, το ετήσιο ποσό των άμεσων ενισχύσεων να είναι τουλάχιστον το 5% των συνολικών εσόδων που αποκτήθηκαν από μη γεωργικές ενισχύσεις, και,
- σε ό,τι αφορά την τροποποίηση για τις συνδεδεμένες ενισχύσεις και τις επιπτώσεις στη λειτουργία των αγορών δεν θεωρήσαμε ότι δημιουργούνται προβλήματα με αυτή την τροποποίηση, διότι η επιλογή των προϊόντων μας που παίρνουν συνδεδεμένη ενίσχυση έγινε με κριτήρια ελλειμματικότητας και κόστους παραγωγής. Ζητήσαμε περαιτέρω διευκρινίσεις όμως γιατί κρίναμε ότι η τροποποίηση είναι δυσνόητη.
- σε ό,τι αφορούσε στους νέους γεωργούς, όπου οι αλλαγές θα λέγαμε ότι εξυπηρετούσαν τους δικούς μας στόχους και για αυτό δεν είχαμε αντίθετη άποψη.
Βοσκότοποι
Με αφορμή τον κανονισμό omnibus, όπως και κατά την επίσκεψη στην Ελλάδα του επιτρόπου Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν, στο πλαίσιο του συνεδρίου των Copa-Cogeca, αδράξαμε την ευκαιρία να θέσουμε ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί πολύ σοβαρά. Αναδεικνύεται η δυνατότητα να παρέμβουμε στον ορισμό των βοσκοτόπων και έτσι θέσαμε το ζήτημα της ενσωμάτωσης, της αναγνώρισης, των δικών μας παραδοσιακών πρακτικών σε ό,τι αφορά στις βοσκήσιμες εκτάσεις, ώστε να μπορέσουμε να προεκτείνουμε τις επιλέξιμες εκτάσεις που δικαιούνται άμεση ενίσχυση σε σχέση με τον ορισμό των μόνιμων βοσκοτόπων του Καν. 1307/2013.
Συνεχίζοντας, ο κ. Κασίμης θίγει μια άλλη προτεραιότητα του ΥΠΑΑΤ, το θέμα των ενοικιαστηρίων που αφορούν τις ενδοοικογενειακές κατά βάση μεταβιβάσεις, που βρέθηκαν ουσιαστικά οικογένειες να έχουν μεταβιβάσει, αλλά χωρίς να έχουν πάρει, τα δικαιώματα, και έτσι τα έχασαν.
Για όλα αυτά, μαζί με το ζήτημα της ενίσχυσης των νησιών του Αιγαίου, τα οποία πλήττονται από την προσφυγική κρίση, ετέθησαν στον επίτροπο, ο οποίος δεσμεύτηκε να τα εξετάσει με κάθε σοβαρότητα.
Εφαρμογή
Ο επίτροπος εξήγγειλε ότι ο κανονισμός θα είναι έτοιμος για εφαρμογή την 1/1/2018, οπότε ρωτάμε τον γ.γ., αν σε ένα τόσο σύντομο για τα κοινοτικά δεδομένα διάστημα και επειδή θα πρέπει να υπάρξει συναπόφαση της επιτροπής, του κοινοβουλίου, του συμβουλίου, αν το βρίσκει εφικτό;
Δύσκολα, γιατί οι κανονισμοί αφορούν σε ζητήματα μεγάλων διαστάσεων, ενώ επιπλέον είναι δεδομένο ότι παρατηρήσεις έρχονται από όλες τις χώρες και οι οποίες χρήζουν ιδιαίτερης μελέτης. Πάντως, εξαρτάται και από τον τρόπο με τον οποίο θα δουλέψουμε και εμείς και οι αρμόδιες υπηρεσίες της κομισιόν.
Αυξάνουν οι πιέσεις προς τον γεωργικό προϋπολογισμό
Καταλήγουμε έτσι με το κρίσιμο ερώτημα αν υπάρχει περίπτωση να φτάσουμε μέχρι και σε περικοπές του προϋπολογισμού, και μάλιστα πριν το 2020, που σηματοδοτεί τη λήξη της τρέχουσας περιόδου της ΚΑΠ.
«Κοιτάξτε», μας απαντά ο κ. Κασίμης, «αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο το οποίο ουσιαστικά το αντιμετωπίσαμε πριν από λίγο καιρό, όταν ασκούνταν πιέσεις πάνω στον γεωργικό προϋπολογισμό καθώς επιχειρείται να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές συνέπειες της προσφυγικής κρίσης, με μία περικοπή από επιμέρους ταμεία και επομένως και από το γεωργικό, που είναι μεγάλο ταμείο όπως γνωρίζετε. Εμείς διαφωνούμε. Ωστόσο οι πιέσεις θα συνεχίζουν να ασκούνται και η δικιά μου εμπειρία από τα ευρωπαϊκά συμβούλια υπουργών και τις συζητήσεις στις Βρυξέλλες δείχνουν δυο πράγματα:
- Ότι οι πιέσεις προς τον γεωργικό προϋπολογισμό αυξάνουν. Βρισκόμαστε σε μία εποχή στην οποία οι ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μεγάλες λόγω προσφυγικής κρίσης αλλά και λόγω και άλλων παραγόντων, όπως το brexit και λοιπά. Το brexit θα αφαιρέσει από τον γεωργικό προϋπολογισμό περίπου 7 δισεκατομμύρια. Αυτές οι πιέσεις λοιπόν συνδέονται με τις ανάγκες που έχουν προκύψει.
- Εμείς ως χώρα δεχόμαστε τις συνέπειες των πιέσεων που ασκούνται και από τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες ζητούν την ανακατανομή των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων ώστε να ευθυγραμμιστούν με τα παλαιά κράτη-μέλη. Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα ανήκει στις ευνοημένες χώρες με τους υψηλότερους συντελεστές ενισχύσεων. Επιπλέον, ασκούνται πιέσεις από ορισμένες άλλες χώρες, οι οποίες δεν έχουν πρόβλημα οικονομικής δυνατότητας, προκειμένου να αυξάνουν τις εθνικές τους χρηματοδοτήσεις από ίδιους, δικούς τους πόρους. Πρόκειται για τη γνωστή «επικουρικότητα», που αφήνει ανοιχτή την πόρτα για την εθνικοποίηση της ΚΑΠ. Εμείς, λοιπόν, στεκόμαστε ως χώρα απέναντι σε αυτές τις πιέσεις και πολιτικές προθέσεις όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία. Είμαστε μπροστά σε εξελίξεις. Δεν μπορεί να προβλέψει κανείς. Θα πρέπει όμως να επισημάνω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων που έχουμε στην διάθεσή μας. Προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε εντατικά».
