των Φ. Μακρή – Κ. Κουσουνή, λογιστριών Α’ Τάξης, ειδικών συμβούλων αγροτικής φορολογίας
Αρκετές αλλαγές σε κωδικούς και σημεία που έχουν κυρίως να κάνουν με τις έκτακτες ενισχύσεις που χορηγήθηκαν λόγω της πανδημίας μέσα στο 2020, περιέχει το φετινό E3, η δημοσιοποίηση του οποίου μας φέρνει πιο κοντά στην υποβολή των φετινών φορολογικών δηλώσεων.
Πρόκειται για το έντυπο στο οποίο αποτυπώνονται τα οικονομικά στοιχεία όλων των νομικών προσώπων και οντοτήτων, καθώς και των ατομικών επιχειρήσεων, όπως αυτά καταχωρούνται στα βιβλία, ανεξάρτητα από την κατηγορία τήρησης των τελευταίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά) ή τον τρόπο σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων. Υπόχρεοι υποβολής είναι όλοι οι αγρότες, ανεξάρτητα από το καθεστώς ΦΠΑ στο οποίο ανήκουν ή από τη συμμετοχή τους ως μέλη σε συνεταιρισμό. Καμία από τις έκτακτες ενισχύσεις που χορηγήθηκαν λόγω Covid-19 δεν μένει εκτός.
Ακόμη και τα ποσά που εισπράχθηκαν στο πλαίσιο των επτά κύκλων της Επιστρεπτέας Προκαταβολής πρέπει να καταγραφούν, παρότι είναι αφορολόγητα.
Κάθε φορολογούμενος συμπληρώνει τους πίνακες που αφορούν τη δραστηριότητά του. Στο έντυπο περιλαμβάνονται τέσσερις κατηγορίες εισοδημάτων, από:
α) εμπορική δραστηριότητα,
β) παραγωγική δραστηριότητα,
γ) αγροτική-βιολογική δραστηριότητα,
δ) δραστηριότητα παροχής υπηρεσιών.
Οι αγρότες καταχωρούν τα ποσά από την αγροτική δραστηριότητα στην κατηγορία γ’.
Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις ετεροεπαγγελματιών αγροτών που μπορεί να έχουν ταυτόχρονα και άλλες δραστηριότητες, π.χ. ένας λογιστής ο οποίος έχει παράλληλα και αγροτικά εισοδήματα. Σε αυτή την περίπτωση, ο φορολογούμενος θα καταχωρήσει ποσά τόσο στη γ’ (αγροτική δραστηριότητα) όσο και στη δ’ (παροχή υπηρεσιών) κατηγορία.
Ο κωδικός 009, καθώς και ο κωδικός 011, συμπληρώνονται για τις ανάγκες επιβολής/απαλλαγής από το τέλος επιτηδεύματος, άσχετα από το γεγονός ότι για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες το εν λόγω τέλος έχει (και) για φέτος ανασταλεί. Το εισόδημα όσων ασκούν αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα μεταφέρεται από τον κωδ. 352 του Πίνακα ΣΤ στους ανάλογους κωδικούς της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων Ε1.
Στην πρώτη σελίδα του E3, που αφορά τα πληροφοριακά στοιχεία, εντοπίζουμε την πρώτη αλλαγή για τους αγρότες. Συγκεκριμένα, έχει αλλάξει το λεκτικό κομμάτι του κωδικού 011 για τα μέλη συνεταιρισμών, που πλέον έχει τίτλο «Μέλη αγροτικών συνεταιρισμών που πληρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4673/2020».
Στον Πίνακα Γ2 συναντάμε τη δεύτερη σημαντική αλλαγή, που είναι η προσθήκη του νέου κωδικού 081 «Αγροτικές Ενισχύσεις στο Πλαίσιο Αντιμετώπισης της Covid-19». Εδώ πρέπει να συμπληρωθούν τα ποσά που εισέπραξαν οι αγρότες λόγω της πανδημίας (π.χ. η κορωνοενίσχυση των ελαιοπαραγωγών). Τα ποσά αυτά αποτυπώνονται στις βεβαιώσεις για φορολογική χρήση που εκδίδει ο ΟΠΕΚΕΠΕ με τον νέο κωδικό 16 που φέρει τον ίδιο τίτλο («Αγροτικές Ενισχύσεις στο Πλαίσιο Αντιμετώπισης του Covid-19»).
Οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ, αλλά και οι αφανείς αγρότες, όπως εμφανίζονται στον κωδικό 009, πρέπει να συμπληρώνουν για τις πωλήσεις προϊόντων τους τον κωδικό 361 και για τις αγροτικές επιδοτήσεις (οι οποίες λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κέρδους) τον κωδικό 362. Αυτό βέβαια δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις-επιχορηγήσεις που χορηγούνται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ συνεχίζουν να αναγράφονται στον Πίνακα Γ2 και μεταφέρονται κατά περίπτωση στον Κωδ.362 του Πίνακα ΖΙ.
Στο νέο E3 έχει προστεθεί και ο κωδικός 344, που περιλαμβάνει τις ακόλουθες υποκατηγορίες:
✱ Κωδικός 001: Αφορολόγητη αποζημίωση ειδικού σκοπού.
✱ Κωδικός 002: Αφορολόγητη ενίσχυση για τους πληγέντες του «Ιανού».
✱ Κωδικός 003: Αφορολόγητη ενίσχυση για τους πλημμυροπαθείς της Εύβοιας.
✱ Κωδικός 004: Αφορολόγητη ενίσχυση για τουριστικά καταλύματα.
✱ Κωδικός 005: Αφορολόγητη ενίσχυση για θερμαντικά σώματα στον κλάδο της εστίασης.
✱ Κωδικός 006: Οι διατάξεις του 4682 & 4690 /2020 για τις ωφέλειες εξόφλησης οφειλών (εφάπαξ).
✱ Κωδικός 007: Ωφέλειες από τη διαγραφή οφειλών του Πτωχευτικού Κώδικα.
✱ Κωδικός 008: Αφορολόγητη ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα.
✱ Κωδικός 009: Αφορολόγητες ενισχύσεις αρ. 139 ν. 4764/20.
✱ Κωδικός 010: Ωφέλεια από ανείσπρακτα ενοίκια (ν 4690/20 – αρ. 13 – παρ. 2).
✱ Κωδικός 011: Λοιπές περιπτώσεις αφορολόγητων εσόδων.
Δαπάνες ενοικίων
Τρεις νέοι κωδικοί υπάρχουν και στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης. Ένας από αυτούς αφορά τους αγρότες, καθώς έχει να κάνει με τις δαπάνες ενοικίων, εφόσον η εξόφλησή τους δεν έχει πραγματοποιηθεί με τη χρήση ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών.
Ο δε Πίνακας Ε (ουσιαστικά ο πίνακας των προσωρινών διαφορών μεταξύ λογιστικής και φορολογικής βάσης) δεν αφορά τους αγρότες του ειδικού, παρά μόνο τους αγρότες του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ. Συνήθως στους αγρότες οι προσωρινές διαφορές αφορούν ασφαλιστικές εισφορές.
Στον Πίνακα Β και στους κωδικούς 025-026-027 θα πρέπει να καταχωρηθούν ο αριθμός απασχολούμενων ατόμων, ο αριθμός μισθωτών και το εποχικά απασχολούμενο προσωπικό αντίστοιχα. Στον αριθμό απασχολούμενων συμπεριλαμβάνεται ο ίδιος ο αγρότης ή μέλη της οικογένειάς του, που προσφέρουν εργασία στην αγροτική εκμετάλλευση. Για παράδειγμα, έστω ένας κτηνοτρόφος που απασχολεί έναν εργάτη κάθε καλοκαίρι και τη γυναίκα του με τον γιο του. Ο κωδικός 025 θα συμπληρωθεί με τον αριθμό τέσσερα (4), ο κωδικός 026 θα φέρει τον αριθμό μηδέν (0) και ο κωδικός 027 τον αριθμό ένα (1). Στον Πίνακα Γ συμπληρώνονται τα ενοίκια που καταβάλλει ο αγρότης, είτε είναι με χειρόγραφα συμφωνητικά, είτε με ηλεκτρονικά μισθωτήρια. Όταν το μίσθωμα είναι έως 960 ευρώ ετησίως (80 ευρώ/μήνα), δεν υπάρχει υποχρέωση ηλεκτρονικού μισθωτηρίου.
Πριν προχωρήσουμε στη συμπλήρωση του Πίνακα Ζ, που προηγείται του Πίνακα Δ (καθώς από τα έσοδα-έξοδα προκύπτει ο προσδιορισμός των αποτελεσμάτων του Πίνακα Δ), θα πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι τα έξοδα που θα καταχωρήσουμε στον κωδικό 317 του Πίνακα Δ δεν θα καταχωρηθούν και στον κωδικό 323 του ίδιου πίνακα.
Προσδιορισμός φορολογητέων κερδών
Στον Πίνακα ΣΤ και στους κωδικούς 144, 244, 344 και 444 «Μείον: Αφορολόγητα έσοδα» μεταφέρονται δεδομένα από τον υποπίνακα που έχει δημιουργηθεί στον οποίον περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
✱ Τα ποσά των ενισχύσεων του άρθρου 146 του Ν.4764/2020 (Α΄ 256) που καταβάλλονται σε φυσικά πρόσωπα στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού στον πρωτογενή τομέα, συγχρηματοδοτούμενων ή μη, οι οποίες δεν υπόκεινται σε οποιονδήποτε φόρο, τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43A του ΚΦΕ.
✱ Το ποσό των αποζημιώσεων ειδικού σκοπού που καταβάλλονται, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, για την ενίσχυση των επιχειρήσεων λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού και το οποίο είναι αφορολόγητο. Το ποσό αυτό αναγράφεται στους κωδ.781 -782 του Πίνακα 6 του εντύπου Ε1.
✱ Το ποσό της οικονομικής ενίσχυσης του άρθρου 2 του Ν.4728/2020 (Α΄ 186) που καταβάλλεται στα πληγέντα φυσικά πρόσωπα που περιέρχονται ή περιήλθαν προσωρινά ή μόνιμα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των φυσικών καταστροφών που προκλήθηκαν από την πορεία του μεσογειακού κυκλώνα «Ιανός» και τις συνεπακόλουθες πλημμύρες που έπληξαν περιοχές της Περιφέρειας Θεσσαλίας, καθώς και των Περιφερειακών Ενοτήτων Φθιώτιδας, Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Ζακύνθου, Λευκάδας, Κορινθίας και Ευρυτανίας, στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 2020 και η οποία ορίζεται ως αφορολόγητη και δεν υπόκειται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ΚΦΕ (σχετ. Ε.2212/2020 εγκύκλιος).
✱ Το ποσό της οικονομικής ενίσχυσης του άρθρου 2 του Ν.4722/2020 (Α΄ 177) που καταβάλλεται στα πληγέντα φυσικά πρόσωπα που περιέρχονται ή περιήλθαν προσωρινά ή μόνιμα σε κατάσταση απρόβλεπτης έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των πλημμυρών που έπληξαν περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας στις 8 και 9 Αυγούστου 2020, η οποία ορίζεται ως αφορολόγητη και δεν υπόκειται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ΚΦΕ.
ΠΙΝΑΚΑΣ Γ2
Πώς θα αποτυπωθούν και θα φορολογηθούν οι ενισχύσεις που εισπράχθηκαν το 2020
Η βασική ενίσχυση φορολογείται από το πρώτο ευρώ, ενώ οι πράσινες και οι συνδεδεμένες φορολογούνται μόνο κατά το μέρος που, αθροιζόμενες, υπερβαίνουν τα 12.000 ευρώ. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στις σχετικές οδηγίες της ΑΑΔΕ, κάθε περίπτωση αγροτικής επιδότησης/ενίσχυσης αναγράφεται υποχρεωτικά στην πρώτη σελίδα του εντύπου Ε3, αρχικά για πληροφοριακούς σκοπούς (Πίνακας Γ2, κωδικοί 071, 072, 073, 074, 075, 076, 077, 078, 079 και 080). Το ποσό της βασικής ενίσχυσης (κωδ. 071), καθώς και το άθροισμα των πράσινων (κωδ. 072) και συνδεδεμένων ενισχύσεων (κωδ. 073) για το μέρος άνω των 12.000 ευρώ, μεταφέρεται στον κωδ. 362 του Πίνακα Ζ1 και στον κωδ. 322 του Πίνακα Δ8, για να προσμετρηθούν στη διαμόρφωση του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από την ηλεκτρονική πληροφόρηση που λαμβάνεται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ μέσω της αποστολής αρχείων. Οι τρεις αυτές κατηγορίες αποτελούν εισοδηματικές ενισχύσεις.
Όλες οι περιπτώσεις των επενδυτικών επιδοτήσεων (κωδικοί 074, 076 και 079), οι λοιπές περιπτώσεις των εισοδηματικών ενισχύσεων (κωδικοί 075, 077 και 080) και η κατηγορία της πρόωρης συνταξιοδότησης (κωδικός 078), δεν λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα (σχετικό το 175019/01.12.2016 έγγραφο του ΟΠΕΚΕΠΕ).
Περαιτέρω, οι λοιπές περιπτώσεις εισοδηματικών επιδοτήσεων/ενισχύσεων (κωδικοί 075, 077 και 080), η πρόωρη συνταξιοδότηση (κωδικός 078), καθώς και το μέρος των πρασίνων και συνδεδεμένων που δεν λήφθηκε υπόψη κατά τον προσδιορισμό του κέρδους (αθροιζόμενες δηλαδή μέχρι τα 12.000 ευρώ), δύνανται να καλύπτουν τεκμήρια. Τα ποσά αυτά αναγράφονται στους κωδ. 659/660 του Πίνακα 6 του Εντύπου Ε1 της δήλωσης φόρου εισοδήματος.
Αντιθέτως, οι αγροτικές αποζημιώσεις (κωδικός 070) και τα ποσά των επενδυτικών ενισχύσεων/επιδοτήσεων (κωδικοί 074, 076 και 079) συμπληρώνονται για πληροφοριακούς λόγους και δεν δύνανται να καλύπτουν τεκμήριο (σχετ. η ΠΟΛ.1116/2015 εγκύκλιος).
Ειδικά οι αγροτικές ενισχύσεις (κωδικός 081) που καταβάλλονται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού στον πρωτογενή τομέα είναι αφορολόγητες και δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (άρθρο 146 του ν.4764/2020-Α’256). Τα ποσά των ενισχύσεων αυτών αναγράφονται στη νέα περίπτωση των κωδικών 657-658 του Πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος («Έκτακτες αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στους ασκούντες αγροτική δραστηριότητα στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς της Covid-19») και δύνανται να καλύπτουν τεκμήρια. Σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1116/2015 εγκύκλιο, οι αγροτικές επιδοτήσεις αντιμετωπίζονται φορολογικά στο έτος που αφορούν. Συνεπώς, οι επιδοτήσεις που αφορούν στα έτη 2019 και προηγούμενα θα αντιμετωπιστούν φορολογικά με το εκάστοτε ισχύον φορολογικό πλαίσιο.
Επισημαίνεται ότι θα αναρτηθούν οι αγροτικές επιδοτήσεις-ενισχύσεις που εισπράχθηκαν κατά το έτος 2020 και αφορούν είτε το ίδιο, είτε προγενέστερα φορολογικά έτη με βάση στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμπλήρωση του εντύπου.
